ျမန္မာကိုကာကြယ္တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ႐ုရွားကို Yang-hee Lee ေဝဖန္

30 August 2018

လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ တင္သြငး္ေနသည့္ ပါေမာကၡ Yang-hee Lee ။ ၁၂ မတ္ ၂၀၁၈။

ျမန္မာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ICC ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုးတင္ဖို႔ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အဖဲြ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာပါ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့ လံုျခံဳေရးေကာင္စီအျမဲတမ္းအဖဲြ႕၀င္ တ႐ုတ္နဲ႕ ႐ုရွားရဲ႕လုပ္ရပ္ဟာ ပိုၿပီး အျပစ္ရွိေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပထားပါတယ္။

တနလၤာေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္ကို အတင္းအက်ပ္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးမွာ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိေၾကာင္းနဲ႕ သူတို႔ကို ICC ခံု႐ုံးတင္ တရားစဲြဖို႔ အၾကံျပဳထားပါတယ္။

ဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အဂၤါေန႔က လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးပဲြမွာ အျမဲတမ္းအဖဲြ႔၀င္ ငါးႏိုင္ငံအနက္ တ႐ုတ္နဲ႕ ႐ုရွားကပဲ ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့အေပၚမွာ Yanghee Lee က စီအန္န္အန္န္သတင္းဌာနနဲ႕ ေမးျမန္းခန္းမွာ အခုလို ေျပာသြားပါတယ္။

“တရုတ္နဲ႔ ႐ုရွားက အျမဲပဲ ဒီလို တုန္႔ျပန္မယ္ဆိုတာ က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီသာပါ။ အရင္ကလည္း ျမန္မာ့အေရးကိစၥတက္လာတိုင္း သူတို႔ ဒီလိုပဲ တုန္႔ျပန္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္စိတ္ပ်က္ဖို႔ေကာင္းတာက လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ အျမဲတမ္းအဖဲြ႔၀င္ အင္အားႀကီးငါးႏိုင္ငံပဲ ရွိတဲ့အထဲမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ ႐ုရွားက ပါ၀င္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ က်မထင္တာက သူတို႔အေနနဲ႔ ပိုၿပီး ရွက္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ မရွက္ပါဘူး။ ဒီအတြက္လည္း က်မ အလြန္ပဲ နာက်ည္းမိပါတယ္။ လူေတြ စတင္ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလာတဲ့ အခ်ိန္ ေရာက္လာဖို႔လိုပါတယ္။ အျမဲတမ္းအဖဲြ႔၀င္ အဓိက ငါးႏိုင္ငံကို လူေတြေျပာဖို႔လိုတာက သူတို႔အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ပဋိညာဥ္စာတမ္းေတြကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္လိုစိတ္ မရွိဘူးဆိုရင္ အခုလိုအေရးႀကီးတဲ့ လံျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပါ၀င္ဖို႔ မသင့္ဘူး ဆိုတာပါ။”

ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ႐ုရွားနဲ႔ တ႐ုတ္တို႔ဘက္က သေဘာထားေတြ ေျပာင္းလဲလာဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္းနဲ႕ ကမာၻ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း Yanghee Lee ကေျပာပါတယ္။

“သူတို႔အတြက္ ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ေျပာင္းဖို႔ဆိုတာ အျမဲတမ္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔ကို က်မေျပာခ်င္တာက တ႐ုုတ္ဟာ ကမာၻ႔စီးပြားေရးမွာ ထိပ္ဆံုးေအာင္ျမင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္လာသလို ကမာၻ႔ဦးေဆာင္ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေနတာပါ။ အဲဒီရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဆိုလိုရင္းက တကယ္တမ္း စီးပြားေရးနဲ႔ ေငြေရးေၾကးအရ ကမာၻ႔ ဦးေဆာင္မႈေနရာမွာ ရွိ႐ံုတင္မဟုတ္ဘဲ အျခားက႑ရပ္ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကမာၻတ၀န္းမွာ ရွိတဲ့ လူေတြအတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္၊ ျမႇင့္တင္ဖို႔ တာ၀န္ရွိတယ္ဆိုတာကို အမွန္တကယ္ ျပသ လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးကိစၥမွာ ICC ခံု႐ံုးကို ဆက္ၿပီး လဲႊသင့္ေၾကာင္း လည္း Yanghee Lee က အခုလို အၾကံျပဳခဲ့ပါတယ္။

“ICC ခံု႐ံုးအေနနဲ႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ မျဖစ္မေန ေျပာသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမွ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ ဒီလိုက်ဴးလြန္မႈကို ေနာက္မ်ဳိးဆက္ဆီ ဆက္ၿပီး လက္ဆင့္ကမ္းတာမ်ဳိး ျဖစ္လာပါ လိမ့္မယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္မႈကို တာ၀န္ခံမႈရွိလာဖို႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းကို အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ က်မ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ စက္တင္ဘာလမွာ က်င္းပမယ့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီက ခ်မွတ္မယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အဲဒီအခ်က္ကို ေထာက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ က်မ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဖဲြ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြလည္း ေထာက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြကို က်မတို႔ ဆက္လက္ စုေဆာင္းဖို႔ လိုေနပါတယ္။”

႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ အက်ပ္အတည္းႀကီး ျဖစ္ေပၚမလာေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ ကုလသမဂၢဘက္က တုန္႔ျပန္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ဲျခင္းမရွိတာကိုလည္း လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ လံုျခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕ ႀကီးမားျပင္းထန္လွတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ တကယ္တမ္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ေနေၾကာင္း စီအန္န္အန္န္နဲ႕ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းမွာ ေျပာသြားပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com