ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဘီဘီစီရဲ႕ သီးသန္႔ေမးျမန္းခန္း ၀၆၊ ၀၄၊ ၂၀၁၇

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဘီဘီစီရဲ႕ သီးသန္႔ေမးျမန္းခန္း
ဒီဗီြဒီယိုဖိုင္ေလးအား ျမင္တဲ့အတိုင္းေရးပါရေစ
ေမးတဲ့သူကေမးတယ္ ေျဖတဲ့သူကလဲပါးရည္နပ္ရည္ရွိတယ္
ဒုိးဒုိးေဒါက္ေဒါက္ေတြေဝေနျခင္းမရွိဘဲ

ကြက္တိေျဖသြားတယ္ ေခါင္းေဆာင္ဆုိတာအဲဒါမ်ဳိးမွ တကယ္ဘဲ အံ့ၾသမိတယ္
ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕အရည္အခ်င္း
အျပည့္ရိွတယ္ဆိုတာ ဒီေနရာေလးကသက္ေသထူေနတာဘဲေလ
နိင္ငံကိုေခါင္းေဆာင္လုပ္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာ တကယ္ဘဲ အရင္က မဖြယ္မရာ အစိုးရေဟာင္းက အတိတ္ကအရိပ္ေတြ အႏွစ္၅၀မက အျမစ္တြယ္ခဲ့လို ့ အခုတက္လာတဲ့အစိုးရသစ္မွာ လုပ္စရာကိုင္စရာေတြမ်ားေနတာေတြ လုပ္ခြင့္အျပည့္အ၀မရတာေတြၾကည့္ျပီး အားမလိုအားမရျဖစ္ခဲ့ပါတယ္
အခုေတြ ့ဆံုခန္းမိန္႕
ခြန္းၾသဇာအသံသည္တစ္နိင္ငံလံုးအား
လႊမ္းျခံဳ ၍ ကမၻာသို႕တိုင္ထိုးေဖါက္ပ်ံ႕ႏွံ႕
သည္ဟုခံစားမိပါသည္။
ေတာ္ေတာ္ကံေကာင္းတဲ့ ဘီဘီစီသတင္းေထာက္ဗ်
ျမန္မာ့ရတနာနဲ႔ထိေတြ႔ခြင့္ရတာ
အားက်မိတယ္
အေမစုရဲ ့
လုပ္ေဆာင္စရာမ်ားတဲ့ၾကားကတိုင္းရင္းသားေဒသေတြကိုလည္းေစာင့္ေရွာက္တတ္တဲ့ ဒို႔အေမ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေဘးရန္ကင္းက်န္းမာပီးလုပ္ေဆာင္သမၽွေအာင္ပါေစခင္ဗ်ာ
Maung Tun Wai
************************************************************ ႏုိင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ သီးသန္႔ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းခန္း ■
▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄
▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲▲
British Broadcasting Corporation - BBC သတင္းဌာနမွ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည့္ နုိင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား BBC သတင္းဌာနမွ သတင္းေထာက္ Fergal Keane က ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း မွု (အဂၤလိပ္ဘာသာ) အား ျမန္မာဘာသာသို႔ျပန္ဆိုခ်က္နွင့္ အတူေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
(Fergal Keane, BBC News) : ေျပာင္းလဲမႈကိုေျပာရမယ္ဆိုရင္ သာမာန္ျပည္သူေတြရဲ့ဘဝမွာေပါ့ ၊ ေတာင္အာဖရိကမွ ေတြ႕ၾကဳံခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေပါ့၊ လြတ္ေျမာက္ေရးလွုပ္ရွားမွုတစ္ရပ္အၿပီး အာဏာရ လာတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္တိုင္းမက်ျဖစ္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြရွိေနတယ္လို႔ ခံစားမိပါသမလား။ ျပည္သူေတြရဲ့ဘဝေတြပိုမိုေကာင္းမြန္ဖို႔ ဘာေတြမ်ားလုပ္ေပးၿပီးပါၿပီလဲ။
State Counsellor ■ လက္ေတြ႕က်က်ေျပာမယ္ဆိုရင္ လမ္းေတြအမ်ားႀကီးေဖာက္ခဲ့တယ္။ ရွင္တို႔အေနနဲ႔ ဒီလိုလုပ္ တာဟာဘာမွ ႀကီးႀကီးမားမားမဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္ေကာင္းထင္မယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ရွင္တို႔ဆီမွာ လမ္းေတြဟာဘိုးဘြားေတြလက္ထက္ကတည္းက ေဖာက္လုပ္ၿပီးေနၿပီေလ၊ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာေတာ့ အဓိပၸါယ္အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ရာသီမေရြးသြားလာနိုင္တဲ့ လမ္းေတြဟာ လူေတြအတြက္ အမ်ားႀကီးေျပာင္းလဲေစတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြရွိပါတယ္။ မႏွစ္ကဆိုရင္ ကၽြန္မတို႔ရဲ့ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းေတြထဲ မွာ အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးေရးကို ဦးစားေပးတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ထားခဲ့တယ္။ တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ သတိျပဳမိတာက ရာသီမေရြးသြားနိုင္တဲ့ လမ္းေတြေဖာက္ လုပ္နိုင္ရင္ ၊ လၽွပ္စစ္ဓာတ္အား ေတြပိုမိုျဖန္႔ျဖဴးနိုင္ရင္ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က စတင္ၿပီး လုပ္ငန္းေတြလုပ္ကိုင္လာနိုင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီလိုျဖစ္လာတာဟာ ႀကီးမားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
SC ■ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ ေကာင္းမြန္ေအာင္လုပ္နိုင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္း တစ္ခုကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေရွ႕ဆက္နိုင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ နိုင္ခဲ့တာ ဟာလည္း ပိုၿပီး သိသာတဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ လို႔ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ လိုရာ ေရာက္ၿပီလို႔ေတာ့မေျပာနိုင္ေသးပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈ တစ္ရပ္ပါ၊ အထူးသျဖင့္ ျပည္သူေတြပိုမိုပါ၀င္လာတာျဖစ္ပါတယ္။
BBC: အစ္မႀကီးအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ဟာ ၿပိီးခဲ့တဲ့ တႏွစ္တာအတြင္းရရွိခဲ့တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ တစ္ရပ္လို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္အခ်ိဳ႕ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ မ်ားနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ေနရပါတယ္။
SC ■ ကၽြန္မတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္ဆိုတာ တိုက္ခိုက္မွုေတြရွိေနလိုေပါ့။ တိုက္ခိုက္ မႈေတြသာ မရွိရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္စရာလည္း လိုဦးမွာလား၊ တိုက္ခိုက္မႈအားလုံး အဆုံးသတ္ၿပီး အားလုံးအေျခအတက်ျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဆိုတာလဲ ၿပီးဆုံး သြားၿပီလို႔ ဆိုရမွာေပါ့၊ ဒါ့ေၾကာင့္ အစကတည္းက ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ လိုရာေတာ့မေရာက္ေသးဘူး လို႔ေျပာခဲ့တာေပါ့။
BBC : အစ္မႀကီးအေနနဲ႔ တပ္မေတာ္ အေပၚမွာလား ထိန္းခ်ဳပ္ႏွိုင္မႈမရွိဘူး၊ လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကိလည္း မထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ဘူး၊ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္တဲ့ အခါမွာ သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ လုယက္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈနဲ႔ ႏွိပ္စက္ ညႇင္းပန္းမႈေတြကို သူတို႔ လုပ္ေနက်အတိုင္း လုပ္ေနတာကိုေရာ။
SC ■ သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ လုယက္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းမႈေတြကို လုပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး၊ သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြကိုေတာ့ တိုက္ခိုက္ နိုင္ပါတယ္၊ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ စစ္ေရးစစ္ရာကိစၥေတြကို တပ္မ‌ေတာ္ ကသာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ ျပဌာန္းထားတယ္ေလ၊ ဒါ့ေၾကာင့္လဲ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းဖို႔ႀကိဳးစားေနတာေပါ့ ၊ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္နိုင္ ဖို႔ဆိုတာ ကၽြန္မတို႔ရဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုေပါ့၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ NCA ရဲ့ေနာက္ဆုံး ပန္းတိုင္က ဖယ္ဒရယ္စနစ္အေျခခံတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံအ‌ေျခခံ ဥပေဒကို ျပဌာန္းနိုင္ဖို႔ေလ၊
BBC : ျမန္မာ့ သမိုင္းလမ္းေၾကာင္းကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လြပ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက ဘာေတြျဖစ္ေန တာပါလဲ။
SC ■ ရွင့္အေနနဲ႔ ေတာင္အာဖရိကမွာ ေနဖူးၾကဳံဖူးခဲ့တာပဲ၊ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈ မူဝါဒကို အဆုံး သတ္နိုင္ခဲ့တယ္။ ရွင္အေနနဲ႔ေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ေတာင္အာဖရိက ျပည္သူျပည္သား ေတြအားလုံး ဝိုင္းဝန္း လုပ္ေဆာင္နိုင္ခဲ့တာပဲ၊
BBC : ဘယ္အခ်ိန္အတိုင္းအတာကို ေျပာေနတာလဲ။ လပိုင္းအတြင္းလား ႏွစ္ပိုင္းအတြင္းလားခင္ဗ်ား။
SC ■ ႏွစ္အနည္းငယ္ထက္ေတာ့ ပိုမၾကာသင့္ဘူးလို႔ ေမၽွာ္လင့္ထားပါတယ္၊ အဲဒီလိုျဖစ္ေအာင္လည္း ရည္မွန္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။
BBC : ေနာက္တစ္ခုေမးခ်င္တာကေတာ့၊ အစ္မႀကီးလည္း သိၿပီးသားပါ။ ယခု နိုင္ငံတကာ မွာ စိုးရိမ္ပူပန္မွုေတြျဖစ္ေပၚေနၿပီး ၊ အစ္မႀကီးအေပၚ နိုင္ငံတကာ အသိုက္အဝန္းရဲ့ အျမင္ပါ။ သတင္းစာ ေခါင္းႀကီးပိုင္းေတြကိုလည္း အစ္မႀကီးေတြ႕ၿပီးျဖစ္မွာပါ။ အစ္မႀကီးအေနနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြကိစၥ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမွုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နိုင္ငံတကာမွာ ထင္ေပၚ ေက်ာ္ေဇာသူေတြက ေဝဖန္ရွုတ္ခ်ေျပာဆိုေနတဲ့ ကိစၥပါ။
SC ■ သူတို႔က ဘာကို ရႈတ္ခ်ေနတာလဲ။
BBC : ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းကို ကုလသမဂၢရဲ့ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ တစ္ဖြဲ႕ ေစလႊတ္တာကို အစ္မႀကီးကို လက္ခံေစခ်င္တဲ့ကိစၥပါ။
SC ■ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒါက အခုမွျဖစ္တာေလ၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ လကမွ သူတို႔ေတာင္းဆို တာေလ၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္လုံး ဘာေတြကို ရႈတ္ခ်ေနတာလဲ။
BBC : လူေတြအမ်ားႀကီးကေပါ့၊ အစ္မႀကီးအေပၚစာနာစိတ္ရွိတဲ့လူေတြ အပါအဝင္ေပါ့၊ လူ႔အခြင့္အေရး အထင္ကရပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအေနနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ဒီကိစၥကို တစ္စုံတစ္ရာမေျပာတာလဲ ဆိုၿပီးေတာ့ ေပါ့ေနာ္။
SC ■ တစ္စုံတစ္ရာ ေျပာဆိုမႈ မျပဳဘူးဆိုတာ ဘာကိုေျပာတာလဲ။ ဒီေမးခြန္းမ်ိဳး ယခင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ရခိုင္အေရးကိစၥ ျဖစ္စဥ္ကလည္း ေမးခဲ့ၾကတယ္ေလ။ အဲ့ဒီတုန္းကလည္း သူတို႔ေတြ႕ ေမးခဲ့သမၽွ ကၽြန္မျပန္ေျဖခဲ့တယ္။ ဒါေမမယ့္ ကၽြန္မဘာမွ မေျပာဘဲေနတယ္လို႔ဘဲေျပာၾကျပန္ေရာ။ အဲဒါက ရွင္းပါတယ္၊ ကၽြန္မက သူတို႔ၾကားခ်င္တဲ့ စကားမ်ိဳး မေျပာလို႔ေလ၊ သူတို႔ၾကားခ်င္တာက အသိုက္အဝန္း ႏွစ္ခုတည္းက တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ျပစ္တင္ေဝဖန္တာ ကို ၾကားခ်င္တာပါ။
BBC : နိုဘယ္ဆုရွင္ေတြရဲ့ ေျပာခဲ့တဲ့စကားအခ်ိဳ႕ကို ကိုးကားေျပာခ်င္ပါတယ္။ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အား အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါ အသနားခံေျပာၾကား ခဲ့ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားရဲ့ တန္တူရည္တူရွိမွု ႏွင့္ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အျပည္အဝ ရရွိခံစားနိုင္ေရးအတြက္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ ေပးျခင္း မရွိသည့္အတြက္ စိတ္ပ်က္ရေၾကာင္း” ၊ ၿပီးေတာ့ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သတၱိရွိရွိ၊ လူသားဆန္ဆန္ ႏွင့္ သနားၾကင္နာမွုနဲ႔ အဓိကဦးေဆာင္ရမည့္ တာဝန္ရွိေၾကာင္း၊” အခ်ဳပ္အားျဖင့္ အစ္မႀကီးအေနနဲ႔ လူသားဆန္တဲ့စိတ္ဓာတ္ရွိ/မရွိဆိုတဲ့ စမ္းသတ္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး အမ္မႀကီးအေနနဲ႔ က်ရွုံးတယ္လို႔ သူတို႔ရႈုျမင္ေၾကာင္း။
SC ■ ဒါကေတာ့ သူတို႔ရဲ့အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္တရားကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ အေနနဲ႔ နိုင္ငံတာဝန္ စယူတဲ့အခ်ိန္မွာ ပထမဦးဆုံးေဆာင္ရြက္ခဲ့ကိစၥက နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဆိုတာကို သူတို႔ထည့္ သြင္းစဥ္းစားမိပါသလား။ နိုင္ငံသားျဖစ္ထိုက္သူေတြ နိုင္ငံသားျဖစ္လာေစဖို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာပါ။ ကၽြန္မတို႔ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔အတူ ေဒသဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္း မ်ားကိုပါ စလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ေဒသအတြင္းတည္ၿငိမ္းေအးခ်မ္းဖို႔နဲ႔ သဟဇာတ မၽွတညီညြတ္ေရးကို ေဖၚေဆာင္ေပးေနတာပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ျပႆနာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အရင္းအျမစ္ရွားပါးမွု နဲ႔ အသိုက္ အဝန္းႏွစ္ခုဟာ သူတို႔ရဲ့ေရွ႕ေရးကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ ေတြရွိေနပါတယ္။
SC ■ ေအာက္တိုဘာလမွာ နယ္ျခားေစာင့္ရဲစခန္းေတြကို တိုက္ခိုက္မႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လာတယ္ ဆိုတာကို ဘယ္လိုမွစဥ္းစားလို႔မရဘူး၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကိစၥေတြ၊ IDP စခန္းကလူေတြကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားဖို႔ကိစၥေတြ စတင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ ေခ်ာေခ်ာခ်ဴခ်ဴ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကိစၥေတြ အားလုံး အခု တိုက္ခိုက္မွုေတြေၾကာင့္ ကေမာက္ကမျဖစ္ကုန္တယ္။ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္စရာရွိလဲဆိုတာကို နားမလည္ နိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက အဲဒီလို အေျခအေန (ဒီလိုျဖစ္လာေအာင္ ဖန္တီးေနတဲ့ အ‌ျေခအေန) ေတြကို မသိက်ိဳးကၽြံမ်က္ကြယ္ျပဳေနၾကသလိုပါပဲ ။ ဘာေၾကာင့္မ်က္ကြယ္ျပဳ ေနတာလဲ။
BBC : ကၽြန္ေတာ္ ရဝမ္ဒါ၊ ေဘာ္လ္ကန္ေဒသမ်ားမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်သြားေရာက္၍ ေတြ႕ျမင္ခဲ့ျခင္း၊ လူအမ်ားအားေမးျမန္းမႈ ျပဳခဲ့လုပ္ျခင္းစသည့္အေတြ႕အၾကဳံမ်ားမွ လူမ်ိဳးေရး မုန္းတီးမႈနဲ႔ လူမ်ိဳးစုမ်ိဳးသုန္း သတ္ျဖတ္မွု ကြားျခားခ်က္ကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ထားပါေၾကာင္း၊ ရခိုင္ေဒသမွာ စိတ္မေက်မနပ္မႈေတြ တိုးတက္မ်ားျပားလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးႂကြေတြရဲ့ လက္ထဲေရာက္သြားၿပီး ယခုလို တိုက္ခိုက္မႈ ေတြျဖစ္ပြားျခင္းျဖစ္တယ္လို႔မ်ား ထင္ပါသလား။
SC ■ ကၽြန္မတို႔ခ်ိန္ဆနိုင္တာကေတာ့၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အားလုံးေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းရွိေနတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ လဲဆိုေတာ့ လူေတြက ကၽြန္မတို႔ရဲ့ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ၊ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြရဲ့ ရလဒ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေနလို႔ပါ။ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြကို ရပ္ဆိုင္းသြားေအာင္ ေသခ်ာတြက္ ခ်က္ၿပီး ေဆာင္ရြက္တာလားလို႔ ထင္ရပါတယ္။
BBC : ဒါေတြကိုရွင္းလင္းသြားဖို႔အတြက္ နိုင္ငံတကာ အခ်က္ အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ နဲ႔ နိုင္ငံတကာ ေအဂ်င္စီေတြကို လာခြင့္ျပဳလိုက္ရင္ မေကာင္းဖူးလား၊ လာခြင့္ေကာျပဳမွာလား။
SC ■ ဘာကိစၥမွ မျဖစ္ခင္ကတည္းက ရခိုင္အေရးကိစၥမ်ားေလ့လာသုံးသပ္ေပး ဖို႔ မစၥတာကိုဖီအာနန္ရဲ့ ေကာ္မရွင္ကို ဖိတ္ၾကားခဲ့တယ္ေလ။
SC ■ ဒီလိုလုပ္ခဲ့တာ ကုလသမဂၢကေတာင္းဆိုလို႔လဲမဟုတ္ဘူး။ ဘယ္ အဖြဲ႕အစည္းကမွ ကၽြန္မတို႔မွာ အခ်က္လက္ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္ လိုအပ္တယ္လို႔မေျပာခင္ကတည္းက၊ ေဒါက္တာကိုဖီအာနန္ကို ဖိတ္ေခၚခဲ့ၿပီး ေကာင္မရွင္ကိုဖြဲ႕စည္းတယ္။ ရခိုင္ကိစၥကို ေရရွည္ေျဖရွင္းနိုင္မယ့္ နည္းလမ္း ေတြရွာေဖြေပးပို႔အကူအညီေတာင္းခဲ့တယ္။ ေကာ္မရွင္ကေပးထားတဲ့ အႀကံံျပဳခ်က္ေတြကို ကၽြန္မတို႔ ဘယ္လိုအေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္မႈ အေျခအေနဘယ္လိုရွိေန လဲဆိုတာကို သူကို တစ္ေခါက္ ျပန္လာၿပီး ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။
BBC : ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္ကို ထြက္ေပးသြားတဲ့ သူေတြကို ျပန္လာဖို႔ေခၚမွာလား၊ ျပန္လာရင္ လုံျခဳံစိတ္ခ်ရပါတယ္လို႔ ေျပာမွာလား။
SC ■ သူတို႔ျပန္လာရင္ လုံျခဳံမွာပါ၊ ျပန္လာတာ မလာတာ သူတို႔ရဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပါ၊ တခ်ိဳ႕ျပန္လာ ၾကပါတယ္၊ ထြက္သြားတဲ့သူေတြကို ဘာေၾကာင့္ ထြက္သြားတယ္ဆိုတာေမးေတာ့ သူတို႔ေနတဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာ တိုက္ခိုက္မွုေတြျဖစ္လို႔ ထြက္ေျပးတာလို႔ေျပာတယ္၊ တိုက္ခိုက္မွု ေတြျဖစ္ေနဦးမယ္ ဆိုလၽွင္ေတာ့ သူတို႔ ျပန္လာခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။
BBC : သူတို႔ကို လက္ခံ မွာလား။
SC ■ လက္ခံမွာပါ၊ ျပန္လာေနၾကတာဘဲ၊ ျပန္လာတဲ့သူေတြကိုလည္း လက္ခံေနတာဘဲ၊
BBC : အစ္မႀကီးကို လူေတြက မိမိတိုင္းျပည္မွာ လူမ်ိဳးသုဥ္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈျဖစ္ေပၚေနတာကို တားဆီးဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တဲ့ နိုဘယ္ဆုရွင္တစ္ေယာက္အျဖစ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရး အတြက္ အထင္ကရ ရပ္တည္သူ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္အျဖစ္လည္းေကာင္း မည္သို႔ အ
မွတ္တရ က်န္ရစ္ခဲ့မည္ကို စိုးရိမ္မႈမ်ား ထားရွိပါသလား။
SC ■ မျဖစ္ပါဘူး ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခုဟာက လူမ်ိဳးသုဥ္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈျဖစ္ေနတာမွ မဟုတ္တာ၊ လူမ်ိဳးသုဥ္းသုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈ ဆိုတာ အခုျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနကိုေျပာဖို႔အတြက္ မကိုက္ညီပါဘူး။ ျပင္းထန္ လြန္းပါတယ္။
BBC : ကၽြန္ေတာ္ျမင္ခဲ့ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေျပာရမွာဘဲ။
SC ■ ကၽြန္မ ေထာက္ျပခဲ့သလိုပဲ အဲဒီမွာ အာဃာတအမုန္းတရား ႀကီးမားၾကပါတယ္။ ယုံၾကည္သူေတြကပဲ အာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း သူေတြလို႔ထင္တဲ့ မူဆလင္ ေတြကို မူဆလင္ေတြက သတ္ျဖတ္ ေနၾကတာေလ။ ဒါကို လူမ်ိဳးသုဥ္းရွင္းလင္းသုတ္သင္မႈလို႔ေျပာလို႔မရဘူးေလ၊ အဲဒါက တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ကြာျခားေနတဲ့ အသိုက္အဝန္းၾကားမွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြအၾကားျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡ ကိစၥပါ၊ အဲဒီကြာျခားေနမႈေတြကို ကၽြန္မတို႔က ႀကိဳးစား နီးစပ္ေအာင္ လုပ္ေပးေနတာပါ။ အတတ္နိုင္ဆုံး ဒီထက္ပိုၿပီး ကြာျခားမသြားဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေပးေနတာပါ၊
BBC : အေနာက္နိုင္ငံက လူေတြအေနနဲ႔ အစ္မႀကီးအေပၚ အထင္အျမင္ နားလည္မႈ လြဲမွားေနတယ္။ အစ္မႀကီးရဲ့ စရိုက္လကၡဏာအေပၚ သုံးသပ္မႈ လြဲမွားေနတယ္လို႔ ထင္ျမင္ပါသလား။ အစ္မႀကီး ကို သူတို႔အေနနဲ႔မဟတၱမဂႏၵီ နဲ႔ မာသာထရီဆာတို႔ကဲ့သို႔ ျမင္ခ်င္ေနပုံေပၚတယ္လို႔ ထင္ပါသလား? ဒါမွမဟုတ္ မာဂရက္သက္ခ်ာလို ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျပတ္သားၿပီး သံမဏိကဲ့သို႔ မာေက်ာသူလို႔မ်ား ျမင္ေနမလားလို႔။
SC ■ မထင္ပါဘူး။ ကၽြန္မက နိုင္ငံေရးသမားတစ္ေယာက္ပါ၊ မာဂရက္သက္ခ်ာနဲ႔လည္းမတူပါဘူး၊ တစ္ဘက္မွာလည္း မာသာထရီဆာလည္း မဟုတ္ပါဘူး၊ သူတို႔နဲ႔တူေအာင္လည္း တစ္ခါမွ မေျပာခဲ့ပါဘူး၊ မဟတၱမ ဂႏၵီကေတာ့ အင္မတန္မွ ပါးရည္နပ္ရည္ရွိတဲ့ နိုင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ပါ။
BBC : မဟတၱမဂႏၵီအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ့အသက္အႏၲရာယ္ကို မငဲ့ဘဲ လူနည္းစု မူဆလင္ေတြအတြက္ ကာကြယ္ဖို႔လုပ္ခဲ့တာေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီလိုမ်ိဳး နမူနာယူစရာလို႔ မထင္ဘူးလား?
SC ■ မိမိအသက္ကို စြန္႔စားၿပီး လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စံနမူထက္ သူရဲ့ မြန္ျမတ္တဲ့နိယာမ သေဘာတာရားေတြကို ေလးစားလိုက္နာ ေနထိုင္သြားတာက ပိုအေရးပါပါတယ္။
BBC : ေနာက္ဆုံးေမးခြန္းပါ၊ ဘာ့ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ကိုယ္တိုင္သြားၿပီး အသိုက္အဝန္း ႏွစ္ခုလုံးနဲ႔ေတြ႕ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တိုက္တြန္းတာမ်ိဳးမလုပ္တာလဲ?
SC ■ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ရခိုင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့သူေတြ သူတို႔လုပ္ငန္းကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ ရွိေၾကာင္းကို ျပၾကဖို႔ အခြင့္အလမ္း ေပးထားတာပါ။ ကၽြန္မတို႔လူေတြလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ၊ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့ အစြမ္းအစရွိတာကို ယုံၾကည္သူ နည္းပါးေနတယ္ေလ။
BBC : အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းလဲဖို႔မလိုလားတဲ့သူေတြ ၊ တပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျမစ္တြယ္ေနတဲ့သူေတြ၊ ေထာက္လွမ္းေရးပတ္သက္ၿပီးရွိေနသူေတြ အေနနဲ႔ အစ္မႀကီးနဲ႔အစ္မႀကီးပတ္၀န္းက်င္က လူေတြကို ပစ္မွတ္ထားလာမွာကို မစိုးရိမ္ဘူး လားခင္ဗ်?
SC ■ ဒါ ကၽြန္မစိတ္ထဲထားတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ NLD စတင္တည္ ေထာင္ခ်ိန္ကစၿပီးလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃၀ လုံး အဲဒီလို အေမးခံရပါတယ္။ လုပ္ႀကံနိုင္တဲ့သူေတြရဲ့ လုပ္ႀကံခံရမွာ ၊ အမ်ိဳးစုံေသာ အႏၲရယ္ေပးခံရမွာမစိုးရိမ္ဘူလားလို႔ ေမးခံရပါတယ္၊ ဒီကိစၥေတြ ကေတာ့ေန႔တဓူဝ စဥ္စားေလ့ရွိတဲ့ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး၊ ဒါ အလုပ္နဲ႔ပါလာတဲ့ အစိတ္အပိုင္းပဲေပါ့။
* * * * *
Q: In terms of change, in the lives of ordinary people, one of the things that has happened, as in South Africa, is there is a massive sense of disappointment when a liberation movement comes into power. What have you done to make their life better?
A: In practical ways, lots of roads. You think that may not be much because you come from a country where there were roads from your grandfathers time. But in our country that means a lot. Because all-weather roads make a great difference to ones lives. Last year one of our priorities was job creation. We discovered over this one year that if you start constructing all-weather Roads and provide electrification, people start creating jobs for themselves. That is what has made one of the big differences.
A: But I think, we think, what we've done better, or what I think we have done better is take forward the peace movement. We can't say that we are there by any means, and we can't say we at the point where we are home and dry. But still, there has been success there, particularly because the people have become involved in it.
Q: You mentioned the peace process, and you felt proud that it was an achievement last year, but right at this moment you have some of the most bitter fighting taking place on the borders of this country with ethnic groups ?
A: But Fergal, you work for peace particularly because there is fighting. If there were no fighting there would be no need for us to work for peace. If there were no fighting at all, if all this settles down, that means the peace process is over. Now I did say at the beginning that we are not there yet.
Q: You don't control the army, you don't control the security forces, and when fighting breaks out, they are free to do what they have always done, rape, pillage and torture?
A: They are not free to rape, pillage and torture. That they are not free to do. They are free to go in and fight. That is in the constitution. Military matters are to be left to the army. And that is why we are trying to change the constitution, we feel very awkward about it. Amending the constitution is one of our aims. Because according to the national ceasefire agreement, one of the last steps would be to adopt a federal constitution.
Q: If you look at the history of this country, that has been going on since independence?
A: Fergal, you were in South Africa, and you did manage to end apartheid there didn't you, not you, but the South Africans.
Q: Are we talking months or years?
A: We hope that it will not be more than a few years, that's what we're aiming at.
Q: Can I come to the issue which has caused most international concern and which has led to a real turn about in the way you are perceived internationally and you are aware of this. You have seen the newspaper headlines. The comments from international figures condemning how you have handled the issue of the Rohingya muslims ?
A: What exactly is it that they are condemning?
Q: They want you to let a UN fact finding mission into Rakhine State?
A: But that is just now, that is what they asked for last month. What have they been condemning over the last year?
Q: Many many people, including those who would be sympathetic to you look at the situation and say why have you not spoken out ? Here is an icon of human rights?
A: What do you mean by speaking out, Fergal, this question has been asked since 2013, when the last round of troubles broke out in Rakhine. And they would ask me questions and I would answer them and people would say I said nothing. Simply because I did not make the statements people wanted, which people wanted me to make, simply to condemn one community or the other.
Q: Well let me quote to you what your fellow Noble Laureates have said, despite repeated appeals to DASSK we are frustrated that she has not taken any initiative to ensure full and equal citizen rights to the Rohingya. Daw Suu Kyi is the leader with the prime responsibility to lead with courage, humanity and compassion. Basically they are saying you have failed the test of humanity?
A: Well that is their perception, but have they considered the fact that one of the first thing we did after we took over the administration was to go through the national verification process to give citizenship to all those who were entitled to it. And we started doing this and engaging in other developments activities to try to bring about stability and harmony.A lot of the problems in the Rakhine State are due to the fact that resources are limited and both communities are anxious about how their lives are going to pan out.
A: In October there were these totally unexpected attacks on police outposts for no reason we could think of......because we had started the citizenship verification process, the process of bringing people back from the IDP camps, and resettle them, but the whole thing went awry because these attacks took place. We had no idea why these attacks took place. But a lot of people prefer to ignore the fact that these had happened at all. Why?
Q: I have been there, on the ground, on a number of occasions, and interviewed people, and I would say I am someone who recognises ethnic hatred and not ethnic cleansing when I see it, after Rwanda and The Balkans. Maybe the attacks took place because ....there is a rising sense of frustration and that has fed into the hands of the militants...?
A: But as far as we could make out, at that time, things were calm because people were waiting to see how are development plans would work and our nationality verification plan. I just wonder if these attacks were calculated to put a stop to this process.
Q: Wouldn't the wisest thing to do to clear up all of this, would be to allow an international fact finding mission there ? To allow international agencies in ?
A: Well we invited Dr. Annan and the commission to look into Rakhine before anything happened.
A: Well this happened not because the UN asked for this, or any other body said we should have a fact finding mission, we invited Dr Kofi Annan to form this commission and look into the problems in the Rakhine and help us to find long term solutions. We would very much like him to come back to see how we are getting on with the implementation of his recommendations.
Q: Would you be happy, would you appeal to those tens of thousands who have fled the country into refugee camps in Bangladesh to come back ? And would you tell them that they would be safe if they do ?
A: If they come back they will be safe. It is up for them to decide, some have come back. And we have tried to find out why they fled. We have asked them why they fled and they said it is because of the fighting in their area. They did not want to come if there was still fighting.
Q: And you will welcome them back ?
A: We welcome them. It is not a matter, we will welcome them back. They have been coming back. And those who have come back have been welcomed.
Q: Do you ever worry that you will be remembered as the champion of human rights, the Nobel laureate who failed to stand up to ethnic cleansing in her own country .?
A: No, because I don't think there is ethnic cleansing going on. I think ethnic cleansing is to strong an expression to use for what is happening.
Q: It is what I think I saw there I have to say.
A: Fergal I think there is a lot of hostility there, and as I pointed out just now, it is Muslims killing Muslims, as well if they think they are collaborating with authorities. It is not just a matter of ethnic cleansing. It is a matter of people on different sides of a divide, and this divide we are trying to close up. As best as possible and not to widen it further.
Q: Do you think people in the west misjudged you or mischaracterised you or misunderstood you. Expecting you to be this sort of amalgam of Mahatma Gandhi and Mother Teresa's, for example, and actually maybe your closer in your determination and steeliness to someone like Margaret Thatcher?
Well No. I am just a politician. I am not quite like Margaret Thatcher, no. But on the other hand I am no mother Teresa either. I have never said that I was. Mahatma Gandhi was a very astute politician.
Q: He did put his own life at risk and ultimately tragically his life to protect his own minority Muslim population, was that an example you would not be tempted to follow?
A: I don’t think putting one’s life at risk is a particular example that I would like to follow. I would like to think we could live up to his high principles.
Q: One last question. What would stop you now going to Rakhine State and talking to all communities and appealing for peace? On the ground yourself?
A: Because I want to give those who are working on the Rakhine a chance to show that they are capable of it. I think there's not enough confidence in what our people are capable of doing.
Q: Do you worry that people who do not want you to change the constitution, who are embedded in the military, embedded in intelligence are going to target you and the people round you?
A: Well it is not something I think about, because we were asked the same set of questions over the last 30 years since I started working for the NLD. That’s aren't you worried about an assassination, and all kinds of other dangers coming from the powers that be. Those who are in a position to engage in these activities. But it is not something you think about on a day to day basis, it's just part of your job.
* * * * *
Ref; Myanmar State Counsellor Office