ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးအျမင္

ဦးသန္းလြင္ထြန္း
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းဌာနမႉး ဦးသန္းလြင္ထြန္း (ယာ) တို႔ သီးသန္႔အင္တာဗ်ဴး (ႏိုဝင္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၄)
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းဌာနမႉး ဦးသန္းလြင္ထြန္း (ယာ) တို႔ သီးသန္႔အင္တာဗ်ဴး (ႏိုဝင္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၄)

ႏို၀င္ဘာလ (၁၉) ရက္ေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ကခ်င္၊ လိုင္ဇာ ဗိုလ္သင္တန္းေက်ာင္းကို တပ္မေတာ္က လက္နက္ႀကီးနဲ႔ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈဟာ ဒီ့မတိုင္မီ ရက္ပိုင္းအတြင္း ကခ်င္ဘက္က ထိပါးတိုက္ခိုက္မႈေတြအေပၚ စစ္ေရးသေဘာတရားအရ သတိေပးတိုက္ခိုက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္က ဗြီအိုေအနဲ႔ ေတြ႔ဆံုစဥ္မွာေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စိုးရိမ္စရာျပန္ျဖစ္လာေနတဲ့ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ား အေရးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးနဲ႔ ဗြီအိုေအျမန္မာပိုင္းဌာနမႉး ဦးသန္းလြင္ထြန္းတို႔ သီးသန္႔ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေရးအႀကီးဆံုးက႑တခုလို႔လည္း ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါက ႏုိင္ငံေတာ္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေရးေပါ့ေနာ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုေတာ့ အခုတက္လာတဲ့အစိုးရအေနနဲ႔လည္း ဦးစားေပးအစီအစဥ္အေနနဲ႔ တႏိုင္ငံလံုးၿခံဳတဲ့အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အဖဲြ႔အားလံုးနဲ႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဖို႔လည္း ႀကိဳးစားေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မျဖစ္လာခဲ့ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ေနာက္ပိုင္း ဒီရက္ပိုင္းေတြမွာဆုိလို႔ရွိရင္ ကခ်င္ျပည္ဘက္မွာ တုိက္ပဲြသတင္းေတြ ျပန္ၾကားရပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ရက္ပိုင္းအတြင္းကပဲ ကခ်င္ျပည္ဘက္ကို လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ပစ္ခတ္မႈ သတင္းၾကားၿပီးေတာ့ လူငယ္အရာရွိေလာင္းတခ်ဳိ႕ ေသဆံုးရတဲ့သတင္းလည္း ၾကားပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးရဲ႕သေဘာေလး နည္းနည္းရွင္းျပေပးပါလား။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့အခ်ိန္မွာ လြတ္လပ္ေရးနဲ႔အတူ တပါတည္းပါလာတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီျပႆနာက ယေန႔တုိင္ထိ ရွင္းေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာလည္း တိုင္းရင္းသားဘက္က ေသေက်ခဲ့တာေတြ ရွိသလို တပ္မေတာ္ဘက္က ေသေက်ခဲ့တာေတြလည္းရွိတယ္။ ျပည္သူျပည္သားေတြဘက္က အျပစ္မရွိတဲ့ျပည္သူျပည္သားေတြ ေသေက်ခဲ့ရတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ တုိင္းျပည္မွာ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းဖို႔ကေတာ့ လူတုိင္း လိုလားတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို တုိက္ပဲြေတြျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို မလိုခ်င္ဆံုးပုဂၢိဳလ္အေနနဲ႔ေျပာရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္သားလို႔ပဲ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တယ္။ ဘယ္သူမွ ဒါေတြ မလုပ္ခ်င္ၾကဘူးေပါ့။ တကယ္ကေတာ့ က်ေနာ္လည္း မလိုလားပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလည္း တကယ္လိုခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ျပည္ပႏုိင္ငံေတြကို အခါအားေလ်ာ္စြာသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ေတြ႔ရွိတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြေရာ၊ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ တပ္မေတာ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ နယ္ဘက္ဆုိင္ရာေခါင္းေဆာင္ေတြ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ေတြတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ေျပာပါတယ္။ ‘က်ေနာ္တို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တယ္။ တုိင္းျပည္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။’ - တုိင္းျပည္ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ အဓိကလိုအပ္ခ်က္ဟာ ဘာလဲဆိုေတာ့ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းဖို႔ပါပဲ။ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမွ က်န္တဲ့လုပ္ငန္းကို လုပ္ႏုိင္လိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ႀကိဳးစားေနတယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ျပင္းျပတဲ့ဆႏၵကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခ်င္တဲ့ဆႏၵပါပဲ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အခု က်ေနာ္တို႔သြားေနတဲ့ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းမွာ လက္နက္ကိုကိုင္ၿပီးေတာ့မွ လိုအပ္တဲ့ေတာင္းဆိုမႈေတြ ေျပာဆိုၿပီးေတာ့မွ သူတို႔အခြင့္အာဏာရဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကေတာ့ မရွိသင့္ဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတယ္။ ဒီမိုကေရစီထဲေတာ့ စည္းကမ္းဥပေဒနဲ႔အညီ သြားၾက လာၾက လုပ္ၾက ကိုင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လက္နက္နဲ႔ကိုင္ၿပီးေတာ့ လုပ္လို႔ေတာ့ မရႏုိင္ဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျဖစ္ေနတဲ့ျပႆနာေတြအားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားလွ်က္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္နဲ႔ေတြ႔ဆံုတဲ့ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကိုလည္း က်ေနာ္ ဒီအတိုင္းပဲ ေျပာျပတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ေျပာထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူေတြရွိတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာလည္း ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္းလိုခ်င္လို႔ မရဘူးဗ်။ သူတို႔ကိုယ္တုိင္လည္း လိုခ်င္မွရမယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အဲဒီေတာ့ ဒီလို လက္နက္ကိုင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုတဲ့အစား အားလံုးက ဒီမိုကေရစီနည္းက် ႏိုင္ငံေရးအရ ေျဖရွင္းၾကဖို႔ ဆိုလို႔ရွိရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးက ပထမဆံုးျဖစ္ရမယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ ဒါေပါ့၊ ဒါေပါ့။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ေလ့လာမိသေလာက္ကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးအေနနဲ႔ KNU ကရင္တပ္ဖဲြ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ မၾကာခဏဆိုသလို ရွမ္းတပ္ဖဲြ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေတြ႔ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေနတဲ့ ကခ်င္တပ္ဖဲြ႔ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းနဲ႔ေတာ့ ေတြ႔တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ မၾကားမိေသးဘူးခင္ဗ်။ ဒါက ဘယ္လိုအခက္အခဲမ်ားရွိေနလို႔လဲ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ ပထမဦးဆံုး ကရင္ေပါ့၊ ကရင္ KNU ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းနဲ႔ေတြ႔တယ္။ နံပါတ္ (၁) အခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္ကေနေျပာထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ (၆) ခ်က္ေပါ့။ ဒီထဲမွာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို အေလးထားၿပီးေတာ့ သူတို႔ ေဆာင္ရြက္တာ ေတြ႔ပါတယ္။ သူတို႔နဲ႔ေျပာဆိုၾကည့္တဲ့အခါမွာ တကယ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တဲ့သေဘာထားေတြ႔တယ္။ ေျပာရလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ လူပုဂၢိဳလ္အရေျပာရလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ သူတို႔ကို က်ေနာ္ ယံုၾကည္မႈရွိပါတယ္။ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေျပာရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔က အထူး (၄) တို႔၊ အထူး (၂) တို႔ေခါင္းေဆာင္ေတြရွိပါတယ္။ ဒီဘက္က အထူး (၁) တို႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရွိပါတယ္။ သူတို႔နဲ႔လည္း ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ သူတို႔လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစိတ္ဓာတ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ သူတို႔နဲ႔ ေျပာဆိုၾကည့္တဲ့အခါမွာ သူတို႔ရဲ႕လိုလားခ်က္ေတြကို က်ေနာ္တို႔က ခန္႔မွန္းမိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ တခ်က္ေပါ့-

“KIA နဲ႔က်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔စၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတဲ့ကာလမတုိင္ခင္ေပါ့ေလ။ အဲဒီအေျခအေနေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီဘက္အေျခအေန ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ (၆) ခ်က္ထဲမွာေျပာထားတဲ့ တခ်ဳိ႕အခ်က္အလက္ေတြကို သူတို႔လုိက္နာဖို႔ အားနည္းတာကို ေတြ႔တယ္။ သူတုိ႔အားနည္းတာေတြ႔တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔နဲ႔ေတြ႔ဖို႔က်ေတာ့ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စဥ္းစားရပါတယ္ဗ်။ ဒါေလး စဥ္းစားရပါတယ္။ ေတြ႔ၿပီးေတာ့မွ ဘာမွလည္း အက်ဳိးမရွိဘူးဆိုရင္ အဓိပၸာယ္မရွိပါဘူး။ သူတို႔ဘက္က တကယ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ခ်င္တယ္၊ ျပဳခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ ၆ ခ်က္ထဲက လုိက္နာရမယ့္၊ လိုက္နာသင့္တဲ့အခ်က္ေတြေပါ့- အားလံုးေတာ့ အတိအက်လိုက္နာရမယ္လို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ဒါေတြ လုိက္နာၿပီးေတာ့မွ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆို သူတို႔အေပၚ ယံုၾကည္မႈေတြ ရွိလာမွာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အခု ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အပစ္အခတ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခုနက ခင္ဗ်ားေမးတဲ့အထဲမွာ တခ်က္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ (၁၉) ရက္ေန႔ေပါ့ေနာ္၊ ဒီမတုိင္ခင္ အေျခအေနေတြကို ျပန္ၿပီး နည္းနည္း ျပန္ ေျပာျပခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သမၼတႀကီးက က်ေနာ္တို႔ကို လက္နက္ကိုင္ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သြားကို မတိုက္ဖို႔ ေျပာထားတာ ရွိပါတယ္။ သြားမတိုက္ပါဘူး။ ယေန႔တုိင္အထိ သူတို႔ရဲ႕စခန္းေတြကို တိုက္တာ၊ ျပဳတာ၊ ဌာနခ်ဳပ္ေတြေပါ့၊ သူတို႔ကို တရားဝင္ေပါ့ ေပးထားတဲ့ေနရာေတြကို က်ေနာ္တို႔ တိုက္တာ ျပဳတာမရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း က်ေနာ္တို႔အေပၚမွာ လာၿပီးေတာ့ ေသြးတိုးစမ္းၿပီး တိုက္တာ၊ ျပဳတာ၊ ပစ္တာ၊ ခတ္တာေတြေတာ့ ရွိတယ္။ သူတို႔ဘက္ကရွိေတာ့ တခါတေလေတာ့ လက္တံု႔ျပန္ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြေတာ့ရွိတယ္။ သမၼတႀကီးက မိမိကိုယ္ကိုယ္ ခုခံပိုင္ခြင့္အရ တိုက္ပါလို႔ ေျပာတယ္။ ခုခံပိုင္ခြင့္ဆိုတာမွာ အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဗ်။ စစ္ေရးအျမင္တခုအရ ေျပာရလို႔ရွိရင္ ခုခံပိုင္ခြင့္ဆိုတာ မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ရတဲ့အဆင့္အထိ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကိုက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ရပါတယ္။ ေတြ႔မွတုိက္တာထက္စာရင္ မေတြ႔ခင္မွာ မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ တားရတာေတြလည္း အဆင့္ဆင့္ရွိတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေစာေစာက ေျပာသလိုေပါ့၊ သူတို႔အေနနဲ႔ မၾကာခဏလာလာၿပီး ပစ္ခတ္ေႏွာင့္ယွက္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က မလုပ္ဖို႔ ေျပာတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ လာၿပီး ပစ္တာေလးေတြ ရွိပါတယ္။

“ေစာေစာကေျပာတဲ့ (၁၉) ရက္ေန႔ျဖစ္စဥ္ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ကိုလာၿပီး ပစ္တဲ့ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သတိေပးပါတယ္။ မလုပ္ပါနဲ႔လို႔ ထပ္ေျပာတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အဲဒီေတာ့ (၁၉) ရက္မတုိင္ခင္က ျဖစ္တဲ့ျဖစ္စဥ္ေပါ့။ တပ္မေတာ္ဘက္က အက်အဆံုးေတြ ရွိခဲ့သလား။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ ရွိတယ္။ ရွိပါတယ္။ အမ်ားႀကီးပါဗ်ာ- ဒါေတြေျပာမယ္ဆိုရင္ ျပန္ဆြသလိုျဖစ္မွာစိုးလို႔ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု က်ေနာ္ေျပာခဲပါတယ္။ တပ္မေတာ္နဲ႔ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္သည္းခံၿပီးေနတယ္။ က်ေနာ္ ေျပာလိုက္လို႔၊ ေျပာစရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ မေျပာဘူး။ မေျပာဘဲနဲ႔ ကိုယ္ရေအာင္ပဲ ေအာက္ေျခခ်င္းပဲ ရေအာင္ ေျဖရွင္းပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆိုးဆိုးဝါးဝါးျဖစ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔ ႀကိတ္မွိတ္ သည္းခံၿပီးေတာ့မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမပ်က္ခ်င္တဲ့စိတ္နဲ႔ လုပ္တာပါ။ သတိေပးပါတယ္။ မလုပ္ၾကပါနဲ႔၊ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း သက္ဆိုင္ရာတာဝန္ရွိတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြကို က်ေနာ္ လွမ္းေျပာတယ္၊ မင္းတို႔ ေျပာပါ၊ ေသခ်ာ နားလည္ေအာင္ေျပာပါ၊ ဒါေတြ မလုပ္ၾကဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတကယ္လိုခ်င္လို႔ရွိရင္ အဓိကကေတာ့ ပစ္ခတ္မႈေတြလံုးဝမရွိေအာင္ထိန္းဖို႔ေတာ့ လုိတာေပါ့။ အနည္းဆံုးေတာ့ ပစ္ခတ္မႈထိန္းမွသာ လံုၿခံဳမႈဆိုတာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ ဒီလိုမျဖစ္ေအာင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္လံုးက လုပ္ဖို႔ေတာ့ လိုမယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ ေျပာလုိတာေပါ့။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဆိုေတာ့… ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးေျပာသလိုပဲေလ၊ တဘက္နဲ႔တဘက္ အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈေတြ၊ ထိေတြ႔မႈေတြ၊ က်ဆံုးမႈေတြ၊ အထိအခိုက္ေတြရွိတယ္ဆိုတာလည္း က်ေနာ္တို႔ နားလည္ပါတယ္။ ဘယ္သူမွန္တယ္။ ဘယ္ဝါမွန္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမဟုတ္ဘူးဆိုေပမယ့္ အခု ထပ္ၿပီးေမးခ်င္တဲ့ကိစၥက- ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ရွင္းျပတဲ့အထဲမွာလည္း နည္းနည္းေတာ့ ပါပါတယ္။ အခု (၁၉) ရက္ေန႔ ျဖစ္စဥ္ကေတာ့ ႏွစ္ဘက္အဖဲြ႔ေတြၾကား ထိေတြ႔တိုက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာနဲ႔ ေတာ္ေတာ္လွမ္းတဲ့ေနရာ၊ သူတို႔ရဲ႕ဌာနခ်ဳပ္ အတြင္းပိုင္းအထိ ေရာက္ႏုိင္ေနတဲ့အေနအထားဆိုေတာ့- ဒါက.. ဒီလို ႏွစ္ဘက္ ဒီလို ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ခုခံပိုင္ခြင့္ဆိုတဲ့ ေဘာင္ကိုေက်ာ္ေနသလား၊ ဒီလိုျဖစ္လာတ့ဲအတြက္ တဘက္ကေရာ ဒီဘက္အတြင္းပိုင္းနယ္ဘက္ကို ျပန္လွန္တိုက္ခိုက္မႈေတြလုပ္လာဖို႔ ဖိတ္ေခၚသလိုမ်ား ျဖစ္မေနဘူးလား။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ သူတို႔ဘက္ကေတြးရင္လည္း ဒီလိုေတြးရင္ေတြးမွာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ဒီလုိမေတြးဘူးဗ်။ က်ေနာ္တို႔က သူတို႔ကို သတိေပးမယ္လို႔ ေျပာထားတယ္။ သတိေပးပစ္ခတ္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔မွာေတာ့ မင္းတို႔ကို ငါတို႔ ပစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျပန္ၿပီးသတိေပးတဲ့ ပစ္ခတ္မႈပါ။ သူတို႔ ဘယ္ေနရာကပစ္မွန္းေတာင္ မသိပါဘူး။ သူတို႔ကို ေမးလိုက္လို႔ရွိရင္ ဥပမာ အေၾကာင္းတခုခုေျပာလိုက္ရင္ - ‘က်ေနာ္တို႔ေအာက္က ပစ္တာ၊ က်ေနာ္တို႔ မသိပါဘူး၊ စိစစ္ပါအံုးမယ္။’ဆိုတာေလးပဲ သူတို႔ေျပာပါတယ္။ တခါတခါက်ရင္ သူတို႔လူေတြသူတို႔၊ က်ေနာ္တို႔လူေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာလို႔မရပါဘူးဆိုတဲ့ အျဖစ္မ်ဳိးလည္း ရခဲ့တဲ့ဟာလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေစာေစာကျဖစ္တဲ့ လမ္းေဖာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမွာျဖစ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ဒီဘက္ကျဖစ္တဲ့ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ေဝးတယ္လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ တနယ္ကျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြေပါ့။ အသိေပးႏုိင္မယ့္ေနရာေတြကို သတိေပးပစ္ခတ္မႈေတြလုပ္တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလိုမ်ဳိး သတိေပးပစ္ခတ္မႈဆိုတာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာပဲ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ေဝးတာ မေဝးတာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မသိဘူးေပါ့ေလ၊ ဒါေပမယ့္ သူတို႔သိေအာင္ေတာ့ အသိေပးရတာေပါ့။ စစ္ရဲ႕သေဘာတရားမွာေတာ့ဗ်ာ-အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ တုိင္းရင္းသားအဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးေဆာင္ၿပီး ညႇိႏႈိင္းေနတာက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရး စင္တာေပါ့ေနာ္။ MPC - ဒီအဖဲြ႔ေတြက တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ေဆြးေႏြးတာေတြ၊ ေျပာဆိုတာေတြ၊ ညႇိႏိႈင္းတာေတြရွိပါတယ္။ ရွိေပမယ့္လည္း တခါတခါက်လို႔ရွိရင္ ထိေတြ႔မႈေတြက ဆက္တုိက္ျဖစ္ေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ညႇိႏႈိင္းမႈေတြ မေအာင္ျမင္တတ္တဲ့ ပံုစံမ်ဳိးေတြ က်ေနာ္တို႔ ၾကားရတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ထိမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈရွိသလဲဆိုတာကို သိပါရေစ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ MPC ကေန လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးေကာ္မတီရွိပါတယ္။ ႐ံုးေတြရွိပါတယ္။ သူတို႔လုပ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေအာင္ျမင္ခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြရွိတယ္။ တပ္မေတာ္က အရာရွိႀကီးေတြ၊ အခါအားေလ်ာ္စြာလုပ္တဲ့ အစည္းအေဝးေတြမွာ က်ေနာ္ မပ်က္မကြက္တက္ၿပီး ေျပာသင့္ေျပာထုိက္တဲ့အခ်က္ေတြ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာေပါ့။ သူတို႔လည္း သူတို႔နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ သူတို႔ ႀကိဳးစားတာပဲ။ တခ်ဳိ႕လည္း အေလွ်ာ့ေပးတာေတြ ေလွ်ာ့ေပး၊ တခ်ဳိ႕လည္း ညႇိညႇိႏႈိင္းႏိႈင္းလုပ္တာေတြ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ လက္ခံႏုိင္တာေတြရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်ေတာ့လည္း ေစာေစာကေျပာသလို က်ေနာ္တို႔က အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရးကိုၾကည့္ေတာ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕အေျခအေနကို ခ်ိန္ဆၿပီးေတာ့မွ ၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ တခါတေလက် အံမဝင္ ခြင္မက်တဲ့ အခ်က္အလက္ေလးေတြ ရွိတတ္တယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဘယ္လို အခ်က္အလက္မ်ဳိးကို လက္မခံႏုိင္တာလဲ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ သူတို႔ေတာင္းဆိုတာ - ဥပမာ လက္နက္ကိုင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဟာေလးေတာင္းဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ နယ္ေျမနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာမွမေျပာရခင္ သူတို႔ေျပာတာေလးေတြရွိတာေပါ့။ ေနာက္ၿပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေတာင္းတာေတြ ရွိတာေပါ့။ ဒါေတြက်ေတာ့လည္း တခ်ဳိ႕ဟာေတြ မလိုက္ေလွ်ာႏိုင္တဲ့ဟာေတြက်ေတာ့ မလိုက္ေလွ်ာႏုိင္တဲ့ဟာေတြလည္းရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဥပေဒအရ သြားၾကမွ ျဖစ္တာေပါ့။ က်ေနာ္ ေစာေစာကေျပာသလုိေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔က ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို သြားေနတယ္၊ ဥပေဒအရပဲ သြားၾကဖို႔၊ ဥပေဒအရ သူလိုခ်င္တဲ့ဟာေလးေတြ ေတာင္းေပါ့ဗ်ာ၊ ဒီလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႔က- တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်ေတာ့လည္း ေတာင္းဆိုမႈေလးေတြ နည္းနည္း မ်ားတာေပါ့။ အဲဒါလည္း က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ သူတို႔က စိုးရိမ္မႈေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ စိုးရိမ္မႈကို မရွိေအာင္ က်ေနာ္တို႔ကလုပ္ျပဖို႔လည္း - ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ကေတာ့ လုပ္ဖို႔တာဝန္ရွိတာေပါ့။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္။ ။ ဒါကေတာ့ MPC နဲ႔ပတ္သက္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ေအာင္ျမင္ေအာင္ေတာ့ လုပ္ေစခ်င္တယ္။ တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ကေတာ့ သိပ္အဓိကက်တာေပါ့၊ သိပ္အဓိကက်ပါတယ္။ တုိင္းျပည္မၿငိမ္းခ်မ္းဘဲနဲ႔ကေတာ့ ေရွ႕ဆက္တိုးဖို႔ဆိုတာေတာ့ အရွိန္ကေတာ့ ေႏွာင့္ေႏွးေနမွာပဲ။ သြားေတာ့သြားမွာပဲ။ မသြားဘူးမဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တုိ႔လည္း သြားေနမွာပဲ၊ ေလွ်ာက္ေနမွာပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း တလွမ္းလွမ္းမယ့္ အျပည့္လွမ္းမယ့္ေနရာမွာ အျပည့္မလွမ္းႏုိင္ဘူး၊ အလွမ္းဝက္ေလာက္ လွမ္းႏုိင္တဲ့အေျခအေနမ်ဳိး၊ ေလးပံုသံုးပံုေလာက္လွမ္းႏုိင္တဲ့အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ဟာမ်ဳိး က်ေနာ္တို႔ ႀကံဳေနရတာေပါ့။ အခုျဖစ္ေနတာကေတာ့-

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်။ အခု က်ေနာ္တို႔သတိထားမိတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ဒီလုိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ေဆြးေႏြးေနရင္းနဲ႔ တခ်ဳိ႕ရင္ဆိုင္တုိက္ခုိက္မႈေလးေတြ၊ ထိေတြ႔မႈေလးေတြျဖစ္တယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ေရာ က်ေနာ္တို႔သတင္းဌာနေတြအေနနဲ႔ပါ တိတိက်က် သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ မရတာေတြရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ တပ္မေတာ္ဘက္ပိုင္းက ထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ထုတ္ျပန္ေလ့သိပ္မရွိဘူး။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးအဖဲြ႔ လုပ္ေဆာင္လာၿပီးေတာ့ သတင္းေလးေတြေပးလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္တုိက္တြန္းခ်င္တာကေတာ့ သတင္းမ်ားမ်ား၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ျပန္ေပးပါဆိုတာကိုပဲ တုိက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္လိုပဲ ျပည္သူလူထုကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုလိုလားတယ္။ ျဖစ္စဥ္ကို အမွန္အတိုင္း တိတိက်က်နားလည္ခ်င္တဲ့ဆႏၵ အားလံုးမွာ ရွိၾကတယ္ဆိုေတာ့ ဘက္ေပါင္းစံုကၾကားရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ အဲဒါေလးတခ်က္ ေျပာပါရေစ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္။ ။ သတင္းေပ့ါေလ- သတင္းဆိုတာလည္း အားလံုးေျပာတုိင္းလည္း သိပ္ေကာင္းတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ တခ်ဳိ႕ဟာက်ေတာ့လည္း ဖိအားေပးသလို ျဖစ္ပါတယ္။ တခါတေလက်ေတာ့လည္း အဲဒါႀကီးကို ပံုေဖာ္ၿပီးေတာ့မွ ပံုႀကီးခ်ဲ႕တဲ့ဟာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သတင္းဌာနေတြကလည္း သူတို႔ရဲ႕႐ႈေဒါင့္ကေန သူတို႔ေရးၾကတာကိုး၊ ေရးတဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ေကာင္းတဲ့ဘက္ကေန ေရးလုိက္ရင္ တမ်ဳိးေပါ့။ အဲလိုမဟုတ္ဘဲနဲ႔ သူတို႔အယူအဆ လဲြမွားၿပီးေတာ့- သူတို႔လည္း ႐ိုး႐ိုးသားသားျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က မစြပ္စဲြပါဘူး။ ႐ိုး႐ိုးသားသားဆိုေပမယ့္လည္း သူတို႔႐ႈေဒါင့္က တမ်ဳိးျမင္ၿပီးေတာ့မွေရးတဲ့အခါက်လို႔ရွိရင္ ပဋိပကၡ ပိုၿပီးႀကီးမားတဲ့အသြင္ကို ေဆာင္သြားတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဘက္က ဘယ္ေလာက္ပဲဘာေျပာေျပာ၊ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္တယ္။ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ ထိခုိက္တယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔က သတင္းထုတ္ျပန္ေပးတာေပါ့။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အ႐ိုးခံစိတ္ပါပဲ။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္။ ။ ပဋိပကၡကို ပိုမႀကီးထြားေစခ်င္လို႔သာ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာပါ။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ မွန္ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္၊ ။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ လူေတြရွိတယ္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာလည္း လူမႈကြန္ယက္ေတြကေနၿပီးေတာ့ ေျပာတာေတြ ရွိတယ္။ မခံႏုိင္လို႔ေျပာတဲ့ဟာေတြလည္းရွိတယ္။ ဒါေတြလုိက္ၿပီးၿပီးေတာ့ သူတို႔ေျပာထားတဲ့အတုိင္း က်ေနာ္တုိ႔လုိက္လုပ္ေပးေနမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ႀကီးသထက္ႀကီး၊ ႀကီးသထက္ႀကီး- က်ေနာ္တို႔က ေအာက္မွာ အနည္းဆံုး Low Porfile ျဖစ္ေအာင္၊ အတတ္ႏိုင္ဆံုး၊ သူတို႔ကိုလည္း အတတ္ႏုိင္ဆံုး ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ tension က်ေအာင္ က်ေနာ္တို႔က လုပ္တယ္။ tension ျမင့္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔မလုပ္ခ်င္ဘူး။ က်ေနာ့္ရဲ႕စိတ္ကေတာ့ ဒီအတုိင္းပဲရွိတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ သတင္းသမားေတြၾကားထဲမွာေရာ၊ လူထုၾကားထဲမွာေရာ အဓိက-ကေတာ့ ရႏုိင္တဲ့အခ်က္အလက္ကနည္းေလေလ၊ ခန္႔မွန္းယူဆခ်က္ေတြနဲ႔ သံသယေတြက ႀကီးေလေလပါပဲ။ ဒါေလးရွိပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္။ ။ က်ေနာ္ ဒါေလး သေဘာေပါက္ၿပီ။ က်ေနာ္ ေျပာသင့္တဲ့အခ်က္ေလးေတြ ေနာက္ပိုင္းလည္း က်ေနာ္ေျပာပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္လည္း ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္တယ္ဗ်။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။` ။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာပဲ အခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးလည္း ေစာေစာက ေတာ္ေတာ္ေလးရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီ္ေနရာမွာ တိုင္းရင္းသားေတြက ေျပာတဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာ တုိင္းရင္းသားေတြက ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ဆိုတဲ့ စကားလံုး အသံုးအႏႈန္းေလးေတြကို မၾကာခဏေတြ႔ပါတယ္။ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရွိပါတယ္။ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ဒီအခ်က္ေတြကို ၾကားထဲမွာ တုိင္းရင္းသားအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္နဲ႔ၾကားမွာ ဘာမ်ားကဲြလဲြမႈရွိလဲ။ ဖက္ဒရယ္-ဆိုတဲ့ စကားလံုး စကားရပ္ေတြၾကားမွာ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္။ ။ အင္း…ျပႆနာကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ရဲ႕ definition ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေျပာသြားတာေတြ ရွိတယ္။ ယူနီယံတုိ႔၊ ဖက္ဒရယ္တို႔ ေျပာတာစကား႐ႈပ္ပါတယ္ကြာ-တဲ့။ wording ကေတာ့ က်ေနာ္ အတိအက် မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီသေဘာေပါ့- ႐ႈပ္တယ္၊ တုိ႔ ျမန္မာလိုပဲ ျပည္ေထာင္စုပဲ ေခၚတာေကာင္းတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဆိုတဲ့အသံုးအႏႈန္းေလး သူစခဲ့တာပါ။ ဒီစကားလံုးေလး က်ေနာ္တို႔ မွတ္သားမိဖူးပါတယ္။ အေရးႀကီးတာေတာ့ ဖက္ဒရယ္တို႔၊ ျပည္ေထာင္စုတို႔ အဓိပၸာယ္လိုခ်င္တာ ေလွ်ာက္ဆဲြထုတ္မယ့္ အစား တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းရင္းသားအားလုံးစုစုစည္းစည္း ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ေနဖို႔အတြက္ေပါ႔ေလ၊ ဒီလိုဆိုခ်င္ပါတယ္။ သူတို႔ေျပာေနတဲ့ ဖယ္ဒရယ္ဆိုတာကေတာ့ သူတို႔ရဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ UNFC ရဲ႕ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒမွာ ေရးထားတဲ့အခ်က္အလက္ ေနာက္ သူတို႔ေရးထားတဲ့ အခ်က္အလက္၊ ေနာက္သူတို႔ေျပာတဲ့ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒနဲ႔ေတာ့မတူဘူး၊ ကြဲျပားမႈရွိေနတာကို သြားေတြ႔တယ္။ ခုနကေျပာတဲ့ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ေပါ့ ။ ဖယ္ဒရယ္ ယူနီယံအာမီေပါ႔ FUA ေပါ႔၊ ဖယ္ဒရယ္ ယူနီယံအာမီကလည္း သူတို႔ ဖြဲ႔ဖို႔အတြက္ ဖြဲ႔ထားတာ၊ အဲ႔ဒီခုနက ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္ - UNFC ထဲမွာ ပါပါတယ္။ ဒီလိုသာဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တိို႔ဆီမွာလည္း တပ္မေတာ္ရွိတာေပါ႔၊ ႏုိင္ငံတိုင္း ႏုိင္ငံတုိင္းမွာေတာ့ အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ဆိုတာ ရွိတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ဆို က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္ေပါ႔၊ ဘယ္ႏုိင္ငံမွာ ၾကည္႔ၾကည္႔ အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ဆိုတာ တစ္ခုပဲ ရွိတယ္၊ ႏွစ္ခု သုံးခု အၿပိဳင္ဖြဲ႔ထားတာ ဘယ္မွာမွ မရွိဘူး။ Even အေမရိကန္လည္းမရွိဘူး၊ အိမ္းနီးနားခ်င္း အိႏၵိယလည္း မရွိဘူး၊ တ႐ုတ္လည္းမရွိဘူး၊ ထိုင္းလည္းမရွိဘူး၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္လည္း မရွိပါဘူး၊ ဒါ ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ ၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ေပါ႔၊ က်ေနာ္တို႔တပ္မေတာ္ေပါ႔၊ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္ဟာ တိုင္းရင္းသားအားလုံးနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ တပ္မေတာ္ျဖစ္ပါတယ္၊ အရာရွိထဲမွာဆိုရင္ (၄၅၀၀) တိုင္းရင္းသားအရာရွိေတြျဖစ္ပါတယ္၊ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအဆင္႔အထိ ရွိတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တုိင္ပင္လွ်င္ ထား၀ယ္က ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘေတြက ထား၀ယ္က ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ ကၽြန္ေတာ္က ျမန္မာစိတ္ရွိပါတယ္။ ျမန္မာစိတ္ပါပဲ။ အဲ႔ေတာ့ ဒီ ေနရာမွာလည္း ေစာေစာကေျပာတဲ့ ဖက္ဒရယ္ တပ္မေတာ္တပ္မေတာ္လို႔ေျပာရင္ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္မွာလည္း စစ္မႈထမ္းတဲ့ စဥ္းမ်ဥ္းစဥ္းကမ္းေတြရွိတယ္၊ မည္သည္႔တုိင္းရင္းသားမဆို ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးတဲ့ မိမိသေဘာဆႏၵအေလွ်ာက္ျပည္႔တဲ့ ၊ ဆႏၵအေလွ်ာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့ ၁၈ ႏွစ္ျပည္႔တယ္၊ က်န္းမာသန္စြမ္းတဲ့သူဆုိရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္က စံခ်ိန္ သတ္မွတ္ထားခ်က္ေတာ့ ရွိတာေပါ႔ဗ်ာ၊ ၁၃ ခ်က္ေပါ႔၊ ၁၃ ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီမယ္၊ ကိုယ္တုိင္ဆႏၵျပဳမယ္၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည္႔ၿပီးမယ္ အဲ ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ မည္သည့္ တုိင္းရင္းသားမဆို တပ္မေတာ္ထဲမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ပိုင္ခြင္႔ရွိပါတယ္။ အဲလုပ္လို႔လည္းရပါတယ္၊ စစ္မႈထမ္းစည္းမ်ဥ္စဥ္းကမ္းနဲ႔ ေပါင္းမယ္ဆိုရင္ ဒါ အမ်ားႀကီးျဖစ္တာေပါ႔၊ အဲ႔ေတာ့ ဒီမွာတင္ သူတို႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔က နည္းနည္းေလး သေဘားထားေလးေတြ မတူတာေလးေတြျဖစ္လာတာေပါ႔၊ အရင္တုန္းက က်ေနာ္တို႔ဆီမွာလည္း တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြရွိပါတယ္။ ဥပမာ အရင္ ဗမာ႔ ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္းတို႔၊ ရွမ္းေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္းတို႔၊ ခ်င္းေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္းတို႔၊ အရင္က လြပ္လပ္ေရးမရခင္က က်ေနာ္တို႔ လြပ္လပ္ေရးရတဲ့အခ်ိန္မွာတပါတည္း ပါလာတဲ့ တပ္ေတြရွိတယ္။ ဒါေတြလည္း အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီးႀကဳံရတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း လူႀကီးေတြက အရင္တပ္မေတာ္ အႀကီးအကဲေတြက ဒါေလးေတြကို နံပါတ္တစ္အရ လူေတြကိုေျပာင္းလဲ ဖြဲ႔စည္းတာေပါ႔၊ တခါ ေျခလွ်င္ ေျချမန္ေတြနဲ႔ နံမည္ေျပာင္းၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္ပုံစံတခုတည္းနဲ႔ ေျပာင္းခဲ႔တာျဖစ္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဆိုတာကေတာ့ စည္းစည္းလုံးလုံးရွိမွျဖစ္မယ္။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ တပ္မေတာ္ဆိုတာ ကြဲေနလို႔ မရဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ စုစည္းညီညြတ္တဲ့ တပ္မေတာ္တခုဘဲ ရွိဖို႔သင္႔တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အခုေတာ့ လက္ရွိတပ္မေတာ္အေနနဲ႔က ေျပာရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္၊ ဒါေပမယ့္လည္း တဘက္ အသံုးအႏႈန္း အေနနဲ႔ဆိုလို႔ရွိရင္ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိး ေျပာႏုိင္ပါသလား။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္။ ။ ဒီလိုပါပဲ။ ဒီအဓိပၸာယ္ပါပဲ။ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ပါပဲ။ တုိင္းရင္းသားအားလံုး - က်ေနာ္တို႔ေကာက္ႏုတ္ထားတဲ့ စာရင္းမွာဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားအားလံုးရွိတယ္။ တပ္မေတာ္ထဲမွာ တုိင္းရင္းသားအားလံုးရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္းကျပား၊ တခ်ဳိ႕လည္း တုိင္းရင္းသား စစ္စစ္ေတြ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိလည္း တပ္သားကေနစၿပီးေတာ့ အရာခံဗိုလ္အထိ အျခားအဆင့္ေပါ့။ ရွိတယ္ ။ အရာရွိဆိုလို႔ရွိရင္လည္း ေစာေစာက ေျပာသလို အရာရွိငယ္ကေန ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအဆင့္ထိ တုိင္းရင္းသားေတြရွိတယ္ဆိုတာ ေျပာလိုတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ အဲေတာ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုႀကီးတရပ္လံုးကိုကာကြယ္ေပးရမယ့္ အခြင့္အေရး၊ ကိစၥေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔လည္း နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဖန္ေထာက္ျပေနတဲ့အခ်က္ထဲမွာ အျခားအေရးႀကီးဆံုး ေနာက္တခုရွိပါတယ္။ အဲဒါက တပ္မေတာ္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာကိစၥေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ တိုက္ပဲြေတြရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အေနအထားဆိုေတာ့တိုက္ပဲြေဒသေတြမွာဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ ေဖာက္ဖ်က္မႈေတြ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါအျပင္ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈေတြရွိခဲ့တယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈကိစၥမွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးတို႔အေနနဲ႔ ျပဳျပင္စရာေတြျပဳျပင္ၿပီးေတာ့ ကေလးစစ္သား မျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ၾကားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တျခားနယ္စပ္ေဒသေတြမွာျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေဖာက္ဖ်က္မႈ၊ သတ္ျဖတ္က်ဴးလြန္မႈ၊ သူတို႔စြပ္စဲြတဲ့ အဓမၼမႈ၊ ဒီလုပ္အားေပး ေစခိုင္းမႈ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ေျပာဆိုစြပ္စဲြသံေတြၾကားေနရဆဲခင္ဗ်ာ။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးရဲ႕လမ္းညြန္မႈက ဘယ္လိုရွိလဲ။ ဘယ္လိုေျဖရွင္းဖို႔ အစီအစဥ္ေတြရွိလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္။ ။ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းတခုလို႔ ေျပာရမယ္။ ဒါက်ေနာ္ နည္းနည္း ရွင္းျပခ်င္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္သားဆိုတာ မ-တေထာင္သားျဖစ္ပါတယ္။ စည္းကမ္းမေဖာက္ဘူးလို႔ က်ေနာ္မေျပာလိုပါဘူး။ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္တာေပါ့။ သို႔ေသာ္ စည္းကမ္းကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ထိန္းသိမ္းထားတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔မွာလည္း အမိန္႔နဲ႔ညြန္ၾကားခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္ (၁၉၅၉) တပ္မေတာ္ အက္ဥပေဒ ဆိုတာရွိတယ္။ စည္းကမ္းေတြေဖာက္ဖ်က္ရင္ အေရးယူတဲ့ဟာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ျပစ္ဒဏ္-အျပစ္ေပးတဲ့အခါမွာလည္း နယ္ဖက္ဆိုင္ရာအျပစ္ေပးတာထက္ က်ေနာ္တို႔ကပိုၿပီး ျပင္းထန္တယ္။ ပိုႀကီးပါတယ္။

“ဥပမာ လူသတ္မႈတခုျဖစ္တယ္ဆိုရင္ သူတို႔ဆီမွာ အေျခအေနအခ်ိန္အခါေပၚမူတည္ၿပီး ႏွစ္ႏွစ္၊ သံုးႏွစ္၊ ေလးႏွစ္၊ ငါးႏွစ္နဲ႔ ၿပီးေကာင္းၿပီးသြားႏိုင္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာက်ေတာ့ မရဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခုႏွစ္ႏွစ္၊ ဆယ္ႏွစ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ေသဒဏ္ထိ ေပးပါတယ္။ အခုနကေျပာတဲ့ နယ္ဖက္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပစ္မႈျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြေပါ့။ ဥပမာျဖင့္ ေျပာရလို႔ရွိရင္ ေသမႈေတြ၊ လူေသတဲ့ကိစၥရွိတယ္၊ လူသတ္တဲ့ကိစၥရွိတယ္၊အဓမၼျပဳက်င့္တဲ့ကိစၥေတြ က်ေနာ္တို႔ကပဲ ေသ၊ သတ္၊ က်င့္ ဆိုတာဟာ မ်ဳိးေျပာၾကတာေပါ့။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္အေရးယူတာေတြရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕အရပ္ဖက္မွာ ျဖစ္တဲ့ကိစၥဆိုရင္တပ္မေတာ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တရားစီရင္မႈၿပီးတာနဲ႔ က်ေနာ္ နယ္ဘက္ကိုလဲႊေပးလိုက္တာေပါ့။ ဒါေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အပိုင္းမွာဆိုရင္လည္း တပ္မေတာ္သားေတြစစ္မႈထမ္းခ်ိန္မွာျဖစ္တယ္ဆိုရင္လည္း ေတာ္ေတာ္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပစ္ဒဏ္ခ်တယ္။ အဓမၼမႈနဲ႔ လူသတ္မႈပါတဲ့ဟာရယ္၊ အဓမၼမႈနဲ႔ ငယ္ရြယ္တဲ့ကေလးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးျဖစ္တာဆိုရင္ ေသဒဏ္ထိေပးတဲ့ထိေပးပါတယ္။ ျပစ္ဒဏ္စီရင္တာ မစီရင္တာ တပိုင္းေပါ့ေလ။ ဥပေဒကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ကို က်ေနာ္တို႔ေပးတယ္။ ဒါေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ လံုး၀လက္မခံဘူး။ လူမႈေရးအရလည္း လက္မခံႏိုင္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ practice အရလည္း လက္မခံႏိုင္ဘူး။ တိုင္းရင္းသားေရးရာအရလည္း က်ေနာ္တို႔သည္ ျပည္သူေတြၾကား ေပါက္ဖြားလာတဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္သူကိုေစာ္ကားတဲ့ဟာမ်ဳိးေတာ့ ျဖစ္လို႔မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ျပည္သူရဲ႕ ေထာက္ပံ့အားေပးမႈ မရဘဲနဲ႔လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးဆိုတာလည္း ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ကာကြယ္ေရးတခုျဖစ္ဖို႔မလြယ္ဘူး။ျပည္သူက က်ေနာ္တို႔ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လို႔ရမွသာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးျဖစ္လာတဲ့ဟာဆိုရင္ေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ကို က်ေနာ္အေရးယူတယ္။

“ဒီလိုပဲ ခုနက ငယ္ရြယ္တဲ့စစ္သားေလးကိစၥေပါ့။ ဒီလိုပဲ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တို႔လည္း ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေတာ္ေတာ္ထိထိေရာက္ေရာက္ကို ေဖၚထုတ္ၿပီးအေရးယူပါတယ္။ အေရးယူတာခံရတဲ့အရာရွိစစ္မႈထမ္းမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ျပန္လဲႊေပးတဲ့ case ေတြထဲကဆိုရင္ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီဘက္ပိုင္းမွာ လူ (၄၀၀) ေက်ာ္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကစၿပီး count လုပ္မယ္ဆိုရင္ ၁,၀၀၀ အစြန္းထြက္ေလာက္ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီးေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလည္း ေတာ္ေတာ္ကို စစ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ကို လုပ္ေနပါတယ္။ ဒါလည္း ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ဗ်ာ တပ္မေတာ္ သိကၡာက်တဲ့ကိစၥေပါ့။ က်ေနာ္ေတာ္ေတာ္ေလး ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ထိန္းပါတယ္။ ခံလည္း ခံျပင္းပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒါေလးက ၁% ေတာင္မရွိဘူး။ ၁% ေတာင္မရွိတဲ့ကိစၥကို က်ေနာ့္မွာ ဒါနဲ႔ေခါင္းေျခာက္ေနလို႔လည္း အလုပ္မျဖစ္ပါဘူး။

(တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳဳဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ ဗြီအိုေအ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာပါ။ တပ္မေတာ္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ား၊ တပ္မေတာ္ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ရဲ႕ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရး စတာေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး တတိယနဲ႔ ေနာက္ဆံုးပိုင္းကို မနက္ျဖန္မနက္မွာ ဆက္ၿပီး ထုတ္လႊင့္ေပးသြားဖို႔ ရွိပါတယ္။)