၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ
ေခါင္းစဥ္အမ်ဳိးမ်ိဳးတပ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈကုိ မလုိခ်င္ေတာ့ေၾကာင္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္
ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ မဲေပးျခင္းျဖင့္ ၎တို႔၏ဆႏၵကုိ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵမဲေပးသူ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ မဲေပးခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြကုိ ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားအျပင္ ထုိင္း၊ ဗီယက္နမ္ အပါအဝင္ အာဆီယံေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားကပင္ အတုယူၾကရန္ ေျပာၾကားမႈမ်ားရိွခဲ့ၿပီး အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္က အစိုးရတစ္ရပ္ ဖဲြ႕ႏုိင္သည့္ အေရအတြက္ကို ေက်ာ္လြန္၍
အႏုိင္ရခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒီခ်ဳပ္သည္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ အမတ္ ၂၅၅ ေနရာ၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ အမတ္ ၁၃၅ ေနရာရရိွရာ သမၼတေလာင္း ႏွစ္ဦးထိ တင္သြင္းခြင့္ရၿပီး ပါတီစိတ္ႀကိဳက္ သမၼတကို တင္ေျမႇာက္ ခြင့္ပါရရိွခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား ဦးေဆာင္ေသာ လက္ရိွအာဏာရပါတီ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးသည္ လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္ေပါင္း ၁၁၇ ေနရာသာ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီး ျပည္သူေထာက္ခံမႈတြင္ ဒီခ်ဳပ္ကို မယွဥ္ႏုိင္ခဲ့ေပ။ ထုိ႔ျပင္ ျမန္မာလူထုသည္ အမတ္ေနရာ ၁,၁၅၀ ရိွသည့္အနက္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ၁၄၉ ဦးကုိ လႊတ္ေတာ္ထဲသုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးခဲ့ၿပီး ယင္းပမာဏသည္ လက္ရိွ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ရိွေသာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ၅၃ ဦးထက္ ၁၀၀ ခန္႔ ပုိမိုေသာ အေရအတြက္လည္းျဖစ္သည္။ ႏုိဝင္ဘာ ၈ ရက္တြင္ ျမန္မာလူထုသည္ ႏုိင္ငံသားတစ္ဦး၏ တာဝန္ေက်ပြန္ျခင္းကုိ မဲ႐ံုပရ၀ုဏ္မ်ားတြင္သာမက လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာမ်ားထက္တြင္ပါ မင္စြန္းလက္သန္းမ်ားျဖင့္ ေဖာ္က်ဴးခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာျပည္သူတို႔သည္ ခြပ္ေဒါင္းလိုဂိုေဘးတြင္ တံဆိပ္တုံးထုၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ၊ စည္းကမ္းျပည့္ဝစြာ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကျခင္းလည္းျဖစ္သည္။
လက္ပံတန္းေက်ာင္းသားသပိတ္အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခံရ
လက္ပံတန္းၿမိဳ႕တြင္ သီတင္းတစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ ပိတ္ဆုိ႔ခံထားရသည့္ ေက်ာင္းသားသပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို မတ္လ ၁၀ ရက္၌ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက နံပါတ္တုတ္မ်ား အသုံးျပဳ၍ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့သည္။ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသား
မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့သည့္လုပ္ရပ္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္၌ ႐ုပ္အဆုိးဆုံးလုပ္ရပ္တစ္ခုအျဖစ္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပက ေဝဖန္ကန္႔ကြက္မႈမ်ားခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းသည့္ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒသည္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကုိင္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟုဆုိကာ ဗကသမ်ားႏွင့္ တကသမ်ားမွ ေက်ာင္းသားသမဂၢ
အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ဦးေဆာင္ကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ၂၀၁၄ ႏုိဝင္ဘာ ၁၄ ရက္က စတင္သပိတ္ေမွာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ဥပေဒတြင္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ အခ်က္ ၁၁ ခ်က္ကို ေက်ာင္းသားမ်ားက ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကၿပီး တစ္စုံတစ္ရာ တုံ႔ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီ ပညာေရးသပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို မႏၲေလးအိမ္ေတာ္ရာမွ စတင္ထြက္ခြာ၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ဦးတည္ကာ ေျခလ်င္ခ်ီတက္ သပိတ္ေမွာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသားသပိတ္သည္ ျပည္သူလူထု၏ အားေပးေထာက္ခံမႈ ရရွိလာခဲ့ၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ခရီးရွည္ ခ်ီတက္လာသည့္ ပင္မသပိတ္စစ္ေၾကာင္းအျပင္ ဧရာ၀တီသပိတ္စစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ပခုကၠဴ-ေျမလတ္ သပိတ္စစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သုံးခုခြဲ၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ခ်ီတက္လာခဲ့ၾကသည္။
ထုိ႔ေနာက္ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ အစုိးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ ပညာေရးစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
ႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာကြန္ရက္(NNER)ႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေလးပြင့္္ဆုိင္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းႏုိင္ခဲ့သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဧရာဝတီႏွင့္ ေျမလတ္သပိတ္စစ္ေၾကာင္း ရပ္နားခဲ့ၾကၿပီး ပင္မသပိတ္စစ္ေၾကာင္းမရပ္နားဘဲ ဆက္လက္ခ်ီတက္လာရာတြင္ လက္ပံတန္းၿမိဳ႕၌ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕က မတ္ ၂ ရက္တြင္ စတင္၍ ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးထားခဲ့ၿပီး သပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို မတ္လ ၁၀ ရက္၌ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့ကာ ေက်ာင္းသားႏွင့္ ဝန္းရံျပည္သူ ၁၂၇ ဦးကို ဖမ္းဆီး၍ သာယာဝတီေထာင္တြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။
ဖမ္းဆီးထားသည့္အထဲမွ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္တက္ေရာက္သည့္ ေက်ာင္းသား ၂၇ ဦးႏွင့္ သတင္းေထာက္ႏွစ္ဦး ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ကာ က်န္ရွိသူမ်ားကို ပုဒ္မငါးခုျဖင့္ တရားစြဲဆုိခဲ့ၿပီး ၉ လေက်ာ္ ၾကာျမင့္သည္အထိ ဆက္လက္ စစ္ေဆးေနဆဲျဖစ္သည္။
အျငင္းပြားမႈမ်ားႏွင့္ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒေလးခု
ျပည္တြင္းျပည္ပ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝိုင္း၏ ေထာက္ျပမႈမ်ားရိွခဲ့သည့္ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒအျဖစ္ လူသိမ်ားေသာ ဥပေဒၾကမ္းေလးခုကုိ ၂၀၁၅ အတြင္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးခဲ့ၿပီး သမၼတကလည္း လက္မွတ္ေရးထိုးထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၂၀၁၅ ေမလႏွင့္ ၾသဂုတ္လမ်ားအတြင္း တစ္လင္တစ္မယားစနစ္က်င့္သံုးျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒ၊ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာမိန္းမမ်ား အထူးထိမ္းျမားျခင္းဆုိင္ရာဥပေဒ၊ ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာကူးေျပာင္းျခင္းဆိုင္ရာဥပေဒႏွင့္ လူဦးေရတုိးပြားႏႈန္း ထိန္းညိႇျခင္းဆုိင္ရာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဥပေဒတုိ႔ကုိ ျပ႒ာန္းေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အဆုိပါဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းေပးရန္ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕ (မဘသ)က ဦးေဆာင္ကာ ၎တို႔စုေဆာင္းထားေသာ ျပည္သူ ၁ ဒသမ ၃ သန္းေက်ာ္၏ လက္မွတ္ျဖင့္ သမၼတထံစာေပးပုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဥပေဒမျပ႒ာန္းမီ ဥပေဒၾကမ္း အဆင့္တြင္ပင္ ယင္းမ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီစံႏႈန္းႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး႐ႈေထာင့္မွၾကည့္ပါက အားနည္းခ်က္မ်ားစြာရိွေၾကာင္း ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွ ေဝဖန္မႈမ်ား ေပၚထြက္ခဲ့သည္။
သမၼတက မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကုိ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းႏုိင္ရန္ လႊတ္ေတာ္သုိ႔ေပးပိ႔ုခဲ့ၿပီး ေနာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ေဆြးေႏြးစဥ္ကာလမ်ားအတြင္းကလည္း ဒီမုိကရက္တစ္အင္အားစု လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ တုိင္းရင္းသား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္အခ်ိဳ႕က ယင္းဥပေဒၾကမ္း အခ်ိဳ႕သည္ ကုိးကြယ္ရာဘာသာ မတူညီေသာ ႏုိင္ငံသားတုိင္းရင္းသားမ်ား စည္းလံုးညီၫြတ္မႈကုိ ထိခိုက္ႏုိင္ေၾကာင္း ေဝဖန္မႈမ်ားရိွခဲ့သည္။ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒေလးခုအနက္ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ က်င့္သံုးျခင္းဆုိင္ရာဥပေဒကုိ အမ်ိဳးသမီးထုအတြင္း ေထာက္ခံမႈ အခ်ိဳ႕ရိွခဲ့ေသာ္လည္း ယင္းဥပေဒ ျပ႒ာန္းၿပီး လပုိင္းအတြင္း အမႈဖြင့္အေရးယူခံရမႈ အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚလာခဲ့ရာ အမ်ားစုသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသာ ျဖစ္ေနသည္။
သစ္ခုိးထုတ္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားကုိ ျပစ္ဒဏ္ခ်ၿပီး ရွစ္ရက္အၾကာတြင္ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ေပး
ကခ်င္ျပည္နယ္ ဝိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ ဝါေရွာင္၊ မံဝိန္း၊ ဆီနီကူး၊ မံေတာင္၊ ေလာခြန္ယန္ႏွင့္ ဆဒံုးေဒသမ်ားတြင္ သစ္ခိုးထုတ္ေနေသာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ၁၅၅ ဦးကို ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ တပ္မေတာ္က ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ သစ္ခိုးထုတ္ေနေသာ သစ္လုပ္ကြက္တြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားႏွင့္အတူ လုပ္ငန္းသံုးယာဥ္ယႏၲရားမ်ား၊ သစ္မ်ားျဖင့္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ဖမ္းဆီးရမိသည့္ သစ္ေမွာင္ခိုအုပ္စုတြင္ အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဖမ္းဆီးရမိခ်ိန္မွ အမိန္႔ခ်သည္အထိ
ျမန္မာအစိုးရ၏ တရားစီရင္မႈအေပၚ ျပည္သူမ်ားက အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ေထာက္ခံအားေပးမႈ ရိွခဲ့ေသာ္လည္း အမိန္႔ခ်ၿပီး ရွစ္ရက္အတြင္း အဆုိပါ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရက သမၼတလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ရာ
ေဝဖန္မႈမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ဖမ္းဆီးရမိသည့္တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရက တရားလိုျပဳ၍ အမ်ားပိုင္ပစၥည္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ပုဒ္မ အပက(၃)ျဖင့္ တရားစြဲဆုိခဲ့သည္။ အမႈရင္ဆုိင္ေနရသည့္ တစ္ႏွစ္အတြင္း တ႐ုတ္အစိုးရက ၎တုိ႔၏ႏုိင္ငံသားမ်ား လႊတ္ေပးရန္ ျမန္မာအစိုးရကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ဖိအားေပးေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ၁၅၅ ဦးအနက္ ၁၅၃ ဦးကို တစ္သက္တစ္ကြၽန္းေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္လိုက္ၿပီး က်န္ႏွစ္ဦးကို အသက္မျပည့္သျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ ခ်မွတ္လိုက္သည္။ ေထာင္ဒဏ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တ႐ုတ္အစိုးရက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရွိ ျမန္မာသံအမတ္ကို ေခၚယူေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေခၚယူေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ရက္ပိုင္းအတြင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားအား ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ရာ ျပည္သူမ်ားက ေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္။
လူရာခ်ီေသဆံုးခဲ့သည့္ ဖားကန္႔ေျမစာပံု ၿပိဳက်မႈ
ဖားကန္႔ေဒသ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ အဆုိးရြားဆံုးေသာ လူေသဆံုးမႈျဖစ္သည့္ လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ေသာ ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈ ၂၀၁၅ ႏုိဝင္ဘာတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ လံုးခင္းေက်းရြာမွ ေပ ၁,၀၀၀ ခန္႔ အျမင့္ရိွ စြန္႔ပစ္ေျမစာပံုတစ္ခု ႏုိဝင္ဘာ ၂၁ ရက္က ၿပိဳက်ျခင္းျဖစ္ကာ ေျမစာပံုေအာက္ဘက္မွ ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား ေနထုိင္သည့္ ယာယီတဲအိမ္မ်ား ေျမႀကီးေအာက္ ေရာက္သြားခဲ့သည္။ ေျမပိေသဆံုးသူမ်ားကုိ စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ ရွာေဖြခဲ့ၿပီး ႐ုပ္အေလာင္း ၁၁၄ ေလာင္း ျပန္ရွာေတြ႕ေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ေသာ္လည္း
ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ အတိအက်ကုိ မထုတ္ျပန္ေပ။ ေဒသခံမ်ားက အနည္းဆံုး လူဦးေရ ၂၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ ေျမစာပံု ၿပိဳက်မႈေၾကာင့္ လူရာခ်ီေသဆံုးမႈအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတက ဝမ္း နည္းေၾကာင္းႏွင့္ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးက႑တြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ျပန္လည္ဆန္းစစ္ရန္လိုေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Global Witness ၏ ေဖာ္ထုတ္မႈေၾကာင့္ လူတစ္စုက အက်ိဳးအျမတ္မ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္းၿပီး ျပည္သူမ်ား အက်ိဳးခံစားခြင့္နည္း ၍ ေက်ာက္စိမ္းမ်ား အလြန္အကြၽံတူးယူေနေသာ ေက်ာက္စိမ္းကုမၸဏီမ်ား၏ စက္ယႏၲရားမ်ား ေဒသတြင္း ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္ကုိ ေဒသခံအခ်ိဳ႕က ပိတ္ဆုိ႔ဆႏၵျပခဲ့သည္။ တစ္ဆက္တည္းတြင္ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးက႑၌ တရားမဝင္စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း သတင္းမ်ားထြက္ေပၚခဲ့ၿပီး ေဒသတြင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္ရိွသူမ်ားႏွင့္ ဌာနဆုိင္ရာတာ၀န္ရိွသူမ်ားကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးခံု႐ံုးဖဲြ႕၍ စစ္ေဆးသည္အထိ အေျခအေန ႐ႈပ္ေထြးေနသည္။
မိုးက်ေရႊကုိယ္စနစ္ကုိ အေကာင္းဆံုးတံု႔ျပန္ခဲ့ေသာ ဖဲႀကိဳးနက္လႈပ္ရွားမႈ
တပ္ဘက္မွ အရာရွိအခ်ိဳ႕ကို က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ေဆးကုသေရးဦးစီးဌာနသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔အပ္ထားလိုက္ျခင္းအေပၚ ကန္႔ကြက္ေသာ ဖဲႀကိဳးနက္လႈပ္ရွားမႈ (Black Ribbon Campaign)ကို ဩဂုတ္ ၁၀ ရက္တြင္ ဆရာဝန္မ်ားက စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ တုိင္းႏွင့္ျပည္နယ္ အသီးသီးရွိ ဆရာဝန္ႀကီးမ်ားအပါအ ဝင္ ေဆးပညာအသိုင္းအဝုိင္းက မိမိတို႔၏အက်ႌေပၚ၌ ဖဲႀကိဳးနက္မ်ား တပ္ဆင္ကာ အုပ္စုလိုက္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ျခင္းႏွင့္ စတစ္ကာမ်ားေဝငွျခင္း၊ အရပ္ဘက္ဆရာဝန္ မ်ားက မိမိတို႔၏ေဆးခန္းႏွင့္ ကားမ်ားေပၚ၌ ဖဲႀကိဳးနက္တပ္ဆင္ထားျခင္းတုိ႔ျဖင့္ အဆုိပါလႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အရပ္ဘက္အစိုးရဌာနမ်ား တြင္ စစ္တပ္မွ မိုးက်ေရႊကိုယ္မ်ား ေနရာယူလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိသာထင္ရွားစြာျဖင့္ စတင္ကန္႔ကြက္ခဲ့မႈျဖစ္သည္။ ယင္းဖဲႀကိဳး နက္ကန္႔ကြက္မႈေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕မႈအစီအစဥ္ကို ရပ္ဆုိင္းခဲ့ၿပီး ေနာက္ ေနာင္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနသို႔ တပ္မေတာ္ဘက္မွ အရာရွိမ်ားအား ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔ထားေတာ့မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း တာဝန္ရွိသူမ်ား က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဖဲႀကိဳးနက္ လႈပ္ရွားမႈမွ အစျပဳကာ ေရွ႕ေနမ်ားက အဝါေရာင္ဖဲႀကိဳးလႈပ္ရွား မႈ၊ လွ်ပ္စစ္ဝန္ႀကီးဌာနက ဖဲႀကိဳးျပာလႈပ္ရွားမႈ၊ ပညာေရးဌာနဝန္ ထမ္းမ်ားက ဖဲႀကိဳးစိမ္းလႈပ္ရွားမႈ မ်ားႏွင့္ ပ်ဥ္းမနားရွိ အလယ္႐ိုးမ ကဗ်ာဆရာမ်ားအဖြဲ႕က ခရမ္းေရာင္ဖဲႀကိဳးလႈပ္ရွားမႈ စသည့္ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ား အရပ္ ဘက္ဌာနမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔ထားမႈကို ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲဝင္ၾက သည့္ ဖဲႀကိဳးေရာင္စံုလႈပ္ရွားမႈမ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။
မိုးက်ေရႊကုိယ္စနစ္ကုိ တံု႔ျပန္ခဲ့ေသာ ဖဲႀကိဳးနက္ (ဓာတ္ပံု − လင္းဘိုဘုိ/အီးပီေအ)
လိပ္ကြၽန္းတရားစီရင္ခန္းႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲဂယက္မ်ား
ကမၻာေက်ာ္လိပ္ကြၽန္းလူသတ္မႈကို ဒီဇင္ဘာ ၂၄ ရက္က အမိန္႔ခ်ခဲ့ရာ ထုိင္းတရားသူႀကီးက ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦးကို ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ တင္သြင္းေသာ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား၊ ကြဲလြဲမႈမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း တရား သူႀကီးက အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ကမၻာ႔မီဒီယာမ်ား အပါအဝင္ ထုိင္းျပည္သူႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက လိပ္ကြၽန္း လူသတ္တရားခံမွာ ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦး မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ထုိင္းတရားသူႀကီးက ၎တို႔ႏွစ္ဦးကို ေသဒဏ္အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထုိင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႀကီးမားစြာ ႐ိုက္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက လုပ္သားႏွစ္ဦးအတြက္ တရားမွ်တမႈကို ေတာင္းဆိုၿပီး ၎တို႔ႏွစ္ဦးကို ျပန္လႊတ္ေပးရန္ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း ဆႏၵျပကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပကန္႔ ကြက္မႈျပင္းထန္လာေသာေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္ဂိတ္အခ်ိဳ႕ ပိတ္ထားရသည္အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ လိပ္ကြၽန္းလူသတ္မႈသည္ ထုိင္းလူမိုက္ဂိုဏ္းတစ္ဂိုဏ္း ပါဝင္ပတ္သက္ေၾကာင္း ယံုၾကည္သူမ်ားစြာရွိၿပီး လူသတ္မႈ၌ က်ဴးလြန္သူ ထုိင္း ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္လွ်င္ ထုိင္းခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ပံုရိပ္အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္မည္ျဖစ္၍ ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦးၾကားမွ ဓားစာခံျဖစ္ခဲ့သည္ဆိုေသာ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ေသခ်ာသည္က သာမန္မႈခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ေနာက္ကြယ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးမ်ား ေရာယွက္ပါေနသည္က ေသခ်ာသည္။
ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီတြင္းသန္းေခါင္ယံ အာဏာသိမ္းပြဲ
ဩဂုတ္ ၁၂ ရက္ ညဥ့္သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္တြင္ လက္ရွိအာဏာရပါတီျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီသည္ ပါတီအတြင္း သန္းေခါင္ယံအာဏာသိမ္းမႈျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ပူးတြဲဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ယူထားသည့္ သူရဦးေရႊမန္း အပါအဝင္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ၁၂ ဦးကို ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အမည္စာရင္း မတင္သြင္းမီ ႏွစ္ရက္အလို ဩဂုတ္ ၁၄ ရက္တြင္ယင္းသို႔ ထုတ္ပယ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္မတုိင္ခင္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီဥကၠ႒ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အစိုးရအဖြဲ႕မွ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး၊ ဒုတိယဝန္ႀကီးအခ်ိဳ႕ကို ရာထူးမွအနားေပးသည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။ ပါတီမွ ထုတ္ပယ္သည့္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ေနရာမ်ားတြင္ အဆုိပါပုဂၢိဳလ္မ်ားကို အစားထိုးကာ ပူးတြဲဥကၠ႒ေနရာကို ဦးေဌးဦးအား လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ သန္းေခါင္ယံ အာဏာသိမ္းမႈအေပၚ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီဘက္မွ ျပန္ရွင္းရာတြင္ ပါတီ၏ တရားဝင္ဥကၠ႒သည္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ညီရန္ ဒုတိယဥကၠ႒ကို ဥကၠ႒အျဖစ္ပါ ပူးတြဲတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ေပးထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဥကၠ႒တာဝန္ကို အၿပီးလႊဲေျပာင္းေပးျခင္း မဟုတ္ေၾကာင္း၊ သူရဦးေရႊမန္းမွာ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ႀကီးေလးသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယက၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ေနရျခင္းျဖစ္သည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလကဲ့သို႔ ပါတီလုပ္ငန္းမ်ားကို အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ သူရဦးေရႊမန္းအစား ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေဌးဦးထံသို႔ ဩဂုတ္ ၁၂ ရက္တြင္ လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတ႐ံုးဝန္ႀကီးမွ ပါတီအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္လာသူ ဦးတင္ႏုိင္သိန္းက မီဒီယာမ်ားကို ရွင္းလင္းခဲ့သည္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီ အျပတ္အသတ္႐ႈံးနိမ့္ရသည့္ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာတြင္ ယင္းသို႔အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ ပါတီတြင္း အာဏာသိမ္းမႈလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူတုိ႔က သံုးသပ္ခဲ့ၾကသည္။
ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီ႐ုံးခ်ဳပ္တြင္ ၾသဂုတ္ ၁၂ ရက္ ညက စတင္၍ ပါတီေခါင္းေဆာင္ပုိင္းအေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ၾသဂုတ္ ၁၃ ရက္ ေန႔လယ္က ႐ုံးခ်ဳပ္မွထြက္လာေသာ ပါတီထိပ္တန္းတာ၀န္ရွိသူမ်ား၏ ကားမ်ားကုိေတြ႕ရစဥ္။ (ဓာတ္ပံု − ေအာင္ထက္/အီးပီေအ)
နာဂစ္အၿပီး အဆုိးရြားဆံုးသဘာဝေဘးမ်ား ႀကံဳခဲ့သည့္ႏွစ္
သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ အဆိုးရြားဆံုးေရလႊမ္းမိုးမႈႏွင့္ ေျမၿပိဳမႈမ်ားကို ၂၀၁၅ ဇူလိုင္၊ ဩဂုတ္လမ်ားတြင္ ႀကံဳခဲ့ရသည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီး ၁၂ ခုတြင္ ေရေဘးသင့္ခဲ့ၿပီး သဘာဝေဘးေၾကာင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီးေလးခုတြင္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားခဲ့သည္။ ထူးျခားမႈသည္ ႏုိင္ငံ၏ ကုန္းျမင့္ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ စစ္ကိုင္း၊ မေကြး၊ မႏၲေလးတုိင္းရွိ ေဒသမ်ားအပါအဝင္ ေရလႊမ္းမိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံအေနာက္ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ရွိေဒသအမ်ားစု ေရလႊမ္း မိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရထုတ္ျပန္ထားေသာစာရင္းအရ အဆိုပါသေဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ေရေဘးသင့္သူ ၁ ဒသမ ၆၇သန္း ထိခိုက္ခဲ့ရသည္။ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ား ေလ်ာ့ပါးေရးအတြက္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကို အစိုးရကစနစ္တက်ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အားနည္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈသည္ က်ပ္ဘီလီယံ ၂၀၀ေက်ာ္ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္၂၀၀၈ ေမလက နာဂစ္မုန္တုိင္း ၿပီးလွ်င္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။
လယ္ဧကမ်ား သိန္းခ်ီ၍ ေရလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး ျမန္မာတို႔၏ အဓိက စားသံုးေနသည့္ ဆန္အပါအဝင္ အျခားစားေသာက္ကုန္မ်ား ယခုႏွစ္အတြင္း ေဈးႏႈန္းအတက္ ၾကမ္းခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသို႔ ဆန္တင္ပို႔မႈကို တစ္လေက်ာ္ ရပ္ဆုိင္းထားခဲ့ရသည္။ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ပြားၿပီး ေနာက္အလွဴေငြေကာက္ခံရန္ လူအမ်ားလမ္းေပၚထြက္လာၾကၿပီး စုေပါင္းဝိုင္းဝန္းရမည့္ လူမႈေရးလႈပ္ရွားမႈအသိမ်ား၊ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ေရေဘးမွ အျမတ္ထြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဧရိယာက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ႏွင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အဆုိပါ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံစားရသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ယေန႔အခ်ိန္ထိ လုပ္ေဆာင္ေနရဆဲျဖစ္သည္။
ေအာင္တံခြန္သေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈ
ေတာင္ကုတ္-စစ္ေတြ ေျပးဆဲြေနေသာ ခရီးသည္ ၃၀၀ ခန္႔ လုိက္ပါလာသည့္ ေအာင္တံခြန္ (၃) သေဘၤာနစ္ျမဳပ္ၿပီး လူအေသအေပ်ာက္မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေရေၾကာင္းသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျမင္ေတြ႕ေစခဲ့သည္။ ေအာင္တံခြန္သေဘၤာသည္ ၂၀၁၅ မတ္လ ၁၃ ရက္တြင္ ေျမပံုၿမိဳ႕အနီး ျမန္မာ့ပင္လယ္ျပင္ပုိင္နက္၌ နစ္ျမဳပ္သြားျခင္းျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ဆယ္ယူရရိွေသာ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားအရ ေသဆံုးသူ ၇၈ ဦးရိွေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ေဒသခံမ်ား၊ လူမႈေရးအဖဲြ႕အစည္းမ်ားကမူ နစ္ျမဳပ္ၿပီးေနာက္ ျပန္ရွာမေတြ႕သူမ်ားရိွကာ ေသဆံုးသူဦးေရ ၁၅၀ ခန္႔ရိွႏုိင္ေၾကာင္း အခုိင္အမာေျပာၾကသည္။ ရာသီဥတုဆုိးရြားျခင္းႏွင့္ ကုန္ပုိတင္ေဆာင္မႈေၾကာင့္ သေဘၤာနစ္ျမဳပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ေသာ္လည္း ရာသီဥတုသတိေပးခ်က္ကိုမူ အစိုးရက ႀကိဳတင္မေၾကညာခဲ့ေပ။ သေဘၤာသည္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ဆိပ္ကမ္းမွ မထြက္ခြာမီ သေဘၤာဦးပုိင္းေပါက္ကာ ေရ၀င္ေနေၾကာင္း ခရီးသည္မ်ားက သေဘၤာဝန္ထမ္းမ်ားအား သတိေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဆက္လက္ထြက္ခြာခဲ့ေသာေၾကာင့္ နစ္ျမဳပ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု အသက္ေဘးမွ လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ခရီးသည္မ်ားက ေျပာသည္။ ေအာင္တံခြန္ (၃) သေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈေၾကာင့္ အစိုးရကုိ ျပည္သူမ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ခဲ့ၾကၿပီး ေရေၾကာင္းပို႔ ေဆာင္ေရး ၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနမွ အရာရိွအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ဝန္ထမ္းအခ်ိဳ႕ကုိ အေရးယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သကဲ့သုိ႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရန္လည္း သေဘၤာအသစ္မ်ား ျပည္ပမွ မွာယူေပးမည္ဟု ကတိေပးခဲ့သည္။
ေခါင္းစဥ္အမ်ဳိးမ်ိဳးတပ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈကုိ မလုိခ်င္ေတာ့ေၾကာင္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္
ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ မဲေပးျခင္းျဖင့္ ၎တို႔၏ဆႏၵကုိ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵမဲေပးသူ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ မဲေပးခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြကုိ ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားအျပင္ ထုိင္း၊ ဗီယက္နမ္ အပါအဝင္ အာဆီယံေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားကပင္ အတုယူၾကရန္ ေျပာၾကားမႈမ်ားရိွခဲ့ၿပီး အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္က အစိုးရတစ္ရပ္ ဖဲြ႕ႏုိင္သည့္ အေရအတြက္ကို ေက်ာ္လြန္၍
အႏုိင္ရခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒီခ်ဳပ္သည္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ အမတ္ ၂၅၅ ေနရာ၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ အမတ္ ၁၃၅ ေနရာရရိွရာ သမၼတေလာင္း ႏွစ္ဦးထိ တင္သြင္းခြင့္ရၿပီး ပါတီစိတ္ႀကိဳက္ သမၼတကို တင္ေျမႇာက္ ခြင့္ပါရရိွခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား ဦးေဆာင္ေသာ လက္ရိွအာဏာရပါတီ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးသည္ လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္ေပါင္း ၁၁၇ ေနရာသာ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီး ျပည္သူေထာက္ခံမႈတြင္ ဒီခ်ဳပ္ကို မယွဥ္ႏုိင္ခဲ့ေပ။ ထုိ႔ျပင္ ျမန္မာလူထုသည္ အမတ္ေနရာ ၁,၁၅၀ ရိွသည့္အနက္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ၁၄၉ ဦးကုိ လႊတ္ေတာ္ထဲသုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးခဲ့ၿပီး ယင္းပမာဏသည္ လက္ရိွ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ရိွေသာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ၅၃ ဦးထက္ ၁၀၀ ခန္႔ ပုိမိုေသာ အေရအတြက္လည္းျဖစ္သည္။ ႏုိဝင္ဘာ ၈ ရက္တြင္ ျမန္မာလူထုသည္ ႏုိင္ငံသားတစ္ဦး၏ တာဝန္ေက်ပြန္ျခင္းကုိ မဲ႐ံုပရ၀ုဏ္မ်ားတြင္သာမက လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာမ်ားထက္တြင္ပါ မင္စြန္းလက္သန္းမ်ားျဖင့္ ေဖာ္က်ဴးခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာျပည္သူတို႔သည္ ခြပ္ေဒါင္းလိုဂိုေဘးတြင္ တံဆိပ္တုံးထုၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ၊ စည္းကမ္းျပည့္ဝစြာ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကျခင္းလည္းျဖစ္သည္။
လက္ပံတန္းေက်ာင္းသားသပိတ္အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခံရ
လက္ပံတန္းၿမိဳ႕တြင္ သီတင္းတစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ ပိတ္ဆုိ႔ခံထားရသည့္ ေက်ာင္းသားသပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို မတ္လ ၁၀ ရက္၌ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက နံပါတ္တုတ္မ်ား အသုံးျပဳ၍ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့သည္။ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသား
မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့သည့္လုပ္ရပ္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္၌ ႐ုပ္အဆုိးဆုံးလုပ္ရပ္တစ္ခုအျဖစ္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပက ေဝဖန္ကန္႔ကြက္မႈမ်ားခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းသည့္ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒသည္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကုိင္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟုဆုိကာ ဗကသမ်ားႏွင့္ တကသမ်ားမွ ေက်ာင္းသားသမဂၢ
အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ဦးေဆာင္ကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ၂၀၁၄ ႏုိဝင္ဘာ ၁၄ ရက္က စတင္သပိတ္ေမွာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ဥပေဒတြင္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ အခ်က္ ၁၁ ခ်က္ကို ေက်ာင္းသားမ်ားက ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကၿပီး တစ္စုံတစ္ရာ တုံ႔ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီ ပညာေရးသပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို မႏၲေလးအိမ္ေတာ္ရာမွ စတင္ထြက္ခြာ၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ဦးတည္ကာ ေျခလ်င္ခ်ီတက္ သပိတ္ေမွာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသားသပိတ္သည္ ျပည္သူလူထု၏ အားေပးေထာက္ခံမႈ ရရွိလာခဲ့ၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ခရီးရွည္ ခ်ီတက္လာသည့္ ပင္မသပိတ္စစ္ေၾကာင္းအျပင္ ဧရာ၀တီသပိတ္စစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ပခုကၠဴ-ေျမလတ္ သပိတ္စစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သုံးခုခြဲ၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ခ်ီတက္လာခဲ့ၾကသည္။
ထုိ႔ေနာက္ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ အစုိးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ ပညာေရးစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
ႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာကြန္ရက္(NNER)ႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေလးပြင့္္ဆုိင္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းႏုိင္ခဲ့သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဧရာဝတီႏွင့္ ေျမလတ္သပိတ္စစ္ေၾကာင္း ရပ္နားခဲ့ၾကၿပီး ပင္မသပိတ္စစ္ေၾကာင္းမရပ္နားဘဲ ဆက္လက္ခ်ီတက္လာရာတြင္ လက္ပံတန္းၿမိဳ႕၌ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕က မတ္ ၂ ရက္တြင္ စတင္၍ ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးထားခဲ့ၿပီး သပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို မတ္လ ၁၀ ရက္၌ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့ကာ ေက်ာင္းသားႏွင့္ ဝန္းရံျပည္သူ ၁၂၇ ဦးကို ဖမ္းဆီး၍ သာယာဝတီေထာင္တြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။
ဖမ္းဆီးထားသည့္အထဲမွ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္တက္ေရာက္သည့္ ေက်ာင္းသား ၂၇ ဦးႏွင့္ သတင္းေထာက္ႏွစ္ဦး ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ကာ က်န္ရွိသူမ်ားကို ပုဒ္မငါးခုျဖင့္ တရားစြဲဆုိခဲ့ၿပီး ၉ လေက်ာ္ ၾကာျမင့္သည္အထိ ဆက္လက္ စစ္ေဆးေနဆဲျဖစ္သည္။
အျငင္းပြားမႈမ်ားႏွင့္ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒေလးခု
ျပည္တြင္းျပည္ပ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအဝိုင္း၏ ေထာက္ျပမႈမ်ားရိွခဲ့သည့္ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒအျဖစ္ လူသိမ်ားေသာ ဥပေဒၾကမ္းေလးခုကုိ ၂၀၁၅ အတြင္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးခဲ့ၿပီး သမၼတကလည္း လက္မွတ္ေရးထိုးထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၂၀၁၅ ေမလႏွင့္ ၾသဂုတ္လမ်ားအတြင္း တစ္လင္တစ္မယားစနစ္က်င့္သံုးျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒ၊ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာမိန္းမမ်ား အထူးထိမ္းျမားျခင္းဆုိင္ရာဥပေဒ၊ ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာကူးေျပာင္းျခင္းဆိုင္ရာဥပေဒႏွင့္ လူဦးေရတုိးပြားႏႈန္း ထိန္းညိႇျခင္းဆုိင္ရာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဥပေဒတုိ႔ကုိ ျပ႒ာန္းေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အဆုိပါဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းေပးရန္ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕ (မဘသ)က ဦးေဆာင္ကာ ၎တို႔စုေဆာင္းထားေသာ ျပည္သူ ၁ ဒသမ ၃ သန္းေက်ာ္၏ လက္မွတ္ျဖင့္ သမၼတထံစာေပးပုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဥပေဒမျပ႒ာန္းမီ ဥပေဒၾကမ္း အဆင့္တြင္ပင္ ယင္းမ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီစံႏႈန္းႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး႐ႈေထာင့္မွၾကည့္ပါက အားနည္းခ်က္မ်ားစြာရိွေၾကာင္း ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွ ေဝဖန္မႈမ်ား ေပၚထြက္ခဲ့သည္။
သမၼတက မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကုိ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းႏုိင္ရန္ လႊတ္ေတာ္သုိ႔ေပးပိ႔ုခဲ့ၿပီး ေနာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ေဆြးေႏြးစဥ္ကာလမ်ားအတြင္းကလည္း ဒီမုိကရက္တစ္အင္အားစု လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ တုိင္းရင္းသား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္အခ်ိဳ႕က ယင္းဥပေဒၾကမ္း အခ်ိဳ႕သည္ ကုိးကြယ္ရာဘာသာ မတူညီေသာ ႏုိင္ငံသားတုိင္းရင္းသားမ်ား စည္းလံုးညီၫြတ္မႈကုိ ထိခိုက္ႏုိင္ေၾကာင္း ေဝဖန္မႈမ်ားရိွခဲ့သည္။ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒေလးခုအနက္ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ က်င့္သံုးျခင္းဆုိင္ရာဥပေဒကုိ အမ်ိဳးသမီးထုအတြင္း ေထာက္ခံမႈ အခ်ိဳ႕ရိွခဲ့ေသာ္လည္း ယင္းဥပေဒ ျပ႒ာန္းၿပီး လပုိင္းအတြင္း အမႈဖြင့္အေရးယူခံရမႈ အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚလာခဲ့ရာ အမ်ားစုသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသာ ျဖစ္ေနသည္။
သစ္ခုိးထုတ္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားကုိ ျပစ္ဒဏ္ခ်ၿပီး ရွစ္ရက္အၾကာတြင္ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ေပး
ကခ်င္ျပည္နယ္ ဝိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ ဝါေရွာင္၊ မံဝိန္း၊ ဆီနီကူး၊ မံေတာင္၊ ေလာခြန္ယန္ႏွင့္ ဆဒံုးေဒသမ်ားတြင္ သစ္ခိုးထုတ္ေနေသာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ၁၅၅ ဦးကို ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ တပ္မေတာ္က ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ သစ္ခိုးထုတ္ေနေသာ သစ္လုပ္ကြက္တြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားႏွင့္အတူ လုပ္ငန္းသံုးယာဥ္ယႏၲရားမ်ား၊ သစ္မ်ားျဖင့္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ဖမ္းဆီးရမိသည့္ သစ္ေမွာင္ခိုအုပ္စုတြင္ အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဖမ္းဆီးရမိခ်ိန္မွ အမိန္႔ခ်သည္အထိ
ျမန္မာအစိုးရ၏ တရားစီရင္မႈအေပၚ ျပည္သူမ်ားက အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ေထာက္ခံအားေပးမႈ ရိွခဲ့ေသာ္လည္း အမိန္႔ခ်ၿပီး ရွစ္ရက္အတြင္း အဆုိပါ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရက သမၼတလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ရာ
ေဝဖန္မႈမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ဖမ္းဆီးရမိသည့္တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရက တရားလိုျပဳ၍ အမ်ားပိုင္ပစၥည္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ပုဒ္မ အပက(၃)ျဖင့္ တရားစြဲဆုိခဲ့သည္။ အမႈရင္ဆုိင္ေနရသည့္ တစ္ႏွစ္အတြင္း တ႐ုတ္အစိုးရက ၎တုိ႔၏ႏုိင္ငံသားမ်ား လႊတ္ေပးရန္ ျမန္မာအစိုးရကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ဖိအားေပးေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ၁၅၅ ဦးအနက္ ၁၅၃ ဦးကို တစ္သက္တစ္ကြၽန္းေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္လိုက္ၿပီး က်န္ႏွစ္ဦးကို အသက္မျပည့္သျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ ခ်မွတ္လိုက္သည္။ ေထာင္ဒဏ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တ႐ုတ္အစိုးရက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရွိ ျမန္မာသံအမတ္ကို ေခၚယူေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေခၚယူေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ရက္ပိုင္းအတြင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားမ်ားအား ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ရာ ျပည္သူမ်ားက ေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္။
လူရာခ်ီေသဆံုးခဲ့သည့္ ဖားကန္႔ေျမစာပံု ၿပိဳက်မႈ
ဖားကန္႔ေဒသ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ အဆုိးရြားဆံုးေသာ လူေသဆံုးမႈျဖစ္သည့္ လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ေသာ ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈ ၂၀၁၅ ႏုိဝင္ဘာတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ လံုးခင္းေက်းရြာမွ ေပ ၁,၀၀၀ ခန္႔ အျမင့္ရိွ စြန္႔ပစ္ေျမစာပံုတစ္ခု ႏုိဝင္ဘာ ၂၁ ရက္က ၿပိဳက်ျခင္းျဖစ္ကာ ေျမစာပံုေအာက္ဘက္မွ ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား ေနထုိင္သည့္ ယာယီတဲအိမ္မ်ား ေျမႀကီးေအာက္ ေရာက္သြားခဲ့သည္။ ေျမပိေသဆံုးသူမ်ားကုိ စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ ရွာေဖြခဲ့ၿပီး ႐ုပ္အေလာင္း ၁၁၄ ေလာင္း ျပန္ရွာေတြ႕ေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ေသာ္လည္း
ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ အတိအက်ကုိ မထုတ္ျပန္ေပ။ ေဒသခံမ်ားက အနည္းဆံုး လူဦးေရ ၂၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ ေျမစာပံု ၿပိဳက်မႈေၾကာင့္ လူရာခ်ီေသဆံုးမႈအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတက ဝမ္း နည္းေၾကာင္းႏွင့္ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးက႑တြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ျပန္လည္ဆန္းစစ္ရန္လိုေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Global Witness ၏ ေဖာ္ထုတ္မႈေၾကာင့္ လူတစ္စုက အက်ိဳးအျမတ္မ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္းၿပီး ျပည္သူမ်ား အက်ိဳးခံစားခြင့္နည္း ၍ ေက်ာက္စိမ္းမ်ား အလြန္အကြၽံတူးယူေနေသာ ေက်ာက္စိမ္းကုမၸဏီမ်ား၏ စက္ယႏၲရားမ်ား ေဒသတြင္း ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္ကုိ ေဒသခံအခ်ိဳ႕က ပိတ္ဆုိ႔ဆႏၵျပခဲ့သည္။ တစ္ဆက္တည္းတြင္ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးက႑၌ တရားမဝင္စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း သတင္းမ်ားထြက္ေပၚခဲ့ၿပီး ေဒသတြင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္ရိွသူမ်ားႏွင့္ ဌာနဆုိင္ရာတာ၀န္ရိွသူမ်ားကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးခံု႐ံုးဖဲြ႕၍ စစ္ေဆးသည္အထိ အေျခအေန ႐ႈပ္ေထြးေနသည္။
မိုးက်ေရႊကုိယ္စနစ္ကုိ အေကာင္းဆံုးတံု႔ျပန္ခဲ့ေသာ ဖဲႀကိဳးနက္လႈပ္ရွားမႈ
တပ္ဘက္မွ အရာရွိအခ်ိဳ႕ကို က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ေဆးကုသေရးဦးစီးဌာနသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔အပ္ထားလိုက္ျခင္းအေပၚ ကန္႔ကြက္ေသာ ဖဲႀကိဳးနက္လႈပ္ရွားမႈ (Black Ribbon Campaign)ကို ဩဂုတ္ ၁၀ ရက္တြင္ ဆရာဝန္မ်ားက စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ တုိင္းႏွင့္ျပည္နယ္ အသီးသီးရွိ ဆရာဝန္ႀကီးမ်ားအပါအ ဝင္ ေဆးပညာအသိုင္းအဝုိင္းက မိမိတို႔၏အက်ႌေပၚ၌ ဖဲႀကိဳးနက္မ်ား တပ္ဆင္ကာ အုပ္စုလိုက္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ျခင္းႏွင့္ စတစ္ကာမ်ားေဝငွျခင္း၊ အရပ္ဘက္ဆရာဝန္ မ်ားက မိမိတို႔၏ေဆးခန္းႏွင့္ ကားမ်ားေပၚ၌ ဖဲႀကိဳးနက္တပ္ဆင္ထားျခင္းတုိ႔ျဖင့္ အဆုိပါလႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အရပ္ဘက္အစိုးရဌာနမ်ား တြင္ စစ္တပ္မွ မိုးက်ေရႊကိုယ္မ်ား ေနရာယူလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိသာထင္ရွားစြာျဖင့္ စတင္ကန္႔ကြက္ခဲ့မႈျဖစ္သည္။ ယင္းဖဲႀကိဳး နက္ကန္႔ကြက္မႈေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕မႈအစီအစဥ္ကို ရပ္ဆုိင္းခဲ့ၿပီး ေနာက္ ေနာင္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနသို႔ တပ္မေတာ္ဘက္မွ အရာရွိမ်ားအား ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔ထားေတာ့မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း တာဝန္ရွိသူမ်ား က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဖဲႀကိဳးနက္ လႈပ္ရွားမႈမွ အစျပဳကာ ေရွ႕ေနမ်ားက အဝါေရာင္ဖဲႀကိဳးလႈပ္ရွား မႈ၊ လွ်ပ္စစ္ဝန္ႀကီးဌာနက ဖဲႀကိဳးျပာလႈပ္ရွားမႈ၊ ပညာေရးဌာနဝန္ ထမ္းမ်ားက ဖဲႀကိဳးစိမ္းလႈပ္ရွားမႈ မ်ားႏွင့္ ပ်ဥ္းမနားရွိ အလယ္႐ိုးမ ကဗ်ာဆရာမ်ားအဖြဲ႕က ခရမ္းေရာင္ဖဲႀကိဳးလႈပ္ရွားမႈ စသည့္ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ား အရပ္ ဘက္ဌာနမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔ထားမႈကို ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲဝင္ၾက သည့္ ဖဲႀကိဳးေရာင္စံုလႈပ္ရွားမႈမ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။
မိုးက်ေရႊကုိယ္စနစ္ကုိ တံု႔ျပန္ခဲ့ေသာ ဖဲႀကိဳးနက္ (ဓာတ္ပံု − လင္းဘိုဘုိ/အီးပီေအ)
လိပ္ကြၽန္းတရားစီရင္ခန္းႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲဂယက္မ်ား
ကမၻာေက်ာ္လိပ္ကြၽန္းလူသတ္မႈကို ဒီဇင္ဘာ ၂၄ ရက္က အမိန္႔ခ်ခဲ့ရာ ထုိင္းတရားသူႀကီးက ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦးကို ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ တင္သြင္းေသာ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား၊ ကြဲလြဲမႈမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း တရား သူႀကီးက အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ကမၻာ႔မီဒီယာမ်ား အပါအဝင္ ထုိင္းျပည္သူႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက လိပ္ကြၽန္း လူသတ္တရားခံမွာ ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦး မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ထုိင္းတရားသူႀကီးက ၎တို႔ႏွစ္ဦးကို ေသဒဏ္အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထုိင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႀကီးမားစြာ ႐ိုက္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက လုပ္သားႏွစ္ဦးအတြက္ တရားမွ်တမႈကို ေတာင္းဆိုၿပီး ၎တို႔ႏွစ္ဦးကို ျပန္လႊတ္ေပးရန္ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း ဆႏၵျပကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ဆႏၵျပကန္႔ ကြက္မႈျပင္းထန္လာေသာေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္ဂိတ္အခ်ိဳ႕ ပိတ္ထားရသည္အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ လိပ္ကြၽန္းလူသတ္မႈသည္ ထုိင္းလူမိုက္ဂိုဏ္းတစ္ဂိုဏ္း ပါဝင္ပတ္သက္ေၾကာင္း ယံုၾကည္သူမ်ားစြာရွိၿပီး လူသတ္မႈ၌ က်ဴးလြန္သူ ထုိင္း ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္လွ်င္ ထုိင္းခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ပံုရိပ္အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္မည္ျဖစ္၍ ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦးၾကားမွ ဓားစာခံျဖစ္ခဲ့သည္ဆိုေသာ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ေသခ်ာသည္က သာမန္မႈခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ေနာက္ကြယ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးမ်ား ေရာယွက္ပါေနသည္က ေသခ်ာသည္။
ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီတြင္းသန္းေခါင္ယံ အာဏာသိမ္းပြဲ
ဩဂုတ္ ၁၂ ရက္ ညဥ့္သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္တြင္ လက္ရွိအာဏာရပါတီျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီသည္ ပါတီအတြင္း သန္းေခါင္ယံအာဏာသိမ္းမႈျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ပူးတြဲဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ယူထားသည့္ သူရဦးေရႊမန္း အပါအဝင္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ၁၂ ဦးကို ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အမည္စာရင္း မတင္သြင္းမီ ႏွစ္ရက္အလို ဩဂုတ္ ၁၄ ရက္တြင္ယင္းသို႔ ထုတ္ပယ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္မတုိင္ခင္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီဥကၠ႒ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အစိုးရအဖြဲ႕မွ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး၊ ဒုတိယဝန္ႀကီးအခ်ိဳ႕ကို ရာထူးမွအနားေပးသည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။ ပါတီမွ ထုတ္ပယ္သည့္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ေနရာမ်ားတြင္ အဆုိပါပုဂၢိဳလ္မ်ားကို အစားထိုးကာ ပူးတြဲဥကၠ႒ေနရာကို ဦးေဌးဦးအား လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ သန္းေခါင္ယံ အာဏာသိမ္းမႈအေပၚ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီဘက္မွ ျပန္ရွင္းရာတြင္ ပါတီ၏ တရားဝင္ဥကၠ႒သည္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ညီရန္ ဒုတိယဥကၠ႒ကို ဥကၠ႒အျဖစ္ပါ ပူးတြဲတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ေပးထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဥကၠ႒တာဝန္ကို အၿပီးလႊဲေျပာင္းေပးျခင္း မဟုတ္ေၾကာင္း၊ သူရဦးေရႊမန္းမွာ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ႀကီးေလးသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယက၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ေနရျခင္းျဖစ္သည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလကဲ့သို႔ ပါတီလုပ္ငန္းမ်ားကို အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ သူရဦးေရႊမန္းအစား ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေဌးဦးထံသို႔ ဩဂုတ္ ၁၂ ရက္တြင္ လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတ႐ံုးဝန္ႀကီးမွ ပါတီအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္လာသူ ဦးတင္ႏုိင္သိန္းက မီဒီယာမ်ားကို ရွင္းလင္းခဲ့သည္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီ အျပတ္အသတ္႐ႈံးနိမ့္ရသည့္ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာတြင္ ယင္းသို႔အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ ပါတီတြင္း အာဏာသိမ္းမႈလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူတုိ႔က သံုးသပ္ခဲ့ၾကသည္။
ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီ႐ုံးခ်ဳပ္တြင္ ၾသဂုတ္ ၁၂ ရက္ ညက စတင္၍ ပါတီေခါင္းေဆာင္ပုိင္းအေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ၾသဂုတ္ ၁၃ ရက္ ေန႔လယ္က ႐ုံးခ်ဳပ္မွထြက္လာေသာ ပါတီထိပ္တန္းတာ၀န္ရွိသူမ်ား၏ ကားမ်ားကုိေတြ႕ရစဥ္။ (ဓာတ္ပံု − ေအာင္ထက္/အီးပီေအ)
နာဂစ္အၿပီး အဆုိးရြားဆံုးသဘာဝေဘးမ်ား ႀကံဳခဲ့သည့္ႏွစ္
သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ အဆိုးရြားဆံုးေရလႊမ္းမိုးမႈႏွင့္ ေျမၿပိဳမႈမ်ားကို ၂၀၁၅ ဇူလိုင္၊ ဩဂုတ္လမ်ားတြင္ ႀကံဳခဲ့ရသည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီး ၁၂ ခုတြင္ ေရေဘးသင့္ခဲ့ၿပီး သဘာဝေဘးေၾကာင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီးေလးခုတြင္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားခဲ့သည္။ ထူးျခားမႈသည္ ႏုိင္ငံ၏ ကုန္းျမင့္ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ စစ္ကိုင္း၊ မေကြး၊ မႏၲေလးတုိင္းရွိ ေဒသမ်ားအပါအဝင္ ေရလႊမ္းမိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံအေနာက္ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ရွိေဒသအမ်ားစု ေရလႊမ္း မိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရထုတ္ျပန္ထားေသာစာရင္းအရ အဆိုပါသေဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ေရေဘးသင့္သူ ၁ ဒသမ ၆၇သန္း ထိခိုက္ခဲ့ရသည္။ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ား ေလ်ာ့ပါးေရးအတြက္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကို အစိုးရကစနစ္တက်ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အားနည္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈသည္ က်ပ္ဘီလီယံ ၂၀၀ေက်ာ္ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္၂၀၀၈ ေမလက နာဂစ္မုန္တုိင္း ၿပီးလွ်င္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။
လယ္ဧကမ်ား သိန္းခ်ီ၍ ေရလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး ျမန္မာတို႔၏ အဓိက စားသံုးေနသည့္ ဆန္အပါအဝင္ အျခားစားေသာက္ကုန္မ်ား ယခုႏွစ္အတြင္း ေဈးႏႈန္းအတက္ ၾကမ္းခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသို႔ ဆန္တင္ပို႔မႈကို တစ္လေက်ာ္ ရပ္ဆုိင္းထားခဲ့ရသည္။ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ပြားၿပီး ေနာက္အလွဴေငြေကာက္ခံရန္ လူအမ်ားလမ္းေပၚထြက္လာၾကၿပီး စုေပါင္းဝိုင္းဝန္းရမည့္ လူမႈေရးလႈပ္ရွားမႈအသိမ်ား၊ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ေရေဘးမွ အျမတ္ထြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဧရိယာက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ႏွင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အဆုိပါ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံစားရသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ယေန႔အခ်ိန္ထိ လုပ္ေဆာင္ေနရဆဲျဖစ္သည္။
ေအာင္တံခြန္သေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈ
ေတာင္ကုတ္-စစ္ေတြ ေျပးဆဲြေနေသာ ခရီးသည္ ၃၀၀ ခန္႔ လုိက္ပါလာသည့္ ေအာင္တံခြန္ (၃) သေဘၤာနစ္ျမဳပ္ၿပီး လူအေသအေပ်ာက္မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေရေၾကာင္းသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးက႑၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျမင္ေတြ႕ေစခဲ့သည္။ ေအာင္တံခြန္သေဘၤာသည္ ၂၀၁၅ မတ္လ ၁၃ ရက္တြင္ ေျမပံုၿမိဳ႕အနီး ျမန္မာ့ပင္လယ္ျပင္ပုိင္နက္၌ နစ္ျမဳပ္သြားျခင္းျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ဆယ္ယူရရိွေသာ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားအရ ေသဆံုးသူ ၇၈ ဦးရိွေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ေဒသခံမ်ား၊ လူမႈေရးအဖဲြ႕အစည္းမ်ားကမူ နစ္ျမဳပ္ၿပီးေနာက္ ျပန္ရွာမေတြ႕သူမ်ားရိွကာ ေသဆံုးသူဦးေရ ၁၅၀ ခန္႔ရိွႏုိင္ေၾကာင္း အခုိင္အမာေျပာၾကသည္။ ရာသီဥတုဆုိးရြားျခင္းႏွင့္ ကုန္ပုိတင္ေဆာင္မႈေၾကာင့္ သေဘၤာနစ္ျမဳပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ေသာ္လည္း ရာသီဥတုသတိေပးခ်က္ကိုမူ အစိုးရက ႀကိဳတင္မေၾကညာခဲ့ေပ။ သေဘၤာသည္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ဆိပ္ကမ္းမွ မထြက္ခြာမီ သေဘၤာဦးပုိင္းေပါက္ကာ ေရ၀င္ေနေၾကာင္း ခရီးသည္မ်ားက သေဘၤာဝန္ထမ္းမ်ားအား သတိေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဆက္လက္ထြက္ခြာခဲ့ေသာေၾကာင့္ နစ္ျမဳပ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု အသက္ေဘးမွ လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ခရီးသည္မ်ားက ေျပာသည္။ ေအာင္တံခြန္ (၃) သေဘၤာနစ္ျမဳပ္မႈေၾကာင့္ အစိုးရကုိ ျပည္သူမ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ခဲ့ၾကၿပီး ေရေၾကာင္းပို႔ ေဆာင္ေရး ၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနမွ အရာရိွအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ဝန္ထမ္းအခ်ိဳ႕ကုိ အေရးယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သကဲ့သုိ႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရန္လည္း သေဘၤာအသစ္မ်ား ျပည္ပမွ မွာယူေပးမည္ဟု ကတိေပးခဲ့သည္။
Comments
Post a Comment