ေရြးေကာက္ပြဲ နဲ႔ တိုင္းရင္းသားေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ခ်က္ အစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသား ျပႆနာ ေျပလည္ေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြက သယံဇာတဆိုင္ရာ ဝင္ေငြတခ်ဳိ ႔ကို ျပန္လည္ ခြဲေဝေပးတဲ႔အျပင္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကိုလည္း ျပည္နယ္လူထုဆႏၵနဲ႔အညီ ေရြးခ်ယ္ေစသင့္တယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု George Washington တကၠသိုလ္ပါေမာကၡ Dr. Christina Fink က ဆိုပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား၊ အိႏၵိယ၊ ထိုင္း စတဲ႔ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ထိုးၿပီးေတာ့လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသားေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေျခအေနေတြကို ပါေမာကၡ  Dr. Fink က သံုးသပ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာ႔ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳ အထူးအစီအစဥ္ အေနနဲ႔ Dr. Christina Fink ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ခရစ္စတီးနား … ဒီအပိုင္းမွာေတာ့ က်ေနာ္က တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုျပႆနာကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ေမးခ်င္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ အေဝးႀကီး လိုပါေသးတယ္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးလဲ မလြယ္ေသးပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ဒီ တုိင္းရင္းသားျပႆနာ မေျပလည္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပလာမယ့္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တႏုိင္မယ့္ အေျခအေနကို ဘယ္ေလာက္အထိ ရွိႏိုင္မယ္ ထင္ပါသလဲ။

Dr. Christina ။ ။ ဒီတုိင္းရင္းသား ျပႆနာက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မတိုင္ခင္ လြတ္လပ္ေရး  ရတဲ့အခ်ိန္ကတည္းက စၿပီးေတာ့ ရွိလာခဲ့တာပါ။ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ေက်ာ္ ရွိလာတဲ့ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ျပႆနာ ေျပလည္ေရးဟာ သိပ္ကိုအေရးႀကီးပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြသာမက တႏိုင္ငံလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ သာယာဝေျပာေရးအတြက္ အေရးႀကီးတာပါ။ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ေဒသအတြင္းမွာ ႀကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ၊ NLD ပါတီတုိ႔ လာၿပီးေတာ့ ယွဥ္ၿပိဳင္မွာ မလိုလားၾကပါဘူး။ ဒါဟာ သူတုိ႔နယ္ေျမ၊ သူတို႔ပါတီေတြပဲ ၿပိဳင္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထား ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လဲ ႀကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳး၊ NLD၊ တစည နဲ႔ တျခားျပည္လံုးကၽြတ္ပါတီေတြကေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး မယူဆၾကပါဘူး။ သူတို႔ပါတီေတြဟာ တျပည္လံုးနဲ႔ဆိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာလည္း ၿပိဳင္မယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ေတြက ဘယ္လို ယူဆၾကမလဲဆိုတာ သိပ္ၿပီးေတာ့ စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြကိုပဲ မဲေပးၾကမလား။ ၁၉၉၀ တုန္းကလို တခ်ဳိ ႔က ျပည္လံုးကၽြတ္ပါတီေတြကို ေပးၾကေလမလား။ ျပည္လံုးကၽြတ္ပါတီေတြကို မဲေပးျခင္းအားျဖင့္ ဒီပါတီႀကီးေတြက တုိင္းရင္းသားေရးရာေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ ထည့္သြင္းခ်မွတ္တာဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္မႈရွိမလားဆိုတာကိုလည္း ၾကည့္ရမွာပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီေနရာမွာ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြႀကီးပဲ သိပ္အင္အားႀကီးလာတယ္။ အင္အားေကာင္းလာတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥ။ အဲဒီလို ျဖစ္လာခ်င္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တျပည္လံုး ဒီမုိကေရစီ အျပည့္အဝ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အလားအလာ ေကာင္းပါရဲ ႔လား ခင္မ်ား။

Dr. Christina ။ ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့ပါတယ္။ မဲေတြကို ကေျပာင္းကျပန္ လုပ္တဲ့ကိစၥ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ လူထုရဲ ႔ သေဘာထားအမွန္ကို က်မတို႔ မသိခဲ့ရပါဘူး။ အဲဒီတုန္းက NLD လည္း ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္ခဲ့ဘူး။ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာလည္း NLD မဲဆြယ္တာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အခုလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ အရင္နဲ႔မတူတဲ့ ရလဒ္ေတြကို ေတြ႔ၾကရမွာပါ။ လႊတ္ေတာ္မွာ အထူးသျဖင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ တိုင္းရင္းသားအမတ္ေတြ ပိုၿပီးပါဝင္လာတာကို ေတြ႔ရမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လဲ ျပႆနာက တုိင္းရင္းသားနယ္တနယ္ထဲမွာ သူတုိ႔ပါတီ တခုမက ရွိေနတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၀ မွာ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ ပါတီနဲ႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဖြဲ႔စည္းၿပီးေတာ့ အမတ္ေနရာေတြ ရရွိခဲ့တဲ့ ပါတီဆိုၿပီး ႏွစ္ခုစီ ကြဲေနၾကတာပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းမွာသာ အဲဒီလိုပါတီ တေပါင္းတည္းျဖစ္သြားတာ ရွိပါတယ္။ တျခားျပည္နယ္ေတြမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ မေပါင္းႏုိင္ၾကပါဘူး။ မဲဆႏၵနယ္ တခုတည္းမွာ အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီလို တုိင္းရင္းသားပါတီေတြဟာ သူတို႔ မဲဆႏၵနယ္အတြင္းမွာ အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္ေနၾကတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအခ်က္ဟာ ျပည္လံုးကၽြတ္ပါတီႀကီးေတြအတြက္ အလားအလာေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာလို႔ ယူဆႏိုင္မလား။

Dr. Christina ။ ။ အတိအက်ေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူးရွင့္။ တိုင္းရင္းသားမဲေတြ ကြဲသြားတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားေတာ့ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ႀကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ ဒါမွမဟုတ္ NLD အလားအလာ ေကာင္းႏိုင္ပါတယ္။ တပါတီတည္း ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီပါတီကပဲ အႏိုင္ရမွာပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုရင္ ဘယ္လို ပံုစံမ်ဳိးပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပည္လံုးကၽြတ္ပါတီႀကီးေတြက ႏိုင္သြားၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ပါတီရဲ ႔ မူဝါဒေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ တုိင္းရင္းသားေရးရာေတြကို ပိုၿပီးျဖည့္တင္းလာတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြက အင္အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ႏိုင္၊ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ တတိုင္းျပည္လံုးကို လႊမ္းၿခံဳၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္မွာ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ၊ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ အင္အားေကာ ဘယ္လို ရွိလာႏိုင္ပါလဲ။ ပိုေကာင္းလာႏိုင္သလား။

Dr. Christina ။ ။ အဲဒီလို ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ က်မ ထင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရအံုးမွာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေနာင္တက္လာမယ့္ အစိုးရအေပၚမွာ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡ ေျပလည္ေရး၊ ဖိအားေတြ အမ်ားအျပား က်ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက (၅) ႏွစ္လံုးလံုး ဒီျပႆနာ ေျပလည္ေရးအတြက္ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ မေျပလည္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေနာက္တက္လာမယ့္ အစိုးရလက္ထက္မွာ ဖိအားေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ျပင္းထန္လာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဟာ ျပႆနာ ေျပလည္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ပါ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္လာပါလိမ့္မယ္။ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေျခအေန သိပ္မေကာင္းလွရင္ေတာင္မွ ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေတြ၊ ျပည္တြင္းဖိအားေတြ လာပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဒီျပႆနာက တႏိုင္ငံလံုး ႀကီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အထူးပဲ ထိခိုက္နစ္နာေစလို႔ပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တုိင္းရင္းသားျပႆနာ ေျပလည္ဖို႔အတြက္ဆုိရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ ပိုမိုေပးအပ္ဖို႔နဲ႔ တုိင္းရင္းသားေဒသကထြက္တဲ့ သယံဇာတေပၚကရတဲ့ အခြန္ေတြကို ျပန္လည္ခြဲေဝေပးေရး ဒီကိစၥ ႏွစ္ခုမွာ ဘယ္အခ်က္က ပိုၿပီးအေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္ပါလဲ။ ဘယ္ဟာကို အရင္ ကိုင္တြယ္သင့္သလဲ။

Dr. Christina ။ ။ ဒီႏွစ္ခ်က္က အတူယွဥ္တြဲေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဥပမာဆုိရင္ တုိင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ေဒသ သယံဇာတေတြက ရရွိတဲ့ ဘ႑ာေငြ တခ်ဳိ ႔တဝက္ကို ရရွိထားတယ္ ဆိုပါစို႔။ ဒါေပမဲ့လဲ အခုလက္ရွိ အေျခအေနမွာလို ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ဗဟိုကေန ခန္႔အပ္တဲ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ေနရင္ ျပႆနာက ေျပလည္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုလက္ရွိမွာဆိုရင္ သမၼတအေနနဲ႔ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကျဖစ္ေစ၊ စစ္တပ္ကလူကိုျဖစ္ေစ ဘယ္သူကိုမဆို တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ခန္႔ထားႏိုင္ပါတယ္။ ကရင္ျပည္နယ္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ေတြမွာ စစ္ဗိုလ္ေတြကို ခန္႔အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒသခံ တုိင္းရင္းသားေတြ၊ အမ်ားစုေသာ တုိင္းရင္းသားေတြက ဒီဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ သူတို႔ အက်ဳိးစီးပြားကို ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္ဘူးလုိ႔ ယူဆစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ရရွိတဲ့ အခြန္ေငြတခ်ဳိ ႔ကို မကိုင္တြယ္ဘဲ ရွိသည့္တိုင္ေအာင္ ဒီတုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ ဆႏၵနဲ႔အညီ သံုးစြဲပါမယ့္ဆိုတာမ်ဳိး ရွိေနပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီေနရာမွာ တိုင္းရင္းသားလႊတ္ေတာ္ေတြ ရွိေနရဲ ႔သားနဲ႔ သူတုိ႔ေဒသက ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို သူတုိ႔ကိုယ္တိုင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အမတ္ေတြ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မေပးတာ ဘာသေဘာလဲ။ ဗဟိုအစိုးရက ဒါကို ဘာေၾကာင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသလဲ ထင္ပါလဲ။

Dr. Christina ။ ။ ဗမာျပည္မွာက တင္းမာမႈေတြ ရွိၿပီးေတာ့ ၿပိဳကြဲမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြက ကာလတာရွည္ ျဖစ္လာတဲ့ကိစၥပါ။ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္မွာ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါက အေျခအျမစ္ မရွိတဲ့ စိုးရိမ္မႈေပါ့။

Dr. Christina ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အေျခအျမစ္ မရွိတဲ့ စိုးရိမ္စိတ္ပါ။ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို သူတုိ႔ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရံုနဲ႔ ဒီျပည္နယ္ဟာ လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုင္ငံ ျဖစ္မသြားႏုိင္ပါဘူး။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ဒီလို စိုးရိမ္စိတ္မႈက အေျခအျမစ္ မရွိပါဘူး။ တခ်ိန္တည္းမွာ တုိင္းရင္းသားျပည္နယ္ေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေဒသ အစိုးရေတြက လူမ်ားစု ဗမာေတြနဲ႔ ဗဟိုအစိုးရထက္ အဆင့္နိမ့္တယ္ဆိုတာမ်ဳိး မလုပ္ဖုိ႔လဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ေနသူအခ်င္းခ်င္းဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရစစ္တပ္ဟာ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြကို သူတုိ႔ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ နယ္ေျမေတြလို႔ သေဘာထားတယ္လို႔ ပညာရွင္တခ်ဳိ ႔က သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဗမာလူမ်ဳိးေတြ၊ ဗမာလူမ်ဳိးတခ်ဳိ ႔ေပါ့ chauvinist ေခၚတဲ့ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒ အျမင္နဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြကို ႏိွမ့္ခ်ခြဲျခား ဆက္ဆံတယ္ဆိုတဲ့အျမင္ တိုင္းရင္းသားတခ်ဳိ ႔မွာ ရွိၾကပါတယ္။ ပညာရွင္တေယာက္အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို ဘယ္လို သေဘာရပါလဲ။

Dr. Christina ။ ။ ဒီလိုအျဖစ္မ်ဳိးကို လူအမ်ားစု လူမ်ဳိးႀကီးနဲ႔ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြရွိတဲ့ ႏုိင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒါဟာ လူမ်ဳိးႀကီးေတြက ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ငါတုိ႔ လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ရပ္က ဟုတ္တန္ေကာင္းတဲ့ဆိုတာနဲ႔ လုပ္ေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လဲ တုိင္းရင္းသားေတြဘက္ကေတာ့ ဒါက ခြဲျခားဆက္ဆံတယ္။ ႏိွမ္တယ္ဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ မင္းတို႔အတြက္ ေကာင္းေအာင္ပဲ လုပ္ေနတာ၊ ငါတို႔အတြက္ မေကာင္းဘူးဆုိတဲ့သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီကိစၥမ်ုိးေတြ လူမ်ဳိးႀကီး လူအမ်ားစုတုိင္း သတိျပဳရမယ့္ကိစၥပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီေနရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏိၵယနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ပါတယ္။ အိႏိၵယနဲ႔ ျမန္မာဟာ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနိီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ အတူတကြ ေနခဲ့ၾကတယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရး အသိပညာေတြလည္း အဲဒီကပဲ ရခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကေန႔ အိႏိၵယကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အိႏိၵယဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆန္တယ္။ ထြန္းကားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စုစနစ္လည္း တည္ေဆာက္ႏုိင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ အိႏိၵယမွာက လူမ်ဳိးစု ကြဲလြဲမႈေတြက ပိုေတာင္မ်ားေသးတယ္။ အဲဒါ ဘယ္လိုေၾကာင့္ ကြာဟေနတယ္လို႔ ထင္ပါလဲ။

Dr. Christina ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အိႏိၵယမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ကို က်င့္သံုးေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ ႔ ဗဟိုအစိုးရက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဗဟိုအစိုးရထက္ အာဏာေတြ ပိုယူထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ ယွဥ္ရင္ေတာ့ အိႏိၵယက ျပည္နယ္ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပည္နယ္ေတြထက္ အာဏာေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြ အမ်ားႀကီး ရရွိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ ႔နယ္အဆင့္ကေန ျပည္နယ္အဆင့္အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိေတြကို ေဒသခံလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခြင့္ ရၾကပါတယ္။ ျပည္နယ္အစိုးရကပဲ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ပါတယ္။ တရားရံုးေတြကို ျပည္နယ္က ခ်ဳပ္ကိုင္တယ္။ ငါးလုပ္ငန္းေတြ၊ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြကို ျပည္နယ္အစိုးရက ခ်ဳပ္ကိုင္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္က မူလတန္းေက်ာင္းေတြမွာ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာစကားကို ဟိဒီ၊ အဂၤလိပ္စာေတြနဲ႔အတူ သင္ရပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တခ်ဳိ ႔ကလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏိၵယထက္ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်င္ၾကပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ဖယ္ဒရယ္စနစ္က ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ဘယ္ေလာက္အထိ အလုပ္ျဖစ္ေနလဲဆိုတာကို သံုးသပ္ျပပါ။

Dr. Christina ။ ။ အင္ဒိုနီးရွား ပံုစံကေတာ့ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္ေတြကို သိပ္ၿပီးေတာ့ မစြဲေဆာင္ႏုိင္ပါဘူး။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအားလံုးက ျပည္လံုးကၽြတ္ပါတီေတြ ျဖစ္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေဒသတြင္းပါတီ မျဖစ္ပါဘူး။ အားေခ်းျပည္နယ္တခုပဲ ခၽြင္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ အားေခ်းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈ လုပ္တုန္းက တိုင္းရင္းသားပါတီ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ေဒသတြင္းနဲ႔ ျပည္နယ္တြင္း ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခြင့္ ေပးအပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလိုပဲ။ ဒါေပမဲ့ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္မွာေတာ့ ဝင္ၿပိဳင္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ အဲဒီစနစ္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္က တုိင္းရင္းသားေတြ လက္ခံႏုိင္မယ့္ စနစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တုိင္းရင္းသား ျပႆနာကို မေျဖရွင္းႏိုင္ဘဲနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အျပည့္အဝ ထြန္းကားလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါလား။

Dr. Christina ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးမွာ ဒီေလာက္ထိ ႀကီးႀကီးမားမား ေနရာယူေနသေရြ ႔ ဒီမုိကေရစီ အျပည့္အဝ မထြန္းကားႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီဆုိတာ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ုိးနဲ႔ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ကိုယ့္ပုံစံကိုယ္ေရြး ကိုယ့္သမုိင္း ကိုယ့္အေျခအေနနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိမယ့္ အေဆာက္အအံုေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီမုိကေရစီ ျဖစ္ထြန္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လဲ တည္ၿငိမ္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ရရွိဖို႔က တိုင္းရင္းသား ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ကလဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တကယ္မရေသးရင္ ေနာက္ဆုတ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ တုိင္းရင္းသားအစိုးရအေနနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြ ခြဲမထြက္ဘူးဆုိတာ ယံုၾကည္လက္ခံမႈ မရွိရင္ ျပန္ဆုတ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ သာမန္လူတခ်ဳိ ႔က ထိုင္းႏုိင္ငံဟာ တခ်ိန္တုန္းက ငါတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အေရွ ႔ကို ေရာက္ေနတယ္။ အခု ငါတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ထုိင္းႏိုင္ငံရဲ ႔ အေရွ ႔ကို ေရာက္သြားၿပီးလို႔ ဆုိၾကတယ္။ အဲဒါ Christina လက္ခံပါသလား။

Dr. Christina ။ ။ ထိုင္းႏုိင္ငံကေတာ့ စစ္အစိုးရ ျဖစ္လိုက္၊ ဒီမုိကေရစီ ျပန္လာလိုက္နဲ႔ တလွည့္စီ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လဲ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ အင္မတန္ အင္အားခိုင္မာတဲ့ အရပ္ဖက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရား ရွိေနပါတယ္။ သိပ္ပညာတတ္တဲ့ ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔အစည္း ရွိပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရေတြ တက္လာသည့္တုိင္ေအာင္ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး မူဝါဒကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာၾကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား၊ ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔အစည္းထဲကို စစ္ဗိုလ္ေတြပဲ အေျမာက္အျမား ဝင္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔အစည္းဟာ စစ္တပ္အက်ဳိးစီးပြား ခ်ဲ ႔ထြင္မႈ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါဟာ အေပၚကေန ေအာက္ေျခအဆင့္အထိ ျဖစ္ေနတာပါ။ ျပည္သူ႔အက်ဳိး တကယ္ ထမ္းေဆာင္တဲ့ အရည္အခ်င္း ျပည့္မီတဲ့ ယႏၱရား ျဖစ္ေအာင္လို႔ အခ်ိန္ယူ တည္ေဆာက္ရပါအံုးမယ္။