ဒီခ်ဳပ္ ေရြးေကာက္ပြဲႏုိင္လွ်င္ သမၼတေရြးခ်ယ္မႈမတုိင္မီ ေျခဥျပင္ဆင္ေရးမူၾကမ္း အျမန္တင္သြင္းကာ ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပေပးရန္ ေကာ္မရွင္ထံ ေတာင္းဆို္ႏုိင္ဟု ျမန္မာ့အေရးကြၽမ္းက်င္သူေျပာၾကား By

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (ဓာတ္ပံု − ရဲေအာင္သူ/ေအအက္ဖ္ပီ)

 ႏို၀င္ဘာေရြးေကာက္ပြဲ၌ အင္န္အယ္လ္ဒီအႏုိင္ရလွ်င္ သမၼတမေရြးခ်ယ္မီကာလအတြင္း ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရးမူၾကမ္းတစ္ခုကို အလ်င္အ ျမန္ တင္သြင္းကာ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံ ယူပြဲက်င္းပေရး ႀကိဳးပမ္းႏိုင္ေျခရွိေနေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာမွ ေလ့လာသူအခ်ိဳ႕က သံုးသပ္သည္။
‘‘ႏို၀င္ဘာမွာ အင္န္အယ္လ္ ဒီအႏုိင္ရရင္၊ လႊတ္ေတာ္အသစ္ က သမၼတသစ္တစ္ေယာက္ကို မ ေရြးခ်ယ္ခင္ သူ႔ရဲ႕(အေျခခံဥပေဒ) ျပင္ဆင္ေရးမူၾကမ္းကို မဆုိင္းမ တြအဆိုတင္ၿပီး ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူ ပြဲတစ္ရပ္ က်င္းပဖို႔ ေရြးေကာက္ ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို ေတာင္းဆိုႏိုင္ တယ္’’ဟု လႊတ္ေတာ္က ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ေသာ
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒသံုးသပ္ေရးေကာ္မတီမ်ား ကို အႀကံေပးသူတစ္ဦးျဖစ္သည့္ အင္ဒ႐ူးမက္လီေယာ့ဒ္က ဘီဘီစီ အဂၤလိပ္ပိုင္းအေတြးအျမင္က႑ တြင္ ေရးသားထားသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပ ေဒ အခန္း (၄)၊ အပိုဒ္ ၁၂၃ အရ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ သက္တမ္း တစ္ရပ္စတင္ေသာ ပထမအႀကိမ္ ပံုမွန္အစည္းအေ၀းကို အေထြ ေထြေရြးေကာက္ပြဲ စတင္က်င္းပ သည့္ေန႔ရက္မွ ရက္ေပါင္း ၉၀ အတြင္း က်င္းပရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ အပိုဒ္ ၇၈ အရ ျပည္ ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၏ ပထမအ ႀကိမ္ ပံုမွန္အစည္းအေ၀းကို ျပည္ သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ ပထမအစည္းအ ေ၀းစတင္သည့္ေန႔မွ ၁၅ ရက္အ တြင္း က်င္းပရမည္ျဖစ္သည္။
 ေနာက္လႊတ္ေတာ္အသစ္ ကို ၂၀၁၆ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၈ ရက္ မတုိင္မီ အစည္းအေ၀းက်င္းပရန္ ရွိသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏို၀င္ ဘာတြင္ျပဳလုပ္မည္ျဖစ္၍ သမၼတ ေရြးခ်ယ္မႈကို ေဖေဖာ္၀ါရီမွသာျပဳ လုပ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။
အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီသည္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ တစ္ ႏုိင္ငံံလံုးအတုိင္းအတာျဖင့္ မဲအ မ်ားစုအႏုိင္ရရွိခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က အင္န္အယ္လ္ဒီ၌ ၎ေရးဆြဲခဲ့ ေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရွိ သည္။ သို႔ေသာ္ ေရြးေကာက္ပြဲရ လဒ္ကို စစ္အစိုးရက အသိအမွတ္ မျပဳဘဲ အာဏာမလႊဲအပ္သည့္အ ျပင္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၀င္မ်ား ကို ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်မႈမ်ားပါျဖစ္ ေပၚခဲ့ရာ ထိုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပ ေဒမွာ အသံုးမခ်ႏုိင္ခဲ့ေပ။
‘‘အင္န္အယ္လ္ဒီမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတြက္ ေရးဆြဲထားတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရွိၿပီး သား။ အခုက ျပင္ဆင္ေရးကို သြားေနလို႔ အဲဒါက ေရွ႕ေရာက္မ လာတာ။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ အသစ္ ေရးဆြဲေရးျဖစ္လာရင္ အဲဒါက အ ေကာင္အထည္ ေပၚလာပါလိမ့္ မယ္’’ဟု အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ ဥ ပေဒအေထာက္အကူျပဳအဖြဲ႕တြင္ ပါ၀င္သည့္ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ ေန ဦးကိုနီကေျပာသည္။
 အင္ဒ႐ူးမက္လီေယာ့ဒ္၏ ေဆာင္းပါးမွာမူ ၎၏တစ္ဦးခ်င္း ထင္ျမင္ခ်က္သာျဖစ္သည္ဟု ဦး ကိုနီကဆိုသည္။
သမၼတမေရြးခ်ယ္မီ ၾကားကာလ သံုးလေက်ာ္ခန္႔ ရွည္လ်ားရာ မည္သူသမၼတျဖစ္မည္ ဆိုသည့္အေပၚ မတူေသာအုပ္စုမ်ား လွ်ိဳ႕၀ွက္ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား အပါအ၀င္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား ထြက္ေပၚရန္ အခ်ိန္မ်ားမ်ားရေနမည့္ ကာလလည္းျဖစ္ေၾကာင္း အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအက်ပ္အတည္းအဖဲြ႕ ICG ၏ ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲ အခင္းအက်င္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေထာက္ျပထားသည္။
‘‘လူထုအံုႂကြမႈကို ေရွာင္ရွား ဖုိ႔ တပ္မေတာ္ ရပ္တည္ခ်က္ ေျပာင္းလဲတာကိုလည္း ေဒၚစု ၾကည္က ထည့္သြင္းစဥ္းစားပါလိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း ေနာက္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေတြနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ပိုင္းၾကားမွာ အလြတ္သေဘာအစီ အစဥ္တစ္ရပ္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြး ႏုိင္တယ္’’ ဟု ေအာက္စဖုိ႔ဒ္ ဘား မား/ျမန္မာ ဥပေဒပ႐ိုဂရမ္ကို စီမံၫႊန္ၾကားသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ သည့္ အင္ဒ႐ူးကဆိုသည္။
 သမၼတအရည္အခ်င္းကို ေျပာင္းလဲရန္ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္လို ၿပီး လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳရန္ ႏွင့္ ယင္းေနာက္ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူ ပြဲတြင္ ျပည္သူလူထုက အတည္ ျပဳေထာက္ခံရန္ျဖစ္သည္။ လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ တပ္ မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းၾကား သ ေဘာတူညီခ်က္ တစ္ရပ္ရွိလွ်င္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရးမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခ်ိန္၌ ယာယီသမၼတတစ္ဦးကို ခန္႔အပ္ထားႏိုင္ေၾကာင္း အခ်ိဳ႕ကခန္႔မွန္းၾကသည္။
ဇူလုိင္ ၁၁ ရက္က ေနျပည္ ေတာ္ရွိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သ တင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ ပါတီအေန ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္တြင္ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို ပိုမိုအားရွိ ေအာင္ ျပဳလုပ္သြားမည္ဟုသတင္း ေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့ သည္။ ျပႆနာကို မည္ကဲ့သို႔ကိုင္ တြယ္ရန္ ရည္ရြယ္ထားသလဲဆို သည့္ စိတ္ကူးတစ္ရပ္၊ အစီအစဥ္ တစ္ရပ္မရွိဘဲ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ၿပိဳင္မည္မဟုတ္ဟု ၎ကဆို သည္။ ေခါင္းေဆာင္ေလာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေသးစိတ္ ေျပာ ၾကားမႈမရွိဘဲ ယခုအခ်ိန္အထိ ဘာမွ်ေျပာစရာမရွိေသးဟု တံု႔ျပန္ခဲ့သည္။
လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအ ေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၅၉(စ)ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ မျဖစ္ေအာင္ ရည္ရြယ္ေရးဆြဲ ထားခဲ့ေသာ ပုဒ္မအျဖစ္ က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ယံုၾကည္ထားၾက သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္မ်ိဳးထြဋ္၏ ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ့ထံေပးစာကို ဇူလိုင္ ၁၂ ရက္တြင္ ေဖာ္ျပလာရာ ထုိကဲ့သို႔ ဖြဲ႕စည္းပံုပါ တားျမစ္မႈသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ တိုးတက္မႈကို တစ္ခုတည္းေသာ တိုင္းတာစရာမျဖစ္သင့္ဟု ၎ကေရးသားထား သည္။
အခ်ိဳ႕ဥပေဒမ်ားသည္ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးရန္ လိုအပ္ၿပီး ေဆာင္းဦး ရာသီတြင္ လႊတ္ေတာ္အသစ္တစ္ ရပ္ကို ေရြးေကာက္ၿပီးေနာက္ ပို၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ၎တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေရးသားထားသည္ကို ျမန္မာသံအမတ္ဦးေက်ာ္မ်ိဳးထြဋ္၏ ေပးစာအဆံုးပိုင္းတြင္ ေတြ႕ရသည္။
အမ်ားအားျဖင့္မူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အင္န္အယ္လ္ဒီ ပါတီသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲ အမ်ားစု အႏုိင္ရလိမ့္မည္၊ ေရြး ေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ ပါတီအေန ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ေျပာအား ဆိုအား ပိုရွိလာလိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ တစ္ဖက္တြင္ လည္း အင္န္အယ္လ္ဒီအေနျဖင့္ မဲဆႏၵနယ္အမ်ားစုတြင္ အႏုိင္ရရွိ ေရးမွာ အဟန္႔အတားမ်ားရွိသည္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းႀကီးမ်ားၾကားတြင္သာမက အခ်ိဳ႕အစုအဖဲြ႕မ်ား၏ ေ၀ဖန္္မႈကိုလည္း ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ႀကံဳေနရသည္။
‘‘အဲဒီလူေတြအတြက္ အေျဖ ကေတာ့ ေသခ်ာတာ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ တျခားဘယ္သူမွ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္မွာရွိတဲ့ ႐ိုးသား ေျဖာင့္မတ္ျပည့္စံုျခင္း၊ သမုိင္း ေၾကာင္းေကာင္းမႈနဲ႔ ဉာဏ္ပညာ  ေပါင္းစပ္ထားတာမ်ိဳးမရွိဘူး။ အဲ ဒီ အဖိုးတန္အေမြကို ျဖဳန္းတီးပစ္ တဲ့ ေပတိေပကတ္၊ ကတ္သီး ကတ္သတ္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္လိမ့္ မယ္’’ဟု အာရွႏွင့္ျမန္မာႏုိင္ငံေရး အေၾကာင္း ေလ့လာတင္ျပသူ ၀ါ ရင့္သတင္းစာဆရာ မာတင္၀ူလာ ေကာ့တ္က သည္ဂါးဒီးယန္းတြင္ ေရးသားလာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ သမၼတကို ျပည္သူက တိုက္႐ိုက္ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ႏုိင္သည့္စနစ္မဟုတ္ ဘဲ လႊတ္ေတာ္ကသာ သမၼတႏွင့္ ဒုသမၼတႏွစ္ဦးကို မဲေပးေရြးခ်ယ္ ရျခင္းျဖစ္သည္။
 အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ႏုိင္ငံ ေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျပဳလုပ္ သည့္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ျပသသည့္ ႏုိ၀င္ ဘာေရြးေကာက္ပဲြမ်ား ၿပီးသည္အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ကုန္သြယ္ ေရးဆုိင္ရာ ခံစားခြင့္မ်ား မေပး သင့္ေၾကာင္း ၾသဇာႀကီးေသာ အေမရိကန္ ဆီးနိတ္အမတ္ မစ္ခ်္မက္ေကာနဲလ္က ဆိုထားသည္။