ရပ္ဆိုင္းထားေသာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္း အေဆာက္အအံုအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ေဒသခံကေလးငယ္မ်ား(ဓာတ္ပုံ−ၿငိမ္းခ်မ္းႏုိင္/အီးပီေအ)
ရပ္ဆုိင္းထားေသာ ဧရာ၀တီ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းကို ယခင္က
အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည့္ CPI ကုမၸဏီက ရပ္ရြာဖံြ႕ၿဖိဳးေရးေခါင္းစဥ္ျဖင့္
ေရႊ႕ေျပာင္းခံေက်းရြာသားမ်ားအား ေငြထုတ္ေခ်းသည့္ လူမႈတာ၀န္သိတတ္မႈ(CSR)
အစီအစဥ္ကုိ ဇြန္လတြင္စတင္လိုက္သည္။ ျပင္ပတြင္ တစ္ရာလွ်င္ အတုိး ၂၀က်ပ္ႏႈန္း
ရွိေနခ်ိန္တြင္ ကုမၸဏီက ႏွစ္က်ပ္တုိးျဖင့္ေျပာင္းေရႊ႕ခံေက်းရြာသားမ်ားအား
ေငြထုတ္ေခ်းျခင္းျဖစ္သည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိးရ သက္တမ္း ကုန္ဆံုးခါနီးရက္ေပါင္း ၂၆၀ ခန္႔ အလိုတြင္ ထြက္ေပၚလာေသာ ေငြထုတ္ေခ်းသည့္သတင္းက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပန္လည္စတင္မည္ကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ေသာ ဦးေဇာ္လံုးအတြက္ စိုးရိမ္ေသာက ေရာက္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ သူက တန္ဖဲေက်းရြာေဟာင္းတြင္ ေနထုိင္သူျဖစ္ၿပီး ရြာသစ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ ဖိအားေပး ေျပာဆုိခံရသည့္ရြာသားမ်ားအနက္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။
‘‘စီမံကိန္းကို ျပန္စခ်င္လုိ႔ အဲဒီလုိလုပ္ေနတာ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာမက်ဘူး။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုကုိ ႏွစ္သိန္းထုတ္ေခ်းတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ရြာသစ္မွာေနတဲ့သူ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေခ်းၾကတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ အနည္းစုပဲေခ်းၾကတာပါ’’ဟု ဦးေဇာ္လံုးက ေျပာသည္။
အျဖဴ၊ အမည္းသဲသဲကဲြကဲြ မျဖစ္ေသးသည့္အခ်ိန္တြင္ ကုမၸဏီက လူထုေထာက္ခံမႈရရွိရန္ ႀကိဳးစားလာေသာ အတိုးႏႈန္းသက္သာသည့္ ေငြေခ်းသည့္ အစီအစဥ္ကုိ ဦးေဇာ္လံုးနည္းတူ မေျပာင္းေရႊ႕ လိုသည့္ ရြာသားမ်ားကလည္း မ ႏွစ္ၿမိဳ႕ၾကေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေငြေခ်း မည့္ အစီအစဥ္ကုိ သေဘာမတူသည့္အေနျဖင့္ မည္သူမွ် ေငြေခ်း ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ရြာသစ္တြင္ေနထိုင္သူ အခ်ိဳ႕ကသာ ေစ်းဆုိင္ဖြင့္ရန္ ေခ်းေငြ အနည္းငယ္ယူၾကသည္။
လက္ရွိအစိုးရသက္တမ္း တြင္ ရပ္ဆုိင္းထားေသာ စီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ရန္ ကုမၸဏီက နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းေနၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရကလည္း သံတမန္နည္းအရ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမားအခ်ိဳ႕၊တ႐ုတ္ စီမံကိန္းဆန္႔က်င္သူအခ်ိဳ႕ကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသုိ႔ ဖိတ္ေခၚခဲ့ကာ စီမံ ကိန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေျပာၾကားမႈ မ်ားလည္းရွိသည္။
လူထုမႏွစ္ၿမိဳ႕ေသာ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းကုိ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိး ရက ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာတြင္ စကားနည္းရန္စဲသေဘာျဖင့္ သူ၏သမၼတသက္တမ္းငါးႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ရပ္ဆုိင္းထားျခင္းေၾကာင့္ ေနာက္တက္လာမည့္ အစုိးရက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအနာဂတ္ကို ဆံုးျဖတ္ရမည္ျဖစ္သည္။
ဧရာ၀တီျမစ္အတြင္း ေဒသခံမ်ား၏စက္ေလွတစ္စီးကို ရပ္ဆိုင္းထားေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္း အေဆာက္အအံုေနာက္ခံႏွင့္ ေတြ႔ရစဥ္(ဓာတ္ပံု − ၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္/အီးပီေအ)
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ လူထုက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ေနဆဲ ျဖစ္ေနသကဲ့သုိ႔ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ အေပၚသက္ေရာက္ႏုိင္မႈ။ တစ္ဖက္ ကလည္း ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးက စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ပါ ခ်ိတ္ဆက္ေနသျဖင့္ ေနာက္ တက္လာမည့္ အစုိးရအတြက္ စိန္ေခၚမႈႀကီးပင္ျဖစ္၏။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ထာ၀ရ ရပ္ဆုိင္းလိုက္မည္ဆုိိပါက ကုမၸဏီက တရားစဲြႏုိင္ၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရကလည္း ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအရ ဖိအားေပးႏုိင္ေသာ အလားအလာရွိေနသည္။
ထို႔အျပင္ ဖိအားမ်ားေၾကာင့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္မည္ဆုိပါက တ႐ုတ္အက်ိဳးစီးပြား ပါ၀င္ေသာ စီမံကိန္းအမ်ားစုကို ျမန္မာျပည္သူမ်ားက ဆန္႔က်င္လာမည့္ လူထုအံုႂကြမႈမ်ားလည္း ေပၚေပါက္လာႏုိင္ေၾကာင္းဦး၀င္းမ်ိဳးသူက သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းသည္ ေနာက္တက္လာမည့္အစိုးရအတြက္ အေထြေထြအက်ပ္အတည္းကို ဦးတည္လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားသင့္ေၾကာင္း ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက ဆုိသည္။
‘‘စီမံကိန္းကို မျဖစ္ျဖစ္တဲ့ နည္းနဲ႔ ဆက္တြန္းမယ့္သေဘာရွိတယ္။ ဒီစီမံကိန္းႀကီးက လူထုက မႀကိဳက္ေတာ့ အေထြေထြအက်ပ္အတည္းတစ္ခုကိုေတာ့ ဦးတည္ လာမယ္ထင္တယ္’’ဟု ဦး၀င္းမ်ိဳးသူက ေျပာသည္။
စီမံကိန္း ဆက္လက္ရပ္ဆုိင္း ၍ တရားစဲြဆုိခဲ့သည္ဆုိပါက တရားရင္ဆုိင္ရန္ ျပင္ဆင္ထားသင့္ ကာ စီမံကိန္းကို ျပန္လည္စတင္ မည္ဆုိပါက စာခ်ဳပ္ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ ဆုိျခင္းမ်ား ႀကိဳတင္ျပဳလုပ္ထား သင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူ မ်ားက အႀကံျပဳသည္။
‘‘စီမံကိန္းက လံုး၀ရပ္ဆိုင္း သြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကုမၸဏီက တရားစဲြရင္စဲြလို႔ရမယ္။ နစ္နာဆံုး ႐ႈံးမႈေတြကို ေလ်ာ္ရမွာျဖစ္တဲ့အ တြက္ အစုိးရအေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြေတာ့ လုပ္သင့္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာစံႏႈန္းနဲ႔ ကုိက္ညီမႈရွိ ေအာင္ ျပင္ဆင္ထားတာမ်ိဳးေတြ လုပ္သင့္တယ္’’ဟု အေမရိကန္ Law Firm ၏ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနဦးေက်ာ္ဟုိးက ေျပာသည္။
အစိုးရက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းစာခ်ဳပ္ကုိ ျပည္သူမ်ားအား ယေန႔ အခ်ိန္ထိ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပ ထားျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ အႏုိင္၊ အ႐ႈံးကို မခန္႔မွန္းႏုိင္ေသာ္လည္း ေလ်ာ္ေၾကးေပးရမည္ဆုိပါက ေလ်ာ့နည္းေရးအတြက္ စာခ်ဳပ္တြင္ပါသည့္ စီမံကိန္းကုန္က်ေငြ၊ စီမံကိန္းလုိင္စင္ တရား၀င္မႈရွိ၊ မရွိ ေလ့လာထားသင့္သည္ဟု ဥပ ေဒအႀကံေပးမ်ားက ေျပာသည္။
ေရႊ႕ေျပာင္းခံရသည့္ တန္ဖဲေက်းရြာ/ဓာတ္ပံု − ေအးျမေက်ာ္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခု ရပ္ ဆုိင္းျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာ အစုိးရသည္ ႏုိင္ငံတကာခံု႐ံုးတြင္ တရားရင္ဆုိင္ခဲ့ရသည့္ အေတြ႕အ ႀကံဳတစ္ႀကိမ္ရွိဖူးသည္။ အဆုိပါ အမႈသည္ မဆလေခတ္တြင္ ျဖစ္ ပြားခဲ့ၿပီး စင္ကာပူႏုိင္ငံသားပုိင္ ေရာင္ျခည္ဦးဘီယာစက္႐ံုကို အ စုိးရက ျပည္သူပုိင္သိမ္းလိုက္ရာမွ တရားစဲြခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
‘‘အခုအေျခအေနက ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူက တရားစဲြဆုိရတဲ့ အေျခ အေနျဖစ္တယ္။ ဘာေတြျပင္ဆင္ထားရမယ္ဆုိတာေတာ့ စာခ်ဳပ္ကုိ မျမင္ရတ့ဲအတြက္ မေျပာတတ္ဘူး။ အေပၚယံပဲ သိထားတာ။ မဆလေခတ္တုန္းကေတာ့ စင္ကာပူကုမၸဏီကို ျပည္သူပုိင္သိမ္းလိုက္တဲ့ အစုိးရကုိ ေလ်ာ္ေၾကးေပးဖုိ႔ တရားစဲြဆုိဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအမူက မေလ်ာ္လုိက္ရဘူး။ ျမန္မာအစိုးရ ႏုိင္ခဲ့တယ္’’ဟု သမၼတ႐ံုး ဥပေဒအႀကံေပး ဦးဉာဏ္ႏုိင္၀င္းက ေျပာသည္။
တရားစဲြမည္ဆုိပါက အျပန္ အလွန္တရားစဲြဆုိသည့္ နည္းကုိ က်င့္သံုးသင့္ၿပီး၊ ေတာင္းဆုိသည့္ ေလ်ာ္ေၾကးမွန္ကန္မႈ ရွိ၊ မရွိ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ရွိ၊ မရွိ၊ တရား၀င္ျဖစ္မႈ ရိွ၊ မရွိ၊ ကုန္က် စရိတ္မွန္ကန္မႈ ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးရမည္ဟု ဦး၀င္းမ်ဳိးသူကေျပာသည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ ၂၀၀၉ တြင္ ကနဦးတည္ေဆာက္မႈစတင္ ခဲ့ၿပီး သမၼတဦးသိန္းစိန္အမိန္႔ျဖင့္ စီမံကိန္းမရပ္ဆုိင္းမီ ကုမၸဏီက လမ္းေဖာက္ျခင္း၊ ေရသြယ္၊ မီး သြယ္၊ ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ေျမေနရာျပဳ ျပင္ျခင္း၊ ေရႊ႕ေျပာင္းျပည္သူမ်ား ကုိ ေနရာခ်ထားေပးျခင္း စသည္တို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
ေရပုိလႊဲေပါက္၊ ေရလမ္း ေၾကာင္း ေျပာင္းစနစ္ႏွင့္ ေရကာတာႀကီးေအာက္ပုိင္း ျမစ္ျဖတ္တံတားတည္ေဆာက္ေနဆဲကာလတြင္ ရပ္ဆုိင္းျခင္းခံရျခင္းျဖစ္ သည္။ စီမံကိန္း ကနဦးအဆင့္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ တစ္ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားေၾကာင္း ကုမၸဏီ က တရား၀င္ထုတ္ျပန္ထားသည္။
စီမံကိန္းကုိ ျပန္လက္ခံမည္ ဆုိလွ်င္ပင္ နည္းပညာအရ အခ်ိန္ ဆဲြသည့္နည္းကုိ က်င့္သံုးသင့္ သည္ဟု အထက္ပါပုဂၢိဳလ္က ေထာက္ျပေျပာၾကားသည္။
‘‘နည္းပညာအရ စီးခ်င္းထုိး တာေပါ့။ ေကာင္းက်ဳိး၊ ဆုိးက်ိဳး ခ်ိန္ၿပီး ျပန္စဥ္းစားရမွာျဖစ္တဲ့အ တြက္ သုေတသနေတြ လုပ္ခုိင္းတဲ့ နည္းေပါ့။ နည္းပညာကုိ ေထာက္ျပရမယ္ဆုိေတာ့ အေသးစိတ္ထား ဖုိ႔လိုတယ္။ ကုိယ့္ဘက္က အဲဒါေတြ ျဖည့္ထားဖို႔လိုတယ္။ ႏုိင္ငံတကာက ပညာရွင္ေတြငွားမယ္။ ဥပေဒကုိလည္း ျပင္ဆင္ထားရမယ္’’ဟု ဦး၀င္းမ်ိဳးသူက ေျပာသည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ျပန္လည္ စတင္မည္ဆုိပါက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခုိက္မႈစစ္တမ္းကို ျမစ္အ ထက္ပိုင္း၊ ျမစ္ေအာက္ပုိင္းမ်ား ကုိ စနစ္တက်အေသးစိတ္ျပန္ လည္လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ အက်ိဳးခံ စားခြင့္ စာခ်ဳပ္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆိုျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက ဆုိသည္။ ကုမၸဏီက ျမန္မာအစိုးရထံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပးေဆာင္ထားေသာ ျမစ္ဆံု ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း၏အက်ိဳး အျမတ္ခြဲေ၀မႈကို လက္ပံေတာင္းေတာင္ကဲ့သုိ႔ ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆုိမည္ဆုိပါက စီမံကိန္းကို ဆက္လက္ လုပ္ကိုင္ေတာ့မည္မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားသည္။
‘‘နဂိုစာခ်ဳပ္ကတည္းက အျမတ္ကုိ ေသခ်ာခဲြထားတယ္။ ဘယ္ႏုိင္ငံကမဆုိ အျမတ္ခဲြေ၀ ေရးကို လာေရာက္စစ္ေဆးလို႔ရ တယ္။ ကုမၸဏီက ရတဲ့အျမတ္က အရမ္းနည္းတယ္။ အျမတ္ျပန္ခဲြ ေ၀မယ္။ စာခ်ဳပ္ျပန္ခ်ဳပ္မယ္ဆုိရင္ ဒီစီမံကိန္းကို မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး’’ ဟု CPI (Upstream Ayeyawady Confluence Basin Hydropower Co.,Ltd) ဒါ႐ုိက္တာ Wang Qiyue က ၂၀၁၃၌ ျပဳလုပ္သည့္သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြတြင္ သ တင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ မျဖစ္မေနလုပ္ ေဆာင္ရမည္ဆုိပါက စီမံကိန္းအ ႀကီးစားမဟုတ္ဘဲ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈနည္းသည့္ စီမံ ကိန္းအေသးစားမ်ား ျပန္လည္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ တာ၀န္ခံ မႈ၊ တာ၀န္ယူမႈမ်ားေတာင္းဆုိျခင္း မ်ား ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူတို႔က အႀကံျပဳ သည္။
တန္ဖဲရြာေဟာင္း အေျချပဆိုင္းဘုတ္/ဓာတ္ပံု − ေအးျမေက်ာ္
‘‘စီမံကိန္းကေတာ့ မလုပ္ သင့္ဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈ မ်ားလို႔ ဒါေပမဲ့ မျဖစ္မေန ဆံုးျဖတ္ စရာမရွိဘူး။ လုပ္ရမယ့္ ေရြးခ်ယ္စရာမရွိဘူးဆုိရင္ေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိခုိက္မႈနည္းတဲ့ ေလာပိတ လို ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ယူတဲ့ နည္းေတာ့က်င့္သံုးသင့္တယ္’’ဟု ျမစ္ေၾကာင္း ဘူမိ႐ုပ္သြင္ပညာရွင္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ေအးက ေျပာသည္။
‘‘ဇမ္ဘီယာႏုိင္ငံမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလို ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္။ တ႐ုတ္စီမံကိန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႏုိင္ငံသားေတြက မုန္းၾကတယ္။ ဇမ္ဘီယာကေတာ့ စာခ်ဳပ္ေတြ ျပန္ခ်ဳပ္ဆိုတယ္။ လူထုနစ္နာမႈမရွိေအာင္ CSR လုပ္ေပးဖုိ႔တ႐ုတ္ကုိ တုိက္တြန္းတယ္။ အဲဒီနည္းကုိ သင္ခန္းစာယူၿပီး တ႐ုတ္ရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈကုိ ပံုစံေျပာင္းေအာင္လုပ္သင့္တယ္။ တူညီတဲ့ အခ်က္ေတြလည္းရွိသလို မတူညီတဲ့အခ်က္ေတြလည္း ရွိတာေပါ့’’ ဟု ဇမ္ဘီယာႏုိင္ငံ၏ တ႐ုတ္စီးပြားေရးကိုသံုးႏွစ္အၾကာ ေလ့လာ၍စီးပြားေရးသတင္းေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေပးပုိ႔ခဲ့ေသာ AP သတင္းဌာနမွ စီးပြားေရးသတင္းေထာက္ မစၥတာ Joseph က ေျပာသည္။
ဧရာ၀တီျမစ္သည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံပုိင္ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္ေနျခင္းႏွင့္ ျမစ္ကုိမွီခုိသည့္ လူဦးေရမ်ားေနျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ထိခိုက္ မႈမ်ားႏုိင္ေသာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ လူထုကမူ မလိုလားၾကေပ။
လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းထက္ လူထုကန္႔ကြက္မႈမ်ား ေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္တြင္ လိပ္ခဲတည္းလည္းႏွင့္ ေျဖရွင္းရန္ က်န္ရွိေနေသာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းသည္ ေနာက္တက္လာမည့္ အစုိးရသစ္အတြက္ အခက္ခဲဆံုး ပုစၧာတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေနပါလိမ့္သည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိးရ သက္တမ္း ကုန္ဆံုးခါနီးရက္ေပါင္း ၂၆၀ ခန္႔ အလိုတြင္ ထြက္ေပၚလာေသာ ေငြထုတ္ေခ်းသည့္သတင္းက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပန္လည္စတင္မည္ကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ေသာ ဦးေဇာ္လံုးအတြက္ စိုးရိမ္ေသာက ေရာက္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ သူက တန္ဖဲေက်းရြာေဟာင္းတြင္ ေနထုိင္သူျဖစ္ၿပီး ရြာသစ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ ဖိအားေပး ေျပာဆုိခံရသည့္ရြာသားမ်ားအနက္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။
‘‘စီမံကိန္းကို ျပန္စခ်င္လုိ႔ အဲဒီလုိလုပ္ေနတာ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာမက်ဘူး။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုကုိ ႏွစ္သိန္းထုတ္ေခ်းတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ရြာသစ္မွာေနတဲ့သူ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေခ်းၾကတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ အနည္းစုပဲေခ်းၾကတာပါ’’ဟု ဦးေဇာ္လံုးက ေျပာသည္။
အျဖဴ၊ အမည္းသဲသဲကဲြကဲြ မျဖစ္ေသးသည့္အခ်ိန္တြင္ ကုမၸဏီက လူထုေထာက္ခံမႈရရွိရန္ ႀကိဳးစားလာေသာ အတိုးႏႈန္းသက္သာသည့္ ေငြေခ်းသည့္ အစီအစဥ္ကုိ ဦးေဇာ္လံုးနည္းတူ မေျပာင္းေရႊ႕ လိုသည့္ ရြာသားမ်ားကလည္း မ ႏွစ္ၿမိဳ႕ၾကေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေငြေခ်း မည့္ အစီအစဥ္ကုိ သေဘာမတူသည့္အေနျဖင့္ မည္သူမွ် ေငြေခ်း ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ရြာသစ္တြင္ေနထိုင္သူ အခ်ိဳ႕ကသာ ေစ်းဆုိင္ဖြင့္ရန္ ေခ်းေငြ အနည္းငယ္ယူၾကသည္။
လက္ရွိအစိုးရသက္တမ္း တြင္ ရပ္ဆုိင္းထားေသာ စီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ရန္ ကုမၸဏီက နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းေနၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရကလည္း သံတမန္နည္းအရ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမားအခ်ိဳ႕၊တ႐ုတ္ စီမံကိန္းဆန္႔က်င္သူအခ်ိဳ႕ကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသုိ႔ ဖိတ္ေခၚခဲ့ကာ စီမံ ကိန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေျပာၾကားမႈ မ်ားလည္းရွိသည္။
လူထုမႏွစ္ၿမိဳ႕ေသာ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းကုိ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိး ရက ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာတြင္ စကားနည္းရန္စဲသေဘာျဖင့္ သူ၏သမၼတသက္တမ္းငါးႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ရပ္ဆုိင္းထားျခင္းေၾကာင့္ ေနာက္တက္လာမည့္ အစုိးရက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအနာဂတ္ကို ဆံုးျဖတ္ရမည္ျဖစ္သည္။
ဧရာ၀တီျမစ္အတြင္း ေဒသခံမ်ား၏စက္ေလွတစ္စီးကို ရပ္ဆိုင္းထားေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္း အေဆာက္အအံုေနာက္ခံႏွင့္ ေတြ႔ရစဥ္(ဓာတ္ပံု − ၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္/အီးပီေအ)
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ လူထုက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ေနဆဲ ျဖစ္ေနသကဲ့သုိ႔ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ အေပၚသက္ေရာက္ႏုိင္မႈ။ တစ္ဖက္ ကလည္း ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးက စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ပါ ခ်ိတ္ဆက္ေနသျဖင့္ ေနာက္ တက္လာမည့္ အစုိးရအတြက္ စိန္ေခၚမႈႀကီးပင္ျဖစ္၏။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ထာ၀ရ ရပ္ဆုိင္းလိုက္မည္ဆုိိပါက ကုမၸဏီက တရားစဲြႏုိင္ၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရကလည္း ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအရ ဖိအားေပးႏုိင္ေသာ အလားအလာရွိေနသည္။
ထို႔အျပင္ ဖိအားမ်ားေၾကာင့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္မည္ဆုိပါက တ႐ုတ္အက်ိဳးစီးပြား ပါ၀င္ေသာ စီမံကိန္းအမ်ားစုကို ျမန္မာျပည္သူမ်ားက ဆန္႔က်င္လာမည့္ လူထုအံုႂကြမႈမ်ားလည္း ေပၚေပါက္လာႏုိင္ေၾကာင္းဦး၀င္းမ်ိဳးသူက သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းသည္ ေနာက္တက္လာမည့္အစိုးရအတြက္ အေထြေထြအက်ပ္အတည္းကို ဦးတည္လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားသင့္ေၾကာင္း ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက ဆုိသည္။
‘‘စီမံကိန္းကို မျဖစ္ျဖစ္တဲ့ နည္းနဲ႔ ဆက္တြန္းမယ့္သေဘာရွိတယ္။ ဒီစီမံကိန္းႀကီးက လူထုက မႀကိဳက္ေတာ့ အေထြေထြအက်ပ္အတည္းတစ္ခုကိုေတာ့ ဦးတည္ လာမယ္ထင္တယ္’’ဟု ဦး၀င္းမ်ိဳးသူက ေျပာသည္။
စီမံကိန္း ဆက္လက္ရပ္ဆုိင္း ၍ တရားစဲြဆုိခဲ့သည္ဆုိပါက တရားရင္ဆုိင္ရန္ ျပင္ဆင္ထားသင့္ ကာ စီမံကိန္းကို ျပန္လည္စတင္ မည္ဆုိပါက စာခ်ဳပ္ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ ဆုိျခင္းမ်ား ႀကိဳတင္ျပဳလုပ္ထား သင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူ မ်ားက အႀကံျပဳသည္။
‘‘စီမံကိန္းက လံုး၀ရပ္ဆိုင္း သြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကုမၸဏီက တရားစဲြရင္စဲြလို႔ရမယ္။ နစ္နာဆံုး ႐ႈံးမႈေတြကို ေလ်ာ္ရမွာျဖစ္တဲ့အ တြက္ အစုိးရအေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြေတာ့ လုပ္သင့္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာစံႏႈန္းနဲ႔ ကုိက္ညီမႈရွိ ေအာင္ ျပင္ဆင္ထားတာမ်ိဳးေတြ လုပ္သင့္တယ္’’ဟု အေမရိကန္ Law Firm ၏ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနဦးေက်ာ္ဟုိးက ေျပာသည္။
အစိုးရက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းစာခ်ဳပ္ကုိ ျပည္သူမ်ားအား ယေန႔ အခ်ိန္ထိ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပ ထားျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ အႏုိင္၊ အ႐ႈံးကို မခန္႔မွန္းႏုိင္ေသာ္လည္း ေလ်ာ္ေၾကးေပးရမည္ဆုိပါက ေလ်ာ့နည္းေရးအတြက္ စာခ်ဳပ္တြင္ပါသည့္ စီမံကိန္းကုန္က်ေငြ၊ စီမံကိန္းလုိင္စင္ တရား၀င္မႈရွိ၊ မရွိ ေလ့လာထားသင့္သည္ဟု ဥပ ေဒအႀကံေပးမ်ားက ေျပာသည္။
ေရႊ႕ေျပာင္းခံရသည့္ တန္ဖဲေက်းရြာ/ဓာတ္ပံု − ေအးျမေက်ာ္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခု ရပ္ ဆုိင္းျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာ အစုိးရသည္ ႏုိင္ငံတကာခံု႐ံုးတြင္ တရားရင္ဆုိင္ခဲ့ရသည့္ အေတြ႕အ ႀကံဳတစ္ႀကိမ္ရွိဖူးသည္။ အဆုိပါ အမႈသည္ မဆလေခတ္တြင္ ျဖစ္ ပြားခဲ့ၿပီး စင္ကာပူႏုိင္ငံသားပုိင္ ေရာင္ျခည္ဦးဘီယာစက္႐ံုကို အ စုိးရက ျပည္သူပုိင္သိမ္းလိုက္ရာမွ တရားစဲြခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
‘‘အခုအေျခအေနက ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူက တရားစဲြဆုိရတဲ့ အေျခ အေနျဖစ္တယ္။ ဘာေတြျပင္ဆင္ထားရမယ္ဆုိတာေတာ့ စာခ်ဳပ္ကုိ မျမင္ရတ့ဲအတြက္ မေျပာတတ္ဘူး။ အေပၚယံပဲ သိထားတာ။ မဆလေခတ္တုန္းကေတာ့ စင္ကာပူကုမၸဏီကို ျပည္သူပုိင္သိမ္းလိုက္တဲ့ အစုိးရကုိ ေလ်ာ္ေၾကးေပးဖုိ႔ တရားစဲြဆုိဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအမူက မေလ်ာ္လုိက္ရဘူး။ ျမန္မာအစိုးရ ႏုိင္ခဲ့တယ္’’ဟု သမၼတ႐ံုး ဥပေဒအႀကံေပး ဦးဉာဏ္ႏုိင္၀င္းက ေျပာသည္။
တရားစဲြမည္ဆုိပါက အျပန္ အလွန္တရားစဲြဆုိသည့္ နည္းကုိ က်င့္သံုးသင့္ၿပီး၊ ေတာင္းဆုိသည့္ ေလ်ာ္ေၾကးမွန္ကန္မႈ ရွိ၊ မရွိ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ရွိ၊ မရွိ၊ တရား၀င္ျဖစ္မႈ ရိွ၊ မရွိ၊ ကုန္က် စရိတ္မွန္ကန္မႈ ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးရမည္ဟု ဦး၀င္းမ်ဳိးသူကေျပာသည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ ၂၀၀၉ တြင္ ကနဦးတည္ေဆာက္မႈစတင္ ခဲ့ၿပီး သမၼတဦးသိန္းစိန္အမိန္႔ျဖင့္ စီမံကိန္းမရပ္ဆုိင္းမီ ကုမၸဏီက လမ္းေဖာက္ျခင္း၊ ေရသြယ္၊ မီး သြယ္၊ ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ေျမေနရာျပဳ ျပင္ျခင္း၊ ေရႊ႕ေျပာင္းျပည္သူမ်ား ကုိ ေနရာခ်ထားေပးျခင္း စသည္တို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
ေရပုိလႊဲေပါက္၊ ေရလမ္း ေၾကာင္း ေျပာင္းစနစ္ႏွင့္ ေရကာတာႀကီးေအာက္ပုိင္း ျမစ္ျဖတ္တံတားတည္ေဆာက္ေနဆဲကာလတြင္ ရပ္ဆုိင္းျခင္းခံရျခင္းျဖစ္ သည္။ စီမံကိန္း ကနဦးအဆင့္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ တစ္ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားေၾကာင္း ကုမၸဏီ က တရား၀င္ထုတ္ျပန္ထားသည္။
စီမံကိန္းကုိ ျပန္လက္ခံမည္ ဆုိလွ်င္ပင္ နည္းပညာအရ အခ်ိန္ ဆဲြသည့္နည္းကုိ က်င့္သံုးသင့္ သည္ဟု အထက္ပါပုဂၢိဳလ္က ေထာက္ျပေျပာၾကားသည္။
‘‘နည္းပညာအရ စီးခ်င္းထုိး တာေပါ့။ ေကာင္းက်ဳိး၊ ဆုိးက်ိဳး ခ်ိန္ၿပီး ျပန္စဥ္းစားရမွာျဖစ္တဲ့အ တြက္ သုေတသနေတြ လုပ္ခုိင္းတဲ့ နည္းေပါ့။ နည္းပညာကုိ ေထာက္ျပရမယ္ဆုိေတာ့ အေသးစိတ္ထား ဖုိ႔လိုတယ္။ ကုိယ့္ဘက္က အဲဒါေတြ ျဖည့္ထားဖို႔လိုတယ္။ ႏုိင္ငံတကာက ပညာရွင္ေတြငွားမယ္။ ဥပေဒကုိလည္း ျပင္ဆင္ထားရမယ္’’ဟု ဦး၀င္းမ်ိဳးသူက ေျပာသည္။
ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ျပန္လည္ စတင္မည္ဆုိပါက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခုိက္မႈစစ္တမ္းကို ျမစ္အ ထက္ပိုင္း၊ ျမစ္ေအာက္ပုိင္းမ်ား ကုိ စနစ္တက်အေသးစိတ္ျပန္ လည္လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ အက်ိဳးခံ စားခြင့္ စာခ်ဳပ္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆိုျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက ဆုိသည္။ ကုမၸဏီက ျမန္မာအစိုးရထံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပးေဆာင္ထားေသာ ျမစ္ဆံု ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း၏အက်ိဳး အျမတ္ခြဲေ၀မႈကို လက္ပံေတာင္းေတာင္ကဲ့သုိ႔ ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆုိမည္ဆုိပါက စီမံကိန္းကို ဆက္လက္ လုပ္ကိုင္ေတာ့မည္မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားသည္။
‘‘နဂိုစာခ်ဳပ္ကတည္းက အျမတ္ကုိ ေသခ်ာခဲြထားတယ္။ ဘယ္ႏုိင္ငံကမဆုိ အျမတ္ခဲြေ၀ ေရးကို လာေရာက္စစ္ေဆးလို႔ရ တယ္။ ကုမၸဏီက ရတဲ့အျမတ္က အရမ္းနည္းတယ္။ အျမတ္ျပန္ခဲြ ေ၀မယ္။ စာခ်ဳပ္ျပန္ခ်ဳပ္မယ္ဆုိရင္ ဒီစီမံကိန္းကို မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး’’ ဟု CPI (Upstream Ayeyawady Confluence Basin Hydropower Co.,Ltd) ဒါ႐ုိက္တာ Wang Qiyue က ၂၀၁၃၌ ျပဳလုပ္သည့္သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြတြင္ သ တင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ မျဖစ္မေနလုပ္ ေဆာင္ရမည္ဆုိပါက စီမံကိန္းအ ႀကီးစားမဟုတ္ဘဲ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈနည္းသည့္ စီမံ ကိန္းအေသးစားမ်ား ျပန္လည္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ တာ၀န္ခံ မႈ၊ တာ၀န္ယူမႈမ်ားေတာင္းဆုိျခင္း မ်ား ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု ေလ့လာသံုးသပ္သူတို႔က အႀကံျပဳ သည္။
တန္ဖဲရြာေဟာင္း အေျချပဆိုင္းဘုတ္/ဓာတ္ပံု − ေအးျမေက်ာ္
‘‘စီမံကိန္းကေတာ့ မလုပ္ သင့္ဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈ မ်ားလို႔ ဒါေပမဲ့ မျဖစ္မေန ဆံုးျဖတ္ စရာမရွိဘူး။ လုပ္ရမယ့္ ေရြးခ်ယ္စရာမရွိဘူးဆုိရင္ေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိခုိက္မႈနည္းတဲ့ ေလာပိတ လို ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ယူတဲ့ နည္းေတာ့က်င့္သံုးသင့္တယ္’’ဟု ျမစ္ေၾကာင္း ဘူမိ႐ုပ္သြင္ပညာရွင္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ေအးက ေျပာသည္။
‘‘ဇမ္ဘီယာႏုိင္ငံမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလို ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္။ တ႐ုတ္စီမံကိန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႏုိင္ငံသားေတြက မုန္းၾကတယ္။ ဇမ္ဘီယာကေတာ့ စာခ်ဳပ္ေတြ ျပန္ခ်ဳပ္ဆိုတယ္။ လူထုနစ္နာမႈမရွိေအာင္ CSR လုပ္ေပးဖုိ႔တ႐ုတ္ကုိ တုိက္တြန္းတယ္။ အဲဒီနည္းကုိ သင္ခန္းစာယူၿပီး တ႐ုတ္ရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈကုိ ပံုစံေျပာင္းေအာင္လုပ္သင့္တယ္။ တူညီတဲ့ အခ်က္ေတြလည္းရွိသလို မတူညီတဲ့အခ်က္ေတြလည္း ရွိတာေပါ့’’ ဟု ဇမ္ဘီယာႏုိင္ငံ၏ တ႐ုတ္စီးပြားေရးကိုသံုးႏွစ္အၾကာ ေလ့လာ၍စီးပြားေရးသတင္းေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေပးပုိ႔ခဲ့ေသာ AP သတင္းဌာနမွ စီးပြားေရးသတင္းေထာက္ မစၥတာ Joseph က ေျပာသည္။
ဧရာ၀တီျမစ္သည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံပုိင္ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္ေနျခင္းႏွင့္ ျမစ္ကုိမွီခုိသည့္ လူဦးေရမ်ားေနျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ထိခိုက္ မႈမ်ားႏုိင္ေသာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ လူထုကမူ မလိုလားၾကေပ။
လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းထက္ လူထုကန္႔ကြက္မႈမ်ား ေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္တြင္ လိပ္ခဲတည္းလည္းႏွင့္ ေျဖရွင္းရန္ က်န္ရွိေနေသာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းသည္ ေနာက္တက္လာမည့္ အစုိးရသစ္အတြက္ အခက္ခဲဆံုး ပုစၧာတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေနပါလိမ့္သည္။
Comments
Post a Comment