ေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာမယ့္ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ အေမရိကန္ေရာက္ရွိ ၂၇၊၀၄

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ (IVLP) ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရး အစီအစဥ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက လြတ္ေတာ္နဲ႔ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းကိုယ္စားလွယ္ ၁၂ ဦးပါ အဖြဲ႔ဟာ မေန႔က စေနေန႔မွာ ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ေရာက္လာၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္အရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျပည္နယ္ ၄ ခုမွာ သီတင္း ၃ ပါတ္ၾကာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈေတြ လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းႏုိင္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ IVLP ေခါင္းဆာင္မွဳဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ ေလ့လာေရး အစီအစဥ္နဲ႕ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႕လာေရာက္ဖို႕ ရန္ကုန္အေမရိကန္ သံရံုးက စီစဥ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႕ထဲမွာ ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ သံုးေယာက္၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေလးေယာက္၊ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ႏွစ္ေယာက္နဲ႕ လူထုအေျချပဳအဖဲြ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ သံုးဦး စုစုေပါင္း (၁၂)ဦး ပါ၀င္ပါတယ္။ 

အခုလို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ခရီးစဥ္အတြင္း ေလ့လာမယ့္ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ျပည္သူ႔ေရးရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေကာ္မတီ အတြင္းေရးမႈးျဖစ္တဲ့ ေရႊျပည္သာၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတင္ေမာင္ဦးက ဗီြအိုေအကိုအခုလိုေျပာျပပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၊ ဒီမွာဆုိ Upper House ၊ Lower House ပုံစံေလ။ အဲဒီပုံစံနဲ႔ ေနတဲ့အျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ဆီက ထူးျခားမႈတခုက တုိင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ရွိပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ အေနအထားအားျဖင့္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၊ ေပါင္းေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ တုိင္းေဒသႀကီးမွာ တုိင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ဆုိၿပီး ရွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီက ပုံစံက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမုိကေရစီ လႊတ္ေတာ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ တုိင္းေဒသႀကီးမွာေတာ့ ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။ မတူဘူးေပါ့။ မတူျခင္း အေၾကာင္းရင္းက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ အစုိးရပုိင္းကုိ ေရာက္သြားလုိ႔ ၀န္ႀကီးျဖစ္ရင္၊ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္အေနကေန ႏႈတ္ထြက္ေပးရတယ္။ ဒါေပမယ့္လုိ႔ တုိင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္မွာ အစုိးရအဖြဲ႔ကေန ၀န္ႀကီးျဖစ္ရင္ ႏႈတ္ထြက္စရာ မလုိဘူး။ ပါလီမန္ဒီမုိကေရစီကုိ ေဖာ္ေဆာင္တာက တုိင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္။ က်ေနာ္တုိ႔ အေပၚမွာလုပ္တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က ကေန႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေလ့လာမယ့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆင္ပါတယ္။ ဒါလဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေလ့လာၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံအတြက္ အက်ဳိးရွိတာေတြ အသုံးခ်မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ၂၀၀၈ခုနွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို အေမရိကန္အစိုးရနဲ႕လႊတ္ေတာ္ကပါ တိုက္တြန္းေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိျမန္မာလႊတ္ေတာ္တြင္း ဖဲြ႕စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႕ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေလ့လာ သံုးသပ္ အေကာင္အထည္ေဖၚေရး ေကာ္မတီ၀င္ တဦးလည္းျဖစ္သူ ဦးတင္ေမာင္ဦးက အခုလိုေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ဖုိ႔က အဆင့္ (၃) ဆင့္ ရွိပါတယ္။ နံပတ္တစ္က ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ၂၀% ကေန ေထာက္ခံသူရွိရင္ ဥပေဒၾကမ္း တင္လုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒီအဆင့္ထက္ ေက်ာ္ၿပီးရင္ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႔ ၇၅% ေထာက္္ခံသူရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ၄၃၆ (ခ) ကုိ ျပင္လုိ႔ရပါတယ္။ ၿပီးရင္ က်ေနာ္တုိ႔ Referendum လုပ္ၿပီးေတာ့ ၅၀% အေပါင္းအျဖစ္ ေထာက္ခံရင္ ၄၃၆ (က) ကုိ ျပင္လုိ႔ ရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကေတာ့ လက္ရွိ တည္ဆဲ ဥပေဒအရ အဲဒီအတုိင္းပဲ သြားေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာကေတာ့ သူတုိ႔ဆီက Constitution ျပင္တာေတြ က်ေနာ္တုိ႔ ေလ့လာမယ္ေလ။ ေလ့လာၿပီးရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံအတြက္ လုိအပ္တာေတြ လုပ္မွာေပါ့။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာက အခန္း (၁၂) ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဥပေဒအရ သတ္မွတ္ေပးထားတာေတြ ရွိတယ္။ ဒီအထဲကေန က်ေနာ္တုိ႔ ဥပေဒအရေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ သြားမွာပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီဟာ ေကာင္းတာေလးေတြ ေလ့လာမယ့္ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။”

ဒါအျပင္ အေမရိကန္ ေလ့လာေရးခရီးစဥ္မွာ မၾကာခင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပဖို႔ရွိတဲ့ အေၾကာင္းလည္း သူက အခုလုိ ဆက္ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔ဆီက ေရြးေကာက္ပြဲက UEC ေရာ၊ က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ၇၂ ပါတီေရာ၊ အားလုံးက ေပါင္းစည္းၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံတကာလုိ COC ေပါ့ေလ၊ Code Of Conducct – ေရြးေကာက္ပြဲ ပဋိၪာဏ္လည္း မၾကာခင္ ထြက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတုိင္းပဲ မွ်တတဲ့ ၊ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ႀကီးကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကုိ ၿပီးခဲ့တဲ့ Section မွာ လာမယ့္ ေအာက္တုိဘာလကုန္၊ ႏုိ၀င္ဘာလဆန္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ မျဖစ္မေနလုပ္ဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ဒီခရီးစဥ္က အခု ဒီျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္တဲ့အခါမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိမလဲ၊ လႊတ္ေတာ္တြင္း ႏုိင္ငံေရးမွာေပါ့ေနာ္၊ ဘယ္ေလာက္အထိ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိႏုိင္မလဲရွင့္။

ေျဖ။ ဟုတ္ကဲ့။ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီ Constitution တုိ႔၊ Electoral System တုိ႔ စသည္အားျဖင့္ ၊ ဒါေတြက က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမွာ ေလ့လာလုိ႔ ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိ၊ By Law ေပါ့၊ ဥပေဒအရ ျပင္ဆင္ သုံးသပ္လုိ႔ ရမွာေတြ ရွိရင္ေတာ့ အသုံး၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ဥပေဒအတုိင္း သြားၾကတာျဖစ္ေတာ့ အမ်ားႀကီးေတာ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏုိင္ပါတယ္။”

ျမန္မာလႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြနဲ႕ အရပ္ဖက္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႕ရဲ႕ အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပဲြ ေလ့လာေရးခရီးစဥ္ဟာ ၂၁ ရက္ၾကာျမင့္မွာျဖစ္ပါတယ္ရွင္။