ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို အမွန္အတိုင္း ႐ႈျမင္ျခင္း၊ မတ္ ၂၆

ျမန္မာႏိုင္ငံခံစားေနရသည့္ ေဝဒနာမ်ားကိုအလံုးစံု ေပ်ာက္ကင္းသြားေစႏိုင္သည့္ ေျဖေဆးမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ တပ္မေတာ္တခု ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အခိုင္အမာ ေျပာေနၾကသည္ကို လတ္တေလာ ၾကားေနရျခင္းက စိတ္မသက္သာစရာ ျဖစ္သည္။ တကယ္တမ္းတြင္မူ ဗမာလူမ်ိဳး အမ်ားစုက ႀကီးစိုးထားသည့္ တပ္မေတာ္ကို ရက္စက္သည့္ လက္နက္ကိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း တခု အျဖစ္ႏွင့္ေရာ၊ အက်ိဳးအျမတ္ ရွာေဖြသည့္
စစ္ေရးယႏၲရားတခု အျဖစ္ႏွင့္ပါ ျမင္ခဲ့ၾကရၿပီး ျဖစ္သလို ဆက္လက္၍ လည္း ေတြ႔ျမင္ေနရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ကေနဒါက စစ္ေရးသုေတသီ အဒမ္ပီမက္ေဒၚနယ္ (Adam P.MacDonald) ေျပာသလို “ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို ပညာေပးျခင္း အားျဖင့္ ေမွာင္မိုက္သည့္ လမ္းေဟာင္းမ်ားမွ ခြဲထြက္ႏိုင္ေရး” ဆိုသည္မွာ ကမၻာက ျမင္ေတြ႔ ခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ေသာ အီရတ္ႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ၏ စြက္ဖက္မႈ က်႐ံႈးခဲ့ရျခင္းႏွင့္ အလားသဏၭာန္တူ မိုက္မဲမႈ ျဖစ္သည္။ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကယ္တင္ရန္ ေရာက္ရွိလာသည္ဟု ယူဆထားၾကသည့္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းကလည္း အဆိုပါ လမ္းေၾကာင္းေပၚတြင္ အလားတူ ေရာက္ေနျပန္ ပါသည္။ ပထဝီႏိုင္ငံေရး အရ ဗ်ဴဟာေျမာက္သည့္ ေနရာတြင္ ရွိၿပီး လူသားႏွင့္ သဘာဝ အရင္းအျမစ္လည္း ၾကြယ္ဝသည့္ ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေသာ ျမန္မာျပည္ အတြက္ ထိေရာက္ေအာင္ျမင္ေသာ အေျဖမ်ား ရရွိႏိုင္ရန္ စစ္တပ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး သို႔မဟုတ္ လံုၿခံဳေရး က႑ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး Security Sector Reform (SSR) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရင္ဆိုင္ရမည့္ အေရးပါေသာ ပကတိ အမွန္တရား အေျမာက္အျမား ရွိေနပါသည္။ အဆိုပါ နားလည္မႈသည္ တပ္မေတာ္သည္ အာဏာရွိခဲ့သူမ်ားသာ ဆက္လက္၍ အာဏာရွိေနဆဲ ျဖစ္သည့္ ျပင္းထန္စြာ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၏ ပင္မ အစိတ္အပိုင္း တခုဟု သိျမင္ထားျခင္းကို အေျခခံရမည္ ျဖစ္သည္။ အလြယ္ဆံုး ေျပာရလွ်င္ ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက စစ္တပ္ကို တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားကို လႊမ္းမိုးႏိုင္ရန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရား၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း တခုအျဖစ္ အားထုတ္ ပံုေဖာ္ခဲ့သည္၊ ခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရး၏ အေျခခံမ်ား ျဖစ္သည့္ သဘာဝအရင္းအျမစ္ အမ်ားစု ရွိေနေသာ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူရန္ အလားအလာ ေကာင္းသည့္ ေနရာမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ကုန္သြယ္ရန္ အတြက္ နယ္စပ္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ဘိုးဘြားပိုင္ ေျမမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တပ္မေတာ္သည္ ကာကြယ္ေရး အတြက္ မဟုတ္ဘဲ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိေရး အတြက္ ရည္ရြယ္သည့္ အစိုးရႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔သာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အသိပညာ ျပည့္ဝ၍ တာဝန္သိသူမ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ေရးသည္ ထိုအမွန္တရားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ရန္ မလြယ္ပါ။ ျမန္မာျပည္တြင္း ေျခခ်ၿပီးေနေသာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းအတြက္ ယင္းတို႔သည္ စိတ္မသက္သာစရာ ျဖစ္သည္ ႏွင့္ အမွ် ေျပာင္းလဲ မရႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းမွန္မ်ားကို ရင္ဆိုင္ရန္ ျဖတ္လမ္းနည္း မရွိပါ။ ေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္ၿပီ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မ်ားျပားသည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ သဘာဝကို အေလးထားသည့္ ထိေရာက္ေသာ အေျဖမ်ား ရရွိေကာင္း ရရွိႏိုင္လိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ ပထမဦးဆံုး ျပဳျပင္ရမည့္ အမွားမွာ ဗမာႏွင့္ ဗမာ မဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ဆိုသည့္ အယူအဆမွ ေဝးကြာ ကင္းလြတ္ေနမႈ ျဖစ္သည္။ ယင္းသည္ မည္သည့္ဘက္တြင္ ရပ္တည္ေနေစကာမူ တစံုတေယာက္၏ စိတ္အလိုေပၚ မူတည္ၿပီး ျဖစ္လာေသာ လူဆိုး လူေကာင္း သတ္မွတ္ခြဲျခားမႈ အျမင္ကို ျမႇင့္တင္ေပးေနသည္။ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အဓိက လုပ္ေဆာင္ရမည္မွာ တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို အသိအမွတ္ျပဳေရးသည္ သာလွ်င္ ေရရွည္တည္တံ့ၿပီး ေအာင္ျမင္သည့္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္လာရန္ တခုတည္းေသာ အေျခခံ အခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း အစိုးရက အသိအမွတ္ ျပဳရန္ ျဖစ္သည္။ ပထမဆံုး အေနျဖင့္ “ႏိုင္ငံေရးတြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ေနျခင္း” အေပၚ သံုးသပ္႐ႈျမင္ရာတြင္ ေမ့ေလ်ာ့က်န္ေနသည့္ အခ်က္မ်ား ရွိေနျခင္း ျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္အလိုက် အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲျခင္း၊ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကို အေရးယူ အျပစ္ေပးျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳျခင္း၊ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အျခားေသာ အစိုးရ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ျခင္းမ်ားတြင္ စစ္တပ္၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခိုင္မာေအာင္ လုပ္ျခင္း အစရွိသည့္ ထင္ရွားေသာ လကၡဏာမ်ား အားလံုးသည္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ေဒသကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ဟု ၫႊန္ျပေနသည္။ တပ္မေတာ္ သီဆိုေနေသာ ေတးသြားသည္ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု ေဒသမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး စီးပြားေရး အက်ိဳးအျမတ္ ရွာရန္ ျဖစ္သည္။ မွန္ကန္စြာ ေဖာ္ျပရလွ်င္ “ႏိုင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္ ပါဝင္ေနျခင္း” ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ “စီးပြားေရး အက်ိဳးအျမတ္ ရွာေဖြရာတြင္ စစ္တပ္က ပါဝင္ေနျခင္း” ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ၏ အာ႐ံုစိုက္မႈကို ရရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၎မွာ ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ က်န္အရာမ်ားတြင္ စစ္တပ္ႏွင့္ စီးပြားေရး အင္အားကို ထိန္းခ်ဳပ္သူမ်ား အတြက္ ဆုလာဘ္မ်ား ျဖစ္ေန ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယေန႔ အခိုင္အမာ အျမစ္တြယ္ေနသည့္ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္လိုသည့္ စိတ္ဓာတ္၊ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ယႏၲရားတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ေျဖရွင္းေရးသည္ “ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ တပ္မေတာ္” ျဖစ္လာေရးထက္ မ်ားစြာ ပို၍အေရး ႀကီးပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးသည္ စီးပြားေရး အက်ိဳးအျမတ္ အတြက္ အေထာက္အကူသာ ျဖစ္ေနၿပီး လက္ေအာက္ခံသာ ျဖစ္သည္။ ဒုတိယ အေနျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ ႏို္င္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း၏ အေနာက္ေတာင္ အာရွတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၃ ႏွစ္ ကတည္းက အားေကာင္းၿပီး ဗဟိုက ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ အစိုးရမ်ား၊ စစ္တပ္မ်ားကို အလိုအေလ်ာက္ အားေပးခဲ့သည့္ အမွား မ်ားစြာႏွင့္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနမႈကိုလည္း သေဘာေပါက္သင့္ ပါသည္။ အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ အီရတ္တြင္ စံုလင္ ကြဲျပားေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ားႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ရွိေနျခင္းကို ဂ႐ုမစိုက္ခဲ့ၾကပါ။ ဗဟိုအစိုးရ လႊမ္းမိုးမႈအား တန္ျပန္ထိန္းညႇိ ထားႏိုင္သည့္ ျပည္နယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ေလးစားရာက်ေသာ မွ်တၿပီး ဟန္ခ်က္ညီသည့္ လမ္းေၾကာင္း အျဖစ္ ႏိုင္ငံအစိုးရမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရမ်ား၊ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားၾကား ဖန္တီးတီထြင္မႈရွိရွိ ဆက္ဆံရန္ ေနာက္ဆက္တြဲ က်႐ံႈးမႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာက ေနာက္ေျခလွမ္းမ်ား လွမ္းႏိုင္ရန္ ပံုစံထုတ္ရာတြင္ အနည္းဆံုး အသံုးဝင္ႏိုင္ေကာင္း ပါသည္။ တတိယ အေနျဖင့္ တပ္မေတာ္က လံုၿခံဳေရးတာဝန္ကို ထမ္းရြက္ျခင္းမွာ လံုးဝ တရားဝင္သည္ဟု ႏိုင္ငံတကာက ႀကိဳတင္ လက္ခံထားသည္ မွာလည္း ယုတိၱေဗဒ အရ အျငင္းပြားဖြယ္ လမ္းေခ်ာ္မႈတခု ျဖစ္သည္။ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊ လူမဆန္ေသာ ရာဇဝတ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းကို ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အေပၚ ယခုအခ်ိန္အထိ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း မရွိေသးသလို တာဝန္ခံျခင္းလည္း မရွိေသးေသာ တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံ၏ ကာကြယ္ေရး တပ္ဖြဲ႔တခုက စံထားလိုက္နာရမည့္ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ မကိုက္ညီပါ။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားကို ဆက္လက္ တိုက္ခိုက္ေနရာတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားႏွင့္ အလားတူပင္။ အမ်ားက ယံုၾကည္ လက္ခံႏိုင္ေရး အတြက္ အနည္းငယ္မွ်သာ လုပ္ျပႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္မႈ ပိုမို အားေကာင္းေစရန္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးႏွင့္ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးေရးကို အသံုးခ်ျခင္း၊ ေရွ႕တန္းစခန္းမ်ားကို အင္အားျဖည့္ၿပီး ပိုမို ခိုင္မာေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ရဟတ္ယာဥ္မ်ားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ ျခင္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ေဒသကို ထိုးေဖာက္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ ကင္းေထာက္ စစ္ဆင္ေရးမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း အားလံုးက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ ႐ိုးသားစြာ လုပ္ေဆာင္ေနသည္ဟု ယံုၾကည္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ သံသယ ျဖစ္မႈမ်ား ပိုမိုမ်ားလာေစသည့္ ၫႊန္းကိန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ အႏွစ္သာရရွိသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဟူသည္ ၎တို႔၏ စီးပြားေရး အက်ိဳးအျမတ္မ်ား ရေနမႈကို ၿခိမ္းေျခာက္လာေနသည္ ဟု ထင္မွတ္ယံုၾကည္ေနၿပီး အက်ိဳးဆက္ အေနျဖင့္ အာဏာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက တပ္မေတာ္ အေပၚ တိမ္းၫႊတ္ အေရးေပးသည့္ အမူအရာမ်ား သိသိသာသာ ေပၚထြက္လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား၏ အခန္းက႑ကို ေဘးဖယ္ ထုတ္လိုက္ျခင္းက လက္ရွိ ျဖစ္တည္မႈႏွင့္ သမိုင္းေၾကာင္း အေပၚ ေကာက္ယူမႈ လြဲမွားေနေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူလကတည္းက ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည့္ ဗမာ မဟုတ္ေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕သည္ ဗမာမ်ားထက္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ဝ၀ ခန္႔ေစာ၍ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသား အမ်ားအျပားက ဒီမိုကေရစီ သေဘာတရားမ်ား အတြက္ ရပ္တည္ကာကြယ္ေပးခဲ့ ၾကသလို ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ကာလတြင္လည္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတို႔ဘက္မွ ရပ္တည္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ အတြက္ပင္ အသက္ေပးခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔ အမ်ားဆံုး ေသဆံုးခဲ့ၾကရသည္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲကာလ တေလွ်ာက္လံုး သူတို႔၏ ဘိုးဘြားပိုင္ေျမႏွင့္ မိသားစုမ်ားကို ကာကြယ္ရင္း အာဏာရွင္ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္သည့္ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။ ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားမွာ ထိုကဲ့သို႔ ရပ္တည္မႈမ်ား မရွိခဲ့သည္ကို ထင္ရွားစြာ ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက ေဒသခံတိုင္းရင္းသား အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားကို အားေပးမႈ၊ ကူညီမႈ၊ အေလးအနက္ထားမႈႏွင့္ ႀကီးမားေသာ ဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲ တပ္မေတာ္ကို အလိုအလ်ာက္ မ်က္ႏွာသာ ေပးေနျခင္းသည္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု အသိုင္းအဝိုင္း အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အတြက္ “စစ္မွန္ေသာ လက္ေတြ႔ ႏိုင္ငံေရး” ၏ အေျခခံအခ်က္မ်ားကို အခိုင္အမာ မျဖစ္ထြန္း ေစပါ။ ထိုသို႔ မညီမွ်ျခင္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တိုးတက္ေရး အတြက္ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစပါသည္။ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္မ်ား ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းအေနျဖင့္ ပိုမိုဆြဲေဆာင္ စည္း႐ံုးသင့္သည္မွာ အားလံုးပါဝင္သည့္ လံုၿခံဳေရး က႑ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္ၿပီး တပ္မေတာ္တခုတည္း ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္လာေရး မဟုတ္ပါ။ လံုၿခံဳေရး က႑ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး (SSR) တြင္ ဗမာႏွင့္ ဗမာ မဟုတ္သူ တိုင္းရင္းသားမ်ား အပါအဝင္ စစ္တပ္၊ ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔မ်ား ဟန္ခ်က္ညီစြာ ပါဝင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာအစိုးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းေပၚတြင္ ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း အခိုင္အမာ ေျပာၾကားခဲ့သျဖင့္ ယခုအခါ ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳမႈမ်ား ရွိလာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားသည္ တပ္မေတာ္၏ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားကို မ်က္ျမင္ ေတြ႔ခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္သလို ဗမာမ်ား အလြန္တရာ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝလာၿပီး အာဏာရွိလာသည္ကို သိရွိၾကေၾကာင္း နားလည္ သေဘာေပါက္ရပါမည္။ ယင္းသည္ တိုင္းရင္းသား ေက်းရြာမ်ားကို ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ ခ်ီ၍ တပ္မေတာ္က တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္ကို ဆန္႔က်င္ တြန္းလွန္ခဲ့သည့္ သူမ်ားႏွင့္ အက်ိဳးအျမတ္ အတြက္ တိုင္းရင္းသား နယ္ေျမမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ေနေသာ ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကို ဆက္လက္ ခုခံကာကြယ္ေနၾကေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားအတြက္ အနည္းဆံုးေတာ့ စိတ္႐ႈပ္ေထြးဖြယ္ရာ အေျခအေနဟု ေျပာရမည္။ သရဲမရဲစီးမႈႏွင့္ အျမတ္ထုတ္မႈ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ေနရာတြင္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္း ျဖစ္ထြန္းေရးသည္သာ တကယ္ လိုအပ္ေနမႈျဖစ္သည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ပိုမိုႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔ေသာ ကိစၥမွာ ဗမာႏွင့္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ အခ်က္တခု အေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ သူမတူေသာ အခြင့္အေရးတခုကို အက်ိဳးမဲ့ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းအခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိႏိုင္ရန္ အလားအလာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သည္။ ကမၻာေပၚရွိ တျခားႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားတြင္ မရရွိႏိုင္သည့္ ပထဝီ၊ ရာသီ ဥတုႏွင့္ လူသား အရင္းအျမစ္ စံုလင္ကြဲျပားမႈမ်ား ကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည္ ဟူေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဘက္ေပါင္းစံုတြင္ အလားအလာ ေကာင္းမ်ား ရွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ အေမရိကန္ အတြက္ ၎တို႔၏ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ေသာ ဆက္သြယ္မႈကို အေလးေပးရန္ လိုအပ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေမွာင္ေခတ္မွ ေျပာင္းလဲလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသည့္ ေရြးခ်ယ္စရာ မ်ားမွ အားလံုး အက်ိဳးရွိႏိုင္သည့္ အလားအလာကို အေကာင္းျမင္စိတ္ျဖင့္ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရမည့္ အစား အက်ိဳးအျမတ္ တခ်ိဳ႕တေလ ရရွိႏိုင္ရန္ ခ်ဥ္းကပ္လာျခင္းက အမ်ားစု ျဖစ္သည္။ အျမတ္ထက္ ပိုေသာ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝျခင္း တပ္မေတာ္ တခုတည္းကိုသာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္လာေရးသည္ လက္နက္အင္အား ေကာင္းသည့္ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားကို ဗမာမ်ားက ဆက္လက္ ခုတံုးလုပ္ အသံုးခ်သြားရန္ ေသခ်ာသြားမည့္ အျပင္ အနာဂတ္တြင္လည္း ပဋိပကၡမ်ား ပိုမို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ညစ္ေထးေနေသာ အရွိတရားမွာ “အရာရာသည္ ေျမႀကီး၊ ေျမႀကီးကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ေရႊသီးႏိုင္ေရး” ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း အေနျဖင့္ သူတို႔ အလုပ္ကို သူတို႔ လုပ္ႏိုင္ၾကေသာ္လည္း ထိုအမွန္တရားကို ၾကာရွည္ ဖံုးကြယ္ထားႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက ေဆြးေႏြးမႈမ်ား၊ သေဘာတရား အယူအဆမ်ား၊ ဗမာႏွင့္ ဗမာမဟုတ္သူမ်ား အားလံုး၏ အခြင့္အေရးအေပၚ ဟန္ခ်က္ညီမွ်မႈႏွင့္ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈကို ျဖစ္ေစသည့္ လက္ေတြ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အတြက္ အေကာင္းဆံုး အကူအညီ ေပးႏိုင္ပါသည္။ အစီအစဥ္တက် အထက္မွ စီစဥ္ေသာ အကူအညီေပးေရး စနစ္ႏွင့္ လက္ရွိ က်င့္သံုးေနသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၊ စီးပြားေရး ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားက ဗမာမ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္တြင္သာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး ေအာင္ျမင္စြာ ေရွ႕ဆက္သြားႏိုင္ရန္ ခက္ခဲေနသည္။ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တခုအတြင္း သူတို႔ ျပည္နယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ေလးစားျခင္း အားေလ်ာ္စြာ တိုင္းရင္းသားမ်ားကို အားေပး ျမႇင့္တင္ရာ ေရာက္ေစသည့္ အျပင္ မွ်ေဝႏိုင္၊ ေမြးျမဴႏိုင္၊ စမ္းသပ္ႏိုင္ေသာ စီးပြားေရးႏွင့္ ရပ္ရြာဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးမ်ား ပါဝင္သည့္ စံနမူနာမ်ား ကမၻာတြင္ အမ်ားအျပား တည္ရွိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားကို ၁၉၃၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဥ႐ုေဂြးႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္၊ Montevideo ညီလာခံ သေဘာ တူညီခ်က္ပါ “ျပည္နယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာဝန္မ်ား” အခန္းတြင္ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အဆိုပါ သေဘာ တူညီခ်က္သည္ တိုင္းျပည္ တည္ေထာင္ေရး ရွိသင့္ ရွိအပ္ေသာ အေျခခံ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားဟု ႏိုင္ငံ တကာက အသိအမွတ္ျပဳ ထားသည္။ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဆြးေႏြးေနျခင္းမ်ား အတြက္ လိုအပ္သည့္ အေနအထားလည္း ပါဝင္သည္။ ျပည္နယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရး တရပ္မွာ ဗဟိုအစိုးရ၏ အာဏာကို ဟန္ခ်က္ညီမွ်ေအာင္ တန္ျပန္ ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဗမာ ႏွင့္ ဗမာမဟုတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ဟူ၍ ကြဲျပားမႈကို အေျခ မခံပါ။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ကုလသမဂၢ၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အခြင့္အေရး ေၾကညာ စာတမ္းတြင္လည္း ၾကည့္႐ႈႏိုင္ပါသည္။ ေၾကညာ စာတမ္း၏ အပိုဒ္ (၁) တြင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၏ အေျခခံအခ်က္မ်ားကို ရွင္းလင္းရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အဓိက ျဖစ္ေနသည့္ နယ္ေျမထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းလည္း ပါဝင္သည္။ အခန္း (၁) ၁။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးသည္ ပယ္ဖ်က္ မရႏိုင္သည့္ လူသားအခြင့္အေရး ျဖစ္သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အဝ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး လူသားတိုင္းသည္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးတြင္ ပါဝင္ခြင့္၊ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခြင့္ႏွင့္ ခံစားခြင့္ရွိသည္။ ၂။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အခြင့္အေရးသည္ ျပည္သူတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ကို အျပည့္အဝ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ားႏွင့္ အညီ ေနထိုင္ခြင့္ႏွင့္ ပယ္ဖ်က္ မရႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရး ျဖစ္ေသာ သူတို႔၏ သဘာဝ အရင္းအျမစ္မ်ားကို အျပည့္အဝ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ ရွိသည္။ အတိတ္ကေရာ လက္ရွိမွာပါ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ျခင္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး၏ ဗဟိုအျဖစ္ အခိုင္အမာ ေျပာဆိုေနၾကျခင္း မ်ားသည္ ေနရာ အနည္းငယ္တြင္သာ မွန္ကန္ပါသည္။ ဗမာ မဟုတ္သည့္ လူနည္းစုမ်ား အျပည့္အဝ ပါဝင္ၿပီး ျပည္နယ္တခု၏ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ အေနအထားသို႔ အလံုးစံု ေရာက္ရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ အဆိုပါ အားထုတ္မႈမ်ားသည္ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္ အာဏာရွိသူမ်ားၾကား ေရရွည္တည္တံ့ ခိုင္ၿမဲသည့္ ညႇိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ အဓိက အခ်က္ျဖစ္သည့္ နယ္ေျမထိန္းခ်ဳပ္ေရး ကိစၥကိုလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း မရွိပါ။ ခြဲေဝယူၾကရမည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေသာ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝမႈ၏ လံုၿခံဳေရးတြင္မူ ဘက္ေပါင္းစံုအား ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေရး အေတြးအျမင္ တခုတည္း အတူတကြ ျဖစ္လာေစရန္ ပိုလံႈ႔ေဆာ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရာ တခု ျဖစ္လာမည့္ အလားအလာ ရွိေနသည္။ ယင္းအျမင္သည္ ရွားရွားပါးပါး ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို ေမွ်ာ္လင့္ေနျခင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစံု၏ လံုၿခံဳေရး က႑မွ အစိတ္အပိုင္း တခုတည္းကိုသာ ကြက္ၿပီး ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္လာေစရန္ ျပဳလုပ္ေနျခင္းမ်ားထက္ ပိုပါသည္။ အဆံုးတြင္ ဘက္အသီးသီးမွ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိႏိုင္မည့္ ဟန္ခ်က္ညီမွ်သည့္ နယ္ေျမ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ နယ္ေျမ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ၾကားပြဲစား ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္း ေပးသူမ်ား မဟုတ္ဘဲ စစ္ေရး အာဏာရွိသူမ်ားၾကား မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးရန္ အေရးႀကီးလာ ပါလိမ့္မည္။ ယင္းသည္ ဟန္ခ်က္ညီမွ်ေသာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ဆန္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အဆင့္ႏွင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔မ်ား၊ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ား၊ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔မ်ားကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာေပးျခင္း တို႔ႏွင့္လည္း ခ်ည္ေႏွာင္ၿပီးသား ျဖစ္လာလိမ့္မည္ ဟု ယူဆပါသည္။ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ႏွင့္ ျပည္နယ္ အဆင့္မွ စီးပြားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အာဏာမ်ား ကိုလည္း ၂ ဦး ၂ ဖက္စလံုးမွ ကာကြယ္ၿပီးသား ျဖစ္သြားႏိုင္ပါ လိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တပ္မေတာ္က ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္လာေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ လုပ္စရာကိစၥ အနည္းငယ္သာ ရွိပါသည္။ တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ေလးစားသည့္ အားလံုး ပါဝင္ႏိုင္ေသာ အက်ိဳးအျမတ္ ခြဲေဝေရးသို႔ ဦးတည္ ေျပာင္းလဲသြားရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း သည္သာ အရာရာပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ Asia Times online တြင္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔က ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ Tim Heinemann ၏ Misunderstanding Myanmar’s military ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္သည္။ (Tim Heinemann သည္ အေမရိကန္ၾကည္းတပ္ အထူးတပ္ဖြဲ႔မွ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္မႉးႀကီးတဦး ျဖစ္ပါသည္။ US Army Command and General Staff College တြင္ ပညာရွင္ဆိုင္ရာ ဌာနမႉးအျဖစ္လည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ယခုအခါ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈတိုက္ဖ်က္ေရး ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးသူ တဦးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေနပါသည္။ ၂၀ဝ၃တြင္ အီရတ္ရွိ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားမ်ားကို အာဏာခြဲေဝေရး သူ၏အယူအဆ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ သို႔ေသာ္ မ်ားမၾကာမီက အီရတ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ISIS ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ကာ့ဒ္လူမ်ိဳးမ်ားအား ေထာက္ပံ့ ကူညီေရး တာဝန္ေပးျခင္း ခံရသည္။)