စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်မှဆွဲနုတ်ရန် အကောင်းဆုံးအချိန်
စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အသွေးထဲ၊ အသားထဲ၊ အရိုးထဲကပါ မုန်းတီးသော၊ အမှန်တရားကို မြတ်နိုးသော၊ ဒီမိုကရေစီလိုလားသော ပြည်သူများ၏ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများ၊ အာဏာဖိဆန်ရေးများက ဆက်ရှိနေမည်သာ ဖြစ်သည်
"သူတစ်ယောက်မထွက်ရင် သူ့လိုလူတွေများသွားရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲတဲ့။ သူ့လိုလူတွေများသွားရင် ဒီနိုင်ငံက သူတို့လိုချင်တဲ့ပုံမျိုးစံ မရတော့ဘူးတဲ့။ ဒီမိုကရေစီမရမှာ စိုးရိမ်နေတာ။” အသက် ၂၅ နှစ် အရွယ် ကိုမင်းချစ်သူက ဆန္ဒပြပွဲသို့ မသွားရန် ပူပန်စွာတားမြစ်နေသော ဇနီးသည်ကို ပြောခဲ့သော စကားဖြစ်သည်။
မတ်လ ၁၁ ရက်က မြောက်ဒဂုံမြို့နယ်တွင် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူများကို အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ ၏ တပ်ဖွဲ့များက သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ဖြိုခွဲရာ ကိုမင်းချစ်သူမှာ ဒဏ်ရာရနေသူတစ်ဦးကို ကယ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းစဥ် ဦးခေါင်းကျည် ထိမှန်ပြီးကွယ်လွန်ခဲ့လေသည်။
စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော၊ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကိုသာလိုလားသော ကိုမင်းချစ်သူသည် သူချစ်လှသော သမီးငယ်၊ နှစ်လသားကိုယ်ဝန်နှင့်ချစ်ဇနီး၊ ချစ်လှသောမိခင်တို့ထံ ပြန်မလာနိုင်တော့ပါ။
ဒီမိုကရေစီအတွက် ပြန်လည်ခုခံကာကွယ်ရင်း နွေးဦးတော်လှန်ရေးတွင် ကိုမင်းချစ်သူတစ်ယောက် အသက်စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသည်။
အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ စစ်အုပ်စု၏ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက လူသတ်လက်နက်အပြည့်အစုံဖြင့် အညှာအတာကင်းမဲ့စွာ၊ ရက်စက်စွာ နေ့စဉ်ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်နေသော်လည်း တန်ဖိုးရှိလှသော နိုင်ငံရတနာ ၂၀၀ ဦးခန့် အသတ်ခံရပြီဖြစ်သော်လည်း မြန်မာပြည်သူများသည် ငြိမ်းချမ်းစွာဖြင့် နောက်မတွန့်ဘဲ လမ်းမပေါ်ထွက် ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြနေခြင်း၏ ခိုင်ကျည်သော အဓိကရည်မှန်းချက်မှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်မှနုတ်ပစ်ရန်ပင်ဖြစ်သည်။
မိမိ၏အကျိုးစီးပွားအတွက် စစ်တပ်ကို အသုံးချသော စစ်အာဏာရှင်များကို ပြည်သူများက အတိတ်မှ သင်ခန်းစာများအရရော လက်ရှိကိုယ်တိုင်မြင်တွေ့ရမှုများအရပါ ရွံရှာမုန်းတီးစက်ဆုပ်လှပြီဖြစ်သည်။ စစ်သားများကို မုန်းတီးခြင်း မဟုတ်ပါ။ သို့သော် အထက်မှ အမိန့်အရဆိုကာ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူ များကို စစ်မြေပြင်တွင် ရန်သူကို ချေမှုန်းသလို စစ်အာဏာရှင်အလိုကျ ရက်ရက်စက်စက် စိတ်လို လက်ရသတ်ဖြတ်နေသော စစ်ရာဇဝတ်ကောင်များကိုမူ မုန်းတီးပါသည်။ ပြည်သူများလိုလားတောင့်တသည်မှာ ပြည်သူ့ဆန္ဒနှင့်အညီ အုပ်ချုပ်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကိုသာဖြစ်၏။ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံ၊ လူမျိုးဘာသာ ပေါင်းစုံနေထိုင်သောနိုင်ငံတွင် ပြည်သူအားလုံးငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ စနစ်အတွက်တိုက်ပွဲဝင်နေကြခြင်းဖြစ်၏။
ပြည်သူများ၏ ခိုင်မာသောစိတ်ပိုင်းဖြတ်မှု၊ အကြမ်းမဖက်သော ဇွဲသတ္တိကောင်းကောင်း၊ ဖန်တီးမှုကောင်းကောင်းဖြင့် ပုံသဏ္ဍာန်မျိုးစုံဖြင့် စစ်အာဏာရှင်ကိုဖီဆန်မှု၊ ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများ၏ အကြမ်းမဖက်အာဏာဖိဆန်ရေးနည်းလမ်းဖြစ်သည့် CDM လှုပ်ရှားမှု၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) နိုင်ငံရေးအရဦးဆောင်မှု၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ပြည်သူ့ဘက်မှ ရပ်တည်မှုနှင့် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးလိုလားသော နိုင်ငံတကာ၏ ဖိအားပေးမှုများကြောင့် အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုအတွက် နောက်ဆုံးအချိန်မှာ နီးကပ်လာနေပြီဖြစ်သည်။
၁၉၆၂ ခုနှစ်မှစ၍ စစ်အာဏာရှင်များအလိုကျ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး အာရှတွင် အဖွံ့ဖြိုးဆုံးနိုင်ငံအဖြစ်မှ ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ရောက်အောင် နိုင်ငံအားဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဖျက်ဆီးခဲ့သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အပြီးတိုင်ချုပ်ငြိမ်းရေးအတွက် ယခုအချိန်မှာအကောင်းဆုံးအချိန်ပင်ဖြစ်သည်။
စစ်အုပ်စုက ရွေးကောက်ပွဲမဲစာရင်းကြောင့်ဟု အကြောင်းပြကာ နိုင်ငံတော်အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့သည်ဆိုသော်လည်း ပြည်သူများမဲပေးရွေးချယ်ထားသော နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီးပြီး ၎င်းတို့ပြဌာန်းထားသော ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကိုပင် ချိုးဖောက်ကာ နိုင်ငံ့အာဏာ ကိုဓားပြတိုက်ရယူခဲ့သည်မှာ အလွန်မြင်သာထင်ရှားသည်။
နိုင်ငံ့အာဏာကိုထိန်းပြီး ၁ နှစ်အကြာတွင် ရွေးကောင်ပွဲ ကျင်းပ၍ ပြန်အာဏာလွှဲမည်ဆိုသော်လည်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီကို ဖျက်သိမ်းရန်ကြိုးစားပြီး မွေးစားသားပါတီများဖြင့် စစ်အာဏာ ရှင်အလိုကျ နိုင်ငံအာဏာသိမ်းရန် စီစဥ်နေမှုမှာလည်းမြင်သာလှသည်။ ဗိုလ်ချုပ်စောမောင်က ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အနိုင်ရသူထံ အာဏာလွှဲပြီး စစ်တန်းလျားပြန်မည်ဆိုကာ နှစ် ၂၀ ကျော်အာဏာ သိမ်းခဲ့သည်။ မင်းအောင်လှိုင်နှင့်အာဏာသိမ်းအုပ်စုကမူ ၎င်းတို့စီမံသလိုအလျှော့ပေးလိုက်ပါက ပြည်သူများ၏ ဘဝများကိုချနင်းကာ အနည်းဆုံးရာစုနှစ်ဝက် (နှစ်ပေါင်း ၅၀) တိုင်းပြည်ကို ဖျက်ဆီး မည်ဖြစ်သည်။
ထိုကြောင့်ပြည်သူများအားလုံးက မိမိတို့၏ သားသမီးမြေးမြစ် မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာ စစ်ကျွန်မခံရအောင် ပြည်သူအားလုံးအညီညွတ်ဆုံးယနေ့အချိန်တွင် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ချုပ်ငြိမ်းရန် သမိုင်းပေးတာဝန်ကိုကြိုးပမ်းကြရမည်ဖြစ်သည်။
အာဏာ၊ စည်းစိမ်း၊ ထင်ပေါ်မှု လောဘ အတောမသတ်နိုင်သော ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးမင်းအောင်လှိုင်၏ လက်ပါးစေတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များကိုဖမ်းဆီးပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင်အာဏာသိမ်းလိုက်ခြင်းအပေါ် ပြည်သူများအားလုံး ဝမ်းနည်းခြင်း၊မယုံနိုင်ခြင်း၊ ဒေါသထွက်ခြင်း၊ ကြောက်ရွံစိုးရိမ်စိတ်တို့ဖြင့် ခေတ္တအငိုက်မိခဲ့သည်။သို့သော် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဘယ်နည်းနှင့်မျှ လက်မခံသဖြင့် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်နေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်မှစ၍မကောင်းဆိုးရွား များကို တောထုတ်ရန် သံပုံများတီးကာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်သည်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက်တွင် မန္တလေးမြို့မှ ဒေါက်တာတေဇဆန်းဦးဆောင်သောလူငယ်များက အာဏာ သိမ်းမှုဆန့်ကျင်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းစွာ စတင်ဆန္ဒထုတ်ဖော်သည်။ ရန်ကုန်မြို့ တွင်လည်းနောက်တစ် ရက်မှာပင် မအိသဉ္ဇာမောင် ဦးဆောင်သောလူငယ်များက စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်သည်။ ထိုနောက်တွင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ မြို့များတွင် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်သော ဆန္ဒပြပွဲများကို ငြိမ်းချမ်းစွာ နည်းလမ်းအစုံဖြင့် ဆန္ဒထုတ်ဖော်နေသည်မှာ ၃၉ ရက်တိုင်ရှိပြီဖြစ်သည်။ စစ်အုပ်စုက ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူများကို ရက်ရက်စက်စက်သတ်ဖြတ်ကာ ရပ်တန့်အောင်ကြိုးစားနေသော်လည်း ပြည်သူများ၏ ခိုင်ကျည်သောရည်မှန်းချက်၊ အမှန်တရားအတွက်တိုက်ပွဲဝင်စိတ်နှင့် ဒီမိုကရေစီအတွက် ပေးဆပ်ရဲသောစိတ်ဓါတ်တို့ကို မတားဆီးနိုင်ပါ။
မတ်လ ၁၄ ရက်တွင် စစ်ကောင်စီ၏ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှ မိမိတို့ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရ မည့် ပြည်သူ့အသက်ပေါင်း ၁၀၀ ဝန်းကျင်ကို ရက်ရက်စက်စက် ထပ်မံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပြန်သည်။ သို့သော်လည်း စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အသွေးထဲ၊ အသားထဲ၊ အရိုးထဲကပါ မုန်းတီးပြီး ဒီမိုကရေစီစနစ်ကိုသာ တန်ဖိုးထားသည့်ပြည်သူများ၏ စိတ်ဓါတ်ကို မသတ်ဖြတ်နိုင်ပါ။ မတားဆီးနိုင်ပါ။
ပြည်သူ ၁၀၀ ခန့်ကို သတ်ဖြတ်ပြီး အင်တာနက်ပိတ်ထားကာ သတင်းအမှောင်ချကာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို ၁၁ မြို့နယ်တွင် ထုတ်ခဲ့သော်လည်း ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ မြင်းခြံ၊ အောင်လံ၊ မော်လမြိုင်၊ အောင်ပန်းစသော မြို့နယ်များတွင် ယနေ့(မတ် ၁၅) ရက်တွင် ဆက်လက်ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုကလည်း အကြမ်းဖက်၍ သေနတ်ဖြင့်ပစ်သတ်နေဆဲပင်။
သို့သော် အမှန်တရားကိုမြတ်နိုးကာ၊ ဒီမိုကရေစီလိုလားပြီး စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ရွံရှာစက်ဆုတ်နေသော ပြည်သူများ၏ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများ၊ အာဏာဖိဆန်ရေးများက ဆက်ရှိနေမည်သာ ဖြစ်သည်။
ထိုအပြင်ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများကလည်း အာဏာသိမ်းခံရပြီးကတည်းကစ၍ အာဏာကိုဓါးပြတိုက်ရ ယူထားသောစစ်အုပ်စုနှင့် မပူပေါင်းဘဲ အကြမ်းမဖက်သော နည်းလမ်းဖြစ်သည့် ပြည်သူ့အာဏာဖိဆန်ရေး (CDM) တွင် ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့်ဖိအားမျိုးစုံကြားမှ သတ္တိကောင်းစွာပါဝင်နေကြသည်။ တာဝန်သိ ပြည်သူများကလည်း CDM ပြုလုပ်သောဝန်ထမ်းများကို ဝိုင်းဝန်းပံ့ပိုးကြသည်။ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများ ကလည်း CDM တွင်ပူးပေါင်းပါဝင်ကြသည်။ CDM ၏ ရိုက်ချက်ပြင်းမှုကြောင့် နိုင်ငံ့ယန္တယားများ အားလုံးနီးပါး ရပ်ဆိုင်းကုန်သည်။
နိုင်ငံ့ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု အားလုံးနီးပါးရပ်တန့်သွားသည်။ ပညာရေးကဏ္ဍလည်း ရပ်ဆိုင်းသွား သည်။ ဘဏ်လုပ်ငန်းများရပ်ကုန်သည်။ ရထားများ၊ သသင်္ဘောများလည်းမောင်းမရတော့။ ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများလည်း ရပ်တန့်လုနီးနီးဖြစ်သွား၏။ ရဲရင့်လှသော နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများ၏ အာဏာဖီဆန်သော CDM လှုပ်ရှားမှုကြောင့် လုပ်ငန်းများအားလုံးနီးပါး လည်ပတ်မရခြင်းမှာ နိုင်ငံအာဏာကို ဓါးပြတိုက်ထားသော အကြမ်းဖက်အုပ်စုအတွက် ကြိုတင်မမျှော်မှန်းထားသော အခြေအနေဖြစ်သည်။ သူတို့အရှိုက်တည့်တည့်ကို အထိုးခံခဲ့ရခြင်းလေသည်။
ထိုအပြင်အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စု၊ စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များ၊ ပြည်သူများကိုသတ်ဖြတ်ရန်စေခိုင်းသူများ၊ဖိနှိပ်သူများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုအပေါ် ပြည်သူများ၏ လူမှုရေးအရပြစ်ဒဏ်ခတ်မှု (Social Punishment) မှာလည်း ထိ့ရောက်မှုရှိပြီး အာဏာသိမ်းအုပ်စုနှင့် အပေါင်းအပါများအပေါ်အထိနာစေနေပါပြီ။
၂၀၂၀ ရွေးကောင်ပွဲအနိုင်ရ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ပါတီခေါင်းဆောင် များစွာဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီးနောက် အာဏာသိမ်းမှုအပေါ်တုန့်ပြန်မှုများသည်ရက်ပေါင်းများစွာဝေဝါးဝါးနှင့်အားပျော့ခဲ့သည်။ သို့သော် ပြည်သူများ၏ တိုက်တွန်းမှုဖြင့်ပင် ရောက်သည့်နေရာမှ လွှတ်တော်ခေါ်ကာ ကျန်းသစ္စာကျိန်ဆိုခြင်း၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ(CRPH) ဖွဲ့စည်းကာ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များဖွဲ့စည်းစေခြင်း၊ နိုင်ငံတကာနှင့်ချိတ်ဆက်ကာ အဖြစ်မှန်ကို ကမ္ဘာကပိုသိရန်၊စစ်အုပ်စုကို နိုင်ငံတကာကအသိအမှတ်မပြုရန် ပိုဖိုဖိအားပေးနိုင်လာသည်။ထို့အပြင် ခတ္တဒုတိယ သမ္မတခန့်အပ်ခြင်း၊ ဝန်ကြီးများ ခန့်အပ်ခြင်း၊ နိုင်ငံအတွက်လိုအပ်သောအမိန့် နှင့် ညွန်ကြားချက်များထုတ်ပြန်ကာ နိုင်ငံရေးအရ ပီပြင်စွာ ဦးဆောင်လာနေပြီဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် CRPH ကို ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင်နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုလာရန်နှင့် အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုကို နိုင်ငံတကာကအသိအမှတ်မပြုဘဲ ပိတ်ဆိုကန့်သတ်မှုများဖြင့်ဖိအားပိုပေးလာနိုင်စေရန် CRPH ကမနားမနေ ကြိုးစားနေသည်။
အာဏာသိမ်းအုပ်စုက အင်တာနက်ဖြတ်တောက်ခြင်း၊ သတင်းဌာန ၅ ခုကို ပိတ်သိမ်းခြင်း၊ သတင်းထောက် ၄၀ ခန့်ကိုဖမ်းဆီးအရေးယူကာ သတင်းအချက်အလက်များကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း နည်းပညာတိုးတက်နေသောခေတ်တွင် ရဲရင့်လှသောပြည်သူများ၊ တီထွင်ဖန်တီးမှုကောင်းသော Generation Z မျိုးဆက်များ၊ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးတွင် စိတ်ကောင်းစေတနာကောင်းရှိသော နိုင်ငံတကာသံရုံးများ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများကြောင့် ကမ္ဘာကြီးက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘာဖြစ်နေသည်ကို ရှင်းလင်းစွာ၊ အနီးကပ်မြင်တွေ့နေရသည်။ ထိုအချက်မှာ ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ၊ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး တို့နှင့် အဓိကခြားနားခြားလည်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာက မြန်မာနိုင်ငံတွက်ဖြစ်ပေါ်နေသောအခြေအနေကို ရှင်းလင်းစွာ သိရှိပြီး အမေရီကန် ၊ဗြိတိန်၊ကနေဒါ ၊ ဥရောပသမဂ္ဂစသော နိုင်ငံများမှအာဏာသိမ်းအုပ်စုအပေါ် ပိတ်ဆိုအရေးယူမှုများတိုးလုပ်ကာ၊ပြည်သူများအပေါ် ထောက်ခံအားပေးမှုများပြုလုပ်လာသည်။
သို့သော် ပြည်သူများလိုလားသကဲ့သို့စစ်အုပ်စုအချိန်တိုအတွင်းအထိနာရေမည့် ပြင်းထန်သော၊ ထိရောက်သောတုံ့ပြန်မှုများကို အမေရီကန်၊ ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင်နိုင်ငံတကာမှ ယခုအချိန်ထိမပြုလုပ်သေးပေ။ ပြည်သူများကို ရန်သူလိုသဘောထားပြီး ရက်ရက်စက်စက်သတ်ရန်ဝန်မလေးသော အကြမ်းဖက်အုပ်စုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် နိုင်ငံတကာက စစ်အုပ်စုအထိနာစေမည့်အရေးယူမှု ပိုမိုလိုအပ်နေဆဲဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုအနေဖြင့်မှု နိုင်ငံ့အာဏာကိုဓားပြတိုက်ထားသည်မှာ ၄၃ ရက်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့အပေါ် နိုင်ငံတကာက အစိုးရအဖြစ်အသိအမှတ်မပြုဘဲ၊ တရားဝင်မှု မရှိသောအခြေအနေမှာ အကြီးအကျယ်အထိနာစေသည်။ ထိုင်းနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့က အစောပိုင်းတွင် ကြားဝင်၍ အမြတ်ထုတ်ရန် ကြိုးစားသော်လည်း မြန်မာပြည်သူများ၏ ဖိအားကြောင့်မသိမသာ နောက်ဆုတ်သွားသည်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၊ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် မြန်မာကို အပေါ်အရေးယူရန်ကြိုးစားတိုင်းစစ်အုပ်စုဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့သောရုရှားသည်ပင် မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေကိုစိုးရိမ်ပြီးအခြေအနေကိုအလေးထား စောင့်ကြည့်နေကြောင်း လေသံပြောင်းလာသည်။ စစ်အုပ်စုဘက်မှ ရပ်တည်နေသောတရုတ်နိုင်ငံမှာလည်း စစ်အုပ်စုကို တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုပေးခြင်းကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်မလုပ်ရဲဘဲ အခြေအနေစောင့်ကြည့်ကာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက်ကစားနေဆဲ။
ထို့ကြောင့် အမေရီကန်ဒေါ်လာနှစ်သန်းဖြင့် အစ္စရေးအေးဂျင့်ဟောင်း တည်ထောင်ထားသည့် လောဘီကုမ္ပဏိကို ငှားရမ်း၍ နိုင်ငံတကာတွင် လူရာဝင်ရေးကြိုးပမ်းသော အကြမ်းဖက်အုပ်စုအတွက် တရားဝင်မှု (legitimacy)မှာ ဘယ်သောအခါမှ ရမည့်အရာမဟုတ်ပေ။
ထိုကြောင့် မျက်နှာစာအသီးသီးတွင် အကြမ်းဖက်အုပ်စုမှာ အရေးမလှဖြစ်နေပါသည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုမှ ာလက်နက်ကိုင်ထားပြီး လူ့အသတ်များကို မညှာမတာသတ်လေလေ ၎င်းတို့၏ မိုက်ဇာတ်သိမ်းခန်းမှာနီးလေလေပင်။
လူသတ်ခြင်း၊ဖမ်းဆီးခြင်း၊အကြမ်းဖက်ခြင်း၊မုသားများဖြင့် ဝါဒမှိုင်းတိုက်ခြင်း၊ အဂတိလိုက်စားခြင်းတို့ကိုသာလုပ်တက်သော အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်များအတွက် ပြည်သူများက ဆက်လက်စုပေါင်းတော်လှန်၍ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကျော် သွေးစုပ်ခဲ့သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အပြီးတိုင်ဇာတ်သိမ်းပေးရမည်ဖြစ်သည်။
ထို့အတွက်ပြည်သူများကိုင်စွဲရမည့်လက်နက်မှာ အကြမ်းမဖက်ဘဲ နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် အာဏာသိမ်းအုပ်စုကို ဆန့်ကျင်ရမည်ဖြစ်သည်။
"မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်များက စစ်တိုက်ရန် လက်နက်ပေါင်းများစွားကျွမ်းကျင်ပေမယ့် ခိုင်မာပြတ်သားသောပြည်သူလူထုမှ သူတို့ရဲ့နိုင်ငံနဲ့ ကလေးငယ်များ၊လူငယ်များအနာဂတ်အတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန့်ကျင်တော်လှန်သော လက်နက်ကိုမူ မည်သို့ကိုင်တွယ်ရမည်ကို မသိကြပါ" ဟု ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးစာတမ်းတင်သွင်းသူ သောမတ်အင်ဒရူးက အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စု အခက်တွေ့နေပုံကို ပြောကြားသည်။
ထိုကြောင့် ပြည်သူများက အကြမ်းဖက်အုပ်စုထုတ်ပြန်သော အမိန့်ဟုသမျှကို ဆက်လက်ဆန့်ကျင်ရပါမည်။ လတ်တလော ၎င်းတို့အထိခိုက်ဆုံးမှာ ဘဏ်လုပ်ငန်းများရပ်တန့်နေခြင်းဖြစ်၍ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များကို မတ်လ ၁၇ ရက်မှစ၍ ဖိအားပေးနေသည်။ တော်လှန်ရေးအစကတည်းကပြည်သူနှင့်ရပ်တည်ပေးသော ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်များ၊ ဘဏ်ဝန်ထမ်းများက စစ်အုပ်စု၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့် ပြန်ဖွင့်လျှင်ပင် ပြည်သူများက ဘဏ်မှ ငွေများထုတ်ယူခြင်းဖြင့် တုံ့ပြန်ရမည်ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့အားစမ်းကာပြန်ဖွင့်လိုက်သော မြဝတီဘဏ်မှာလည်း ငွေထုတ်သူအလွန်များ၍ ပြန်ပိတ်ထားရသည်။ ထိုကြောင့် ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များ ပြန်ဖွင့်ရန်ဖိအားပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။
ဂျာမန်ဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ
GIZ ၏ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ပြည်တွင်းဘဏ်များအခြေအနေသုံးသပ်ချက်တွင် ပြည်တွင်းများ၌ ဘဏ်လက်ကျန်ငွေမှာ ၂၀၁၉နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် ကျပ် ၁၃ ထရီလီယံသာရှိသည်။ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များတွင် ပြည်သူများ၏ အပ်ငွေ ကျပ်၃၇ ထရီလီယံရှိပြီး ၊ဘဏ်မှ တစ်ဆင့် ချေးငွေမှာ ၂၄ ထရီလီယံရှိခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိပ္ပါယ်မှာ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် ပြည်သူ့ဆန္ဒဆန့်ကျင်၍ အာဏာသိမ်းအုပ်စုအလိုကျ ပြန်ဖွင့်ပါက ပြည်သူများကဘဏ်အပေါ်ယုံကြည်မှုမရှိတော့ဘဲ အပ်ငွေဝိုင်းထုတ်လျှင် ဘဏ်များအားလုံးပြိုမည်ဖြစ်ပါသည်။
၂၀၂၀ တစ်နှစ်တာပတ်လုံး ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ၏ ဒဏ်ခံခဲ့ရသဖြင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးအဆောက်အအုံတစ်ခုလုံးအပေါ်ပြင်းထန်စွာထိ့ခိုက်ခဲ့ပြီး ဘဏ်များတွင် ငွေလက်ကျန်မှာ ၂၀၁၉ ကထက်ပင် နည်းနေမည်မှာ သေချာသည်။ စစ်အုပ်စု၏ ဗဟိုဘဏ်ကိုယ်တိုင်တွင်လည်း နိုင်ငံခြားအရန်ငွေရော၊ ကျပ်ငွေပါ အလွန်နည်းနေပြီဖြစ်သည်။
ရဲရင့်ပြီး၊ အနစ်နာခံသော ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများက အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်မှု CDMကိုဆက်လုပ်ကြရပါမည်။ CRPH ကလည်း ပြည်သူများအပေါ် အကာအကွယ်ပေးနိုင်ရန် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ နှင့် ညှိနှိုင်းကာ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံပါဝင်သော ပြည်ထောင်စုတပ်မတော် တည်ထောင်ရေးကိုအရှိန်မြှင့်ရပါမည်။ ထိုအပြင် နိုင်ငံတကာနှင့်ကျယ်ပြန့် နက်ရှိုင်းစွာချိတ်ဆက်၍ စစ်အုပ်စုခြေလှမ်းများကို နောက်ပြန်ဆုတ်သွားရန်၊ ထိုက်တန်သောပြစ်ဒဏ်များ ချမှတ်နိုင်ရန် တွန်းအားပေးရပါမည်။
ဤနေရာတွင်အရေးကြီးသည်မှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ရပ်တည်ချက်ဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စု၏ အာဏာသိမ်းမှုအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချကာ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU) ၊ ရှမ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (RCSS) ၊ ချင်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (CNF) တို့ပါဝင်သော တစ်နိုင်ငံလုံးပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးစာချုပ်(NCA) လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၁၀ဖွဲ့ ကသာပြုလုပ်ထားသည်။အထူးငြိမ်ချက်သားကောင်းနေသည်မှာတရုတ်လွှမ်းမိုးမှု ခံနေသော ဝလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(UWSA) ၊ကချင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(KIA)၊ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(AA)တို့ပါဝင်သောမြောက်ပိုင်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။
ကချင်ပြည်နယ်တွင်ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသော ပြည်သူများ ထိခိုက်ကျဆုံးလာသောအချိန်တွင်မှ တိုင်းရင်းသားဒေသခံပြည်သူများ၏ ဖိအားကြောင့် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(KIA) က စစ်စခန်းအချို့ကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ TNLA ကလည်း အာဏာသိမ်းပြီးရက်အတော်ကြာမှ ဒေသခံပြည်သူများ၏ ဆန္ဒပြပွဲများကို ကူညီစောင့်ရှောက်ပေးလာပြီး၊ စစ်ရေးအရတုံ့ပြန်မှု ပြုလုပ်လာသည်။ မြောက်ပိုင်းလင်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပါအဝင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံးရှင်းလင်းစွာမြင်ရန်မှာခေတ်အဆက်ဆက်နယ်စပ်ဒေသမှ တိုင်းရင်းသားပြည်သူများအပေါ် ရက်ရက်စက်စက်သတ်ဖြတ်၊ အမျိုးသမီးကောင်းများစွာကို အဓမ္မပြုကျင့်၊ စည်းစိမ်းဥစ္စာများဓားပြတိုက်ဖျက်ဆီးခဲ့သူများမှာ စစ်အာဏာရှင်များ၏ လက်ပါးစေတပ်ဖွဲ့ပင်ဖြစ်ပါသည်။
ယနေ့ လမ်းပေါ်တွင် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူများကို ရက်ရက်စက်စက်ပစ်သတ်နေသော၊ စေခိုင်းသော အကြမ်းဖက်သမားများပင်ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိပြည်သူများနည်းတူ ဗမာတိုင်းရင်းသားများမှာလည်း အဖိနှိပ်ခံပြည်သူများသာဖြစ်သည်။ သို့သော် စစ်အာဏာရှင်များ၏ ဝါဒဖြန့်မှုကြောင့် ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒကို မသိမသာရော၊ သိသိသာသာပါ စွဲကပ်နေပြီး တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကို၊ မောင်နှစ်မများ ဖိနှိပ်ခံနေရချိန်တွင် လုံလောက်သာစာနာမှုနှင့် ကူညီမှုမပေးနိုင်ခဲ့သည်ကိုလည်းဝန်ခံပါသည်။ သို့သော် နိုင်ငံရေးအရပိုမိုပွင့်လင်းခဲ့သော နှစ်အနည်းငယ်ကို ဖြတ်သန်းပြီးချိန်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိပြည်သူများ အထူးသဖြင့်မျိုးဆက်သစ်များမှာ ပြည်ထောင်စုသစ်တည်ထောင်ရန် လိုအပ်သောပြည်ထောင်စုစိတ်ဓါတ် အခြေခံရှိနေပြီဖြစ်သည်။
ထိုအချက်ကို နိုင်ငံတစ်ဝန်းဆန္ဒပြပွဲများကို ရဲဝံ့စွာဦးဆောင်နေသော လူမျိုး၊ ဘာသာ၊ အသွေးအရောင်၊ ကျား/မ၊ အရပ်ဒေသ မခွဲများဘဲ တစ်ခုတည်းသောစိတ်ဓာတ်ဖြစ်သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြုတ်ချရေး၊ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေသောအသက် ၂၅ နှစ်အောက် Generation Z မျိုးဆက်များ၏ မျက်နှာများတွင်အထင်အရှားမြင်တွေ့နိုင်ပါသည်။
ထိုကြောင့် တရုတ်၏ ခါးပိုက်ဆောင်တပ်များအဖြစ် စစ်အာဏာရှင်အလိုကျ ရပ်တည်မည်လား၊ တစ်နိုင်ငံလုံးရှိပြည်သူများနှင့်အတူ ရပ်တည်မည်လားဆိုသည်ကို အလုပ်ဖြင့်သက်သေပြရတော့မည်ဖြစ်သည်။ တစ်ကယ်တော့ စစ်တပ်သည် ၁၉၉၀ အလွန်ကာလများတွင် KIA နှင့်တည်အောင်ပေါင်းပြီး KNU ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်ကိုဖျက်ဆီးခြင်း၊ ၂၀၁၁ ရောက်သောအခါ KNU၊ RCSS တို့နှင့်တည့်အောင်ပေါင်းပြီး KIA ကိုတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ ၂၀၁၆ မှစ၍ ကျန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးဟန်ပြု၍ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်
အဖွဲ့ (AA) ကို တိုက်ခိုက်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်အနှံ မီးလောင်တိုက်သွင်းခဲ့သည်မှာ ယခုစစ်တပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ယနေ့ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသောပြည်သူများကို လူမျိုး၊ ဘာသာမရွေး၊ အရပ်ဒေသမရွေး၊ ရဟန်းသံဃာများကိုပင် ရက်ရက်စက်စက် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်နေသော မင်းအောင်လှိုင်၏ စစ်တပ်ပင်ဖြစ်သည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အရပ်သားအစိုးရနှင့် နိုင်ငံကိုဒုက္ခပေးရန် ဘဂ်လီ(ရိုဟင်ဂျာ)ပြသာနာကိုဖန်တီးပြီး နယ်မြေရှင်းလင်းရေးအကြောင်းပြချက်ဖြင့် ဘင်္ဂါလီများကို ကြမ်းကြုတ်စွာလူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ပြီး နိုင်ငံကို ဒုက္ခတွင်းထဲဆွဲချခဲ့သော မင်းအောင်လှိုင်၏အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုရက်ပိုင်းတွင် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနှင့် UWSA၊ KIA၊ AA စသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့မှာ တရုတ်တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူရန်စီစဉ်နေကြောင်း အတွင်းမှ သတင်းသိုးသိုးသန့်သန့်ထွက်ပေါ်သည်။ အမှန်ဖြစ်ပါက အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနှင့်အတူ နိုင်ငံကိုဖျက်ဆီးခဲ့သောအပေါင်းအပါ စာရင်းတွင် ထပ်တိုးလာမည်ဖြစ်ပါသည်။ သေချာသည့်အရာမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် စစ်အာဏာရှင်များနှင့်ပေါင်းပါကလည်း အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက မလိုတော့သည့်အချိန်တွင် ၎င်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများကို အလိမ်အညာဇာတ်လမ်းများဖန်တီး၍ စစ်ပွဲများဖန်တီးပြီး သတ်ပြဦးမည်သာဖြစ်ပါသည်။
ထိုကြောင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွား ဘယ်သောအခါမှမကြည့်ဘဲ အာဏာရှိသူကိုသာအဖက်လုပ်ပြီး မိမိအမြတ်ရရှိရေးကိုသာကြည့်သော တရုတ်နိုင်ငံသြဇာဆက်ခံကြမည်လား၊ လက်နက်ကလွဲ၍ဘာမျှမရှိသော အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနှင့် ပူးပေါင်းမည်လားဆိုသည်ကို UWSA၊ KIA၊ AA၊ TNLA စသောလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အမြန်အဖြေပေးရတော့မည့်အချိန်ဖြစ်ပါသည်။
ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်၊ တန်းတူရေး၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု အိပ်မက်တို့မှာ အကြမ်းဖက်အုပ်စု တွင်ရှိမည်ထင်ပါက အမှားကြီးမှားပြီး သမိုင်းတရားခံများသာဖြစ်ကြပါလိမ့်မည်။ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ်၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်တည်ထောင်ရန်စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှုနှင့် အမှန်တရားမှာ ယနေ့ စစ်အုပ်စုကိုတော်လှန်နေသော ပြည်သူများထံတွင်သာရှိပါသည်။ ပြည်သူများနှင့်ပြည်သူများကမဲပေးရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသော လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကသာ ဖက်ဒရယ်ဒီမို ကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ပေးရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှု၊စိတ်စေတနာ၊ စိတ်အခြေခံများရှိနေပါသည်။ ထိုကြောင့် နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကျော်တိုင်နိုင်ငံကိုဖျက်ဆီးခဲ့သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ကစဆွဲနုတ်ပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်ထူထောင်ရန် အကောင်းဆုံးအခွင့်အရေးကို အမိအရအသုံးချပြီး ပြည်သူများနှင့်အတူ လက်တွဲကြိုပမ်းပေးရန် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ညီအစ်ကိုများကို မေတ္တာရပ်ခံလိုပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းပီသစွာရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်လိုပါက ပြည်သူလူထု၏ ဆန္ဒကိုသာအလေးထားရမည်ဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုကို အကာအကွယ်ပေးခြင်း ၊ အသိ့အမှတ်ပြု ပူးပေါင်ဆောင်ရွက်ရန် ကြိုးစားပါက ဘယ်သောအခါမှ ပြင်ဆင်မရတော့မည့် မြန်မာပြည်သူများ၏ ထာဝရရန်သူဖြစ်လာပြီး အားလုံးအတွက် ဆုံးရှုံးမှုများ
မည့်အရေးကိုအလေးအနက်စဉ်းစားပြီး အမှန်ပြန်ပြင်ရန် အချိန်သိပ်မကျန်တော့ပေ။
ပြည်သူများကလည်း အကြမ်းမဖက်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြခြင်း၊ အကြမ်းဖက်အုပ်စုက ရန်မူလာလျှင် ပြန်လည်ခုခံကာကွယ်သောနည်းလမ်းများဖြင့် ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ၊ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး တို့တွင် မိမိတို့၏ မိဘ၊ ဘိုးဘွားများ အပြီးမသတ်နိုင်ခဲ့သောတော်လှန်ရေးကို လက်ဆင့်ကမ်းရင် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအတွက်အောင်ပွဲဆင်နိုင်သည်အထိ စုစုစည်းစည်း ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ အကြမ်းမဖက်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများမှာ အာဏာရှင်များဖြုတ်ချရေးတွင် အကောင်းဆုံးလက်နက်ဖြစ်သည်။ အာဏာရှင်များအကြောက်ဆုံးလက်နက်လည်းဖြစ်သည်။ ထိုအပြင် အကြမ်းမဖက်ဘဲငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုအပေါ်အကြမ်းဖက်လာလျှင်နိုင်ငံတကာမှဖိအားပေးရန်ပိုမိုလွယ်ကူပြီး၊ အပြန်အလှန်အကြမ်းဖက်သောပုံစံဖြစ်လျှင် လက်နက်မဲ့ပြည်သူများကိုပိုသတ်နိုင်ရန် စစ်အုပ်စုအတွက်အကြောင်းပြချက်ပိုကောင်းသွားသလို နိုင်ငံတကာမှဖိအားပေးရန်ပိုမိုခက်ခဲသွားနိုင်ပါသည်။
ထိုကြောင့်အကြမ်းဖက်အုပ်စုမှအကြမ်းဖက်လာလျှင်လည်း ရှောင်ကွင်းရန် နည်းဗျူဟာများ၊ ထိပ်တိုက်မတွေ့ဘဲ နေရာခွဲ၍ ဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သလို၊ အန္တရာယ်ကျရောက်လာသောအခြေအနေတွင်မူ ခုခံကာကွယ်ရေးဗျူဟာများကိုလည်းအသုံးပြုရမည်ဖြစ်သည်။
လက်နက်အားကိုးဖြင့်နေစဥ်ပြည်သူများကို နေစဥ်သတ်ပြနေသော်လည်း သေရန်မကြောက် ၊စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကိုသာ ရွံမုန်းပြီးဒီမိုကရေစီကိုလိုလားသောပြည်သူများကြောင့် အောင်ပွဲသည် ပြည်သူများရှေ့တွင်သာရှိနေပါသည်။အကြမ်းဖက်အုပ်စုတွင်မူ လက်နက် ၊အမုန်းတရား၊သံသယ၊မယုံကြည်မှု၊ သူရဲဘောကြောင်မှု၊မုသားများသာရှိသည်။စစ်ခေါင်းဆောင်များရရှိမည် မှာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ရာဇဝတ်ကျူးလွန် ခြင်းအတွက် ပစ်ဒဏ်များပင်ဖြစ်ပါသည်။
လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော်လည်းလှိုင်ခေါင်းအတွင်းမှပုန်းအောင်းမိန့်ခွန်းပြောနေသော အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်၏ မျက်နှာကိုကြည်၍ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ ၏ ယုံကြည်ချက်ကင်းမဲ့နေပုံကိုလည်းအထင်းသားမြင်နိုင်ပါသည်။
အခြားတစ်ဖက်တွင် လမ်းမပေါ်ထွက်လျှင်အသက်သေနိုင်သည်၊အဖမ်းခံရနိုင်သည်ကိုသိ့သော်လည်းပြည်သူများက သတ္တိရှိရှိဖြင့်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်နေဆဲပင်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်းနောက်ဆုံးထွက်သက်အထိ့ လက်သုံးကြောင်းထောင်လျက် ကြွေလွှင့်သွားခဲ့သောအာဇာနည်ကြယ်ပွင့်များ၏ ပေးဆပ်မှုက ခမ်းနားလွန်းသည်။
စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်ရန်ယုံကြည်ခြင်းကိုစွဲကိုင်ရင် ကျောပိုးအိတ်တစ်လုံး၊ လက်ဗလာဖြင့်တော်လှန်နေသောပြည်သူများ၏ ဇွဲသတ္တိကောင်းသော၊ ဉာဏ်ပညာရှိသော၊ အမှန်တရားလိုလားသော၊ ခိုင်ကျည်ရဲဝင့်သော စိတ်ဓာတ်နှင့် စုစည်းညီညွှတ်မှုကြောင့်ပင် ပြည်သူများက နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် မုချအောင်ပွဲရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက်ပြည်သူတစ်ဦးချင်းလုပ်ရမည့် တာဝန်မှာ နိုင်ငံအာဏာဓါးပြတိုက်ထားသော အကြမ်းဖက်အုပ်စု၏ အမိန့်ဟုသမျှကိုမနာခံဘဲ မိမိလုပ်နိုင်သလောက် ၊လက်လှမ်းမှီသလောက် ဖီဆန် ဆန့်ကျင်ကြရန်ဖြစ်သည်။
ထိုအပြင်အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စု၊ စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များ၊ ပြည်သူများကိုသတ်ဖြတ်ရန်စေခိုင်းသူများ၊ ဖိနှိပ်သူများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုအပေါ် ပြည်သူများ၏ လူမှုရေးအရပြစ်ဒဏ်ခတ်မှု (Social Punishment) မှာလည်း ထိ့ရောက်မှုရှိပြီး အာဏာသိမ်းအုပ်စုနှင့် အပေါင်းအပါများအပေါ်အထိနာစေနေပါပြီ။
၂၀၂၀ ရွေးကောင်ပွဲအနိုင်ရ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ပါတီခေါင်းဆောင် များစွာဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီးနောက် အာဏာသိမ်းမှုအပေါ်တုံ့ပြန်မှုများသည်ရက်ပေါင်းများစွာဝေဝါးဝါးနှင့်အားပျော့ ခဲ့သည်။ သို့သော် ပြည်သူများ၏ တိုက်တွန်းမှုဖြင့်ပင် ရောက်သည့်နေရာမှ လွှတ်တော်ခေါ်ကာ ကျန်းသစ္စာကျိန်ဆိုခြင်း၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ(CRPH) ဖွဲ့စည်းကာ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များဖွဲ့စည်းစေခြင်း၊ နိုင်ငံတကာနှင့်ချိတ်ဆက်ကာ အဖြစ်မှန်ကို ကမ္ဘာကပိုသိရန်၊ စစ်အုပ်စုကို နိုင်ငံတကာကအသိ့အမှတ်မပြုရန် ပိုဖိုဖိအားပေးနိုင်လာသည်။ထို့အပြင် ခတ္တဒုတိယ သမ္မတခန့်အပ်ခြင်း၊ ဝန်ကြီးများခန့်အပ်ခြင်း၊ နိုင်ငံအတွက်လိုအပ်သောအမိန့်နှင့် ညွန်ကြားချက်များထုတ်ပြန်ကာ နိုင်ငံရေးအရ ပီပြင်စွာ ဦးဆောင်လာနေပြီဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် CRPH ကို ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင်နိုင်ငံတကာက အသိအမှန်ပြုလာရန်နှင့် အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုကို နိုင်ငံတကာကအသိအမှတ်မပြုဘဲ ပိတ်ဆိုကန့်သတ်မှုများဖြင့်ဖိအားပိုပေးလာနိုင်စေရန် CRPH ကမနားမနေ ကြိုးစားနေသည်။
အာဏာသိမ်းအုပ်စုက အင်တာနက်ဖြတ်တောက်ခြင်း၊ သတင်းဌာန ၅ ခုကို ပိတ်သိမ်းခြင်း၊ သတင်းထောက် ၄၀ ခန့်ကိုဖမ်းဆီးအရေးယူကာ သတင်းအချက်အလက်များကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း နည်းပညာတိုးတက်နေသောခေတ်တွင် ရဲရင့်လှသောပြည်သူများ၊ တီထွင်ဖန်တီးမှုကောင်းသော Generation Z မျိုးဆက်များ၊ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးတွင်စိတ်ကောင်းစေတနာကောင်းရှိသော နိုင်ငံတကာသံရုံးများ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများကြောင့် ကမ္ဘာကြီးက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘာဖြစ်နေသည်ကို ရှင်းလင်းစွာ အနီးကပ်မြင်တွေ့နေရသည်။ ထိုအချက်မှာ ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ၊ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး တို့နှင့်အဓိကခြားနားခြားလည်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာက မြန်မာနိုင်ငံတွက်ဖြစ်ပေါ်နေသောအခြေအနေကို ရှင်းလင်းစွာ သိ့ရှိပြီး အမေရီကန်၊ ဗြိတိန်၊ ကနေဒါ၊ ဥရောပသမဂ္ဂစသော နိုင်ငံများမှအာဏာသိမ်းအုပ်စုအပေါ် ပိတ်ဆိုအရေးယူမှုများတိုးလုပ်ကာ၊ပြည်သူများအပေါ် ထောက်ခံအားပေးမှုများပြုလုပ်လာသည်။
သို့သော် ပြည်သူများလိုလားသကဲ့သို့ စစ်အုပ်စုအချိန်တိုအတွင်း အထိနာရမည့် ပြင်းထန်သော၊ ထိရောက်သောတုံ့ပြန်မှုများကို အမေရီကန်၊ ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင်နိုင်ငံတကာမှ ယခုအချိန်ထိမပြုလုပ်သေးပေ။ ပြည်သူများကို ရန်သူလိုသဘောထားပြီးရက်ရက်စက်စက်သတ်ရန်ဝန်မလေးသော အကြမ်းဖက်အုပ်စုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် နိုင်ငံတကာက စစ်အုပ်စုအထိနာစေမည့်အရေးယူမှု ပိုမိုလိုအပ်နေဆဲဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုအနေဖြင့်မှု နိုင်ငံ့အာဏာကိုဓားပြတိုက်ထားသည်မှာ ၄၃ ရက်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့အပေါ် နိုင်ငံတကာက အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်မပြုဘဲ၊ တရားဝင်မှု မရှိသောအခြေအနေမှာ အကြီးအကျယ်အထိနာစေသည်။ ထိုင်းနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့ကအစောပိုင်းတွင်ကြားဝင်၍ အမြတ်ထုတ်ရန် ကြိုးစားသော်လည်း မြန်မာပြည်သူများ၏ ဖိအားကြောင့် မသိမသာနောက်ဆုတ်သွားသည်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၊ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် မြန်မာအပေါ် အရေးယူရန်ကြိုးစားတိုင်း စစ်အုပ်စုဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့သောရုရှားသည်ပင် မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေကိုစိုးရိမ်ပြီးအခြေအနေကိုအလေးထား စောင့်ကြည့်နေကြောင်း လေသံပြောင်းလာသည်။ စစ်အုပ်စုဘက်မှ ရပ်တည်နေသောတရုတ်နိုင်ငံမှာလည်း စစ်အုပ်စုကို တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုပေးခြင်းကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်မလုပ်ရဲဘဲ အခြေအနေစောင့်ကြည့်ကာကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက်ကစားနေဆဲ။
ထို့ကြောင့် အမေရီကန် ဒေါ်လာ နှစ်သန်းဖြင့် အစ္စရေးအေးဂျင်ဟောင်းတည်ထောင်ထားသည့် လောဘီကုမ္ပဏိကို ငှားရမ်း၍ နိုင်ငံတကာတွင်လူရာဝင်ရေးကြိုးပမ်းသောအကြမ်းဖက်အုပ်စုအတွက် တရားဝင်မှု (legitimacy)မှာ ဘယ်သောအခါမှ ရမည့်အရာမဟုတ်ပေ။
ထိုကြောင့် မျက်နှာစာအသီးသီးတွင် အကြမ်းဖက်အုပ်စုမှာ အရေးမလှဖြစ်နေပါသည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုမှာလက်နက်ကိုင်ထားပြီး လူ့အသတ်များကို မညှာမတာသတ်လေလေ ၎င်းတို့၏ မိုက်ဇာတ်သိမ်းခန်းမှာနီးလေလေပင်။
လူသတ်ခြင်း၊ဖမ်းဆီးခြင်း၊အကြမ်းဖက်ခြင်း၊မုသားများဖြင့် ဝါဒမှိုင်းတိုက်ခြင်း၊ အဂတိလိုက်စားခြင်းတို့ကိုသာ လုပ်တက်သော အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်များအတွက် ပြည်သူများက ဆက်လက်စုပေါင်းတော်လှန် ၍ နှစ် ပေါင်း ၆၀ ကျော် သွေးစုပ်ခဲ့သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အပြီးတိုင်ဇာတ်သိမ်းပေးရမည်ဖြစ်သည်။
ထို့အတွက်ပြည်သူများကိုင်စွဲရမည့်လက်နက်မှာ အကြမ်းမဖက်ဘဲ နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် အာဏာသိမ်းအုပ်စုကို ဆန့်ကျင်ရမည်ဖြစ်သည်။
"မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်များက စစ်တိုက်ရန် လက်နက်ပေါင်းများစွားကျွမ်းကျင်ပေမယ့် ခိုင်မာပြတ်သားသောပြည်သူလူထုမှ သူတို့ရဲ့နိုင်ငံနဲ့ ကလေးငယ်များ၊လူငယ်များအနာဂတ်အတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန့်ကျင်တော်လှန်သော လက်နက်ကိုမူ မည်သို့ကိုင်တွယ်ရမည်ကို မသိ့ကြပါ" ဟု ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးစာတမ်းတင်သွင်းသူ သောမတ်အင်ဒရူးက အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စု အခက်တွေ့နေပုံကို ပြောကြားသည်။
ထိုကြောင့် ပြည်သူများက အကြမ်းဖက်အုပ်စုထုတ်ပြန်သော အမိန့်ဟုသမျှကို ဆက်လက်ဆန့်ကျင်ရပါမည်။လတ်တလော ၎င်းတို့အထိ့ခိုက်ဆုံးမှာဘဏ်လုပ်ငန်းများရပ်တန့်နေခြင်းဖြစ်၍ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များကို မတ်လ ၁၇ ရက်မှစ၍ ဖိအားပေးနေသည်။ တော်လှန်ရေးအစကတည်းကပြည်သူနှင့်ရပ်တည်ပေးသော ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်များ၊ဘဏ်ဝန်ထမ်းများက စစ်အုပ်စု၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့်ပြန်ဖွင့်လျှင်ပင် ပြည်သူများက ဘဏ်မှ ငွေများထုတ်ယူခြင်းဖြင့် တုန့်ပြန်ရမည်ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့အားစမ်းကာပြန်ဖွင့်လိုက်သော မြဝတီဘဏ်မှာလည်း ငွေထုတ်သူအလွန်များ၍ ပြန်ပိတ်ထားရသည်။ထိုကြောင့်ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များ ပြန်ဖွင့်ရန်ဖိအားပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။
ဂျာမန်ဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ GIZ ၏ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ပြည်တွင်းဘဏ်များအခြေအနေသုံးသပ်ချက်တွင် ပြည်တွင်းများ၌ ဘဏ်လက်ကျန်ငွေမှာ ၂၀၁၉နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် ကျပ် ၁၃ ထရီလီယံသာရှိသည်။ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များတွင် ပြည်သူများ၏ အပ်ငွေ ကျပ်၃၇ ထရီလီယံရှိပြီး ၊ဘဏ်မှ တစ်ဆင့် ချေးငွေမှာ ၂၄ ထရီလီယံရှိခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိပ္ပါယ်မှာ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် ပြည်သူ့ဆန္ဒဆန့်ကျင်၍ အာဏာသိမ်းအုပ်စုအလိုကျပြန်ဖွင့်ပါက ပြည်သူများကဘဏ်အပေါ်ယုံကြည်မှု မရှိတော့ဘဲ အပ်ငွေဝိုင်းထုတ်လျှင် ဘဏ်များအားလုံးပြိုမည်ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၀ တစ်နှစ်တာပါတ်လုံး ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ၏ ဒဏ်ခံခဲ့ရသဖြင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးအဆောက်အအုံတစ်ခုလုံးအပေါ်ပြင်းထန်စွာထိ့ခိုက်ခဲ့ပြီး ဘဏ်များတွင် ငွေလက်ကျန်မှာ ၂၀၁၉
ကထက်ပင်နည်းနေမည်မှာသေချာသည်။စစ်အုပ်စု၏ဗဟိုဘဏ်ကိုယ်တိုင်တွင်လည်း နိုင်ငံခြားအရန်ငွေရော၊ ကျပ်ငွေပါ အလွန်နည်းနေပြီဖြစ်သည်။
ရဲရင့်ပြီး၊အနစ်နာခံသော ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများက အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်မှု CDMကိုဆက်လုပ်ကြရပါမည်။ CRPH ကလည်း ပြည်သူများအပေါ် အကာအကွယ်ပေးနိုင်ရန် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ညှိနှိုင်းကာ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံပါဝင်သောပြည်ထောင်စုတပ်မတော် တည်ထောင်ရေးကိုအရှိန်မြှင့်ရပါမည်။ ထိုအပြင် နိုင်ငံတကာနှင့်ကျယ်ပြန့် နက်ရှိုင်းစွာချိတ်ဆက်၍ စစ်အုပ်စုခြေလှမ်းများကို နောက်ပြန်ဆုတ်သွားရန် ၊ထိုက်တန်သောပြစ်ဒဏ်များ ချမှတ်နိုင်ရန် တွန်းအားပေးရပါမည်။
ဤနေရာတွင်အရေးကြီးသည်မှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ရပ်တည်ချက်ဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စု၏ အာဏာသိမ်းမှုအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချကာ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU) ၊ ရှမ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (RCSS) ၊ ချင်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (CNF) တို့ပါဝင်သော တစ်နိုင်ငံလုံးပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးစာချုပ်(NCA) လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၁၀ဖွဲ့ ကသာပြုလုပ်ထားသည်။အထူးငြိမ်ချက်သားကောင်းနေသည်မှာတရုတ်လွှမ်းမိုးမှု ခံနေသော ဝလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(UWSA) ၊ကချင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(KIA)၊ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(AA)တို့ပါဝင်သောမြောက်ပိုင်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။
ကချင်ပြည်နယ်တွင် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသော ပြည်သူများထိခိုက်ကျဆုံးလာသောအချိန်တွင်မှ တိုင်းရင်းသားဒေသခံ ပြည်သူများ၏ ဖိအားကြောင့် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(KIA) က စစ်စခန်းအချို့ကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ TNLA ကလည်း အာဏာသိမ်းပြီးရက်အတော်ကြာမှ ဒေသခံပြည်သူများ၏ ဆန္ဒပြပွဲများကို ကူညီစောင့်ရှောက်ပေးလာပြီး၊ စစ်ရေးအရတုံ့ပြန်မှု ပြုလုပ်လာသည်။ မြောက်ပိုင်းလင်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပါအဝင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံးရှင်းလင်းစွာမြင်ရန်မှာခေတ်အဆက်ဆက်နယ်စပ်ဒေသမှ တိုင်းရင်းသားပြည်သူများအပေါ် ရက်ရက်စက်စက်သတ်ဖြတ်၊ အမျိုးသမီးကောင်းများစွာကို အဓ္ဓပြုကျင့်၊ စည်းစိမ်းဥစ္စာများဓါးပြတိုက်ဖျက်ဆီးခဲ့သူများမှာ စစ်အာဏာရှင်များ၏ လက်ပါးစေတပ်ဖွဲ့ပင်ဖြစ်ပါသည်။
ယနေ့ လမ်းပေါ်တွင် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူများကို ရက်ရက်စက်စက်ပစ်သတ်နေသော၊ စေခိုင်းသော အကြမ်းဖက်သမားများပင်ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိပြည်သူများနည်းတူ ဗမာတိုင်းရင်းသားများမှာလည်း အဖိနှိပ်ခံပြည်သူများသာဖြစ်သည်။ သို့သော် စစ်အာဏာရှင်များ၏ ဝါဒဖြန့်မှုကြောင့် ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒကို မသိမသာရော၊ သိသိသာသာပါ စွဲကပ်နေပြီး တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကို၊ မောင်နှစ်မများ ဖိနှိပ်ခံနေရချိန်တွင် လုံလောက်သာစာနာမှုနှင့် ကူညီမှုမပေးနိုင်ခဲ့သည်ကိုလည်းဝန်ခံပါသည်။ သို့သော် နိုင်ငံရေးအရပိုမို ပွင့်လင်းခဲ့သော နှစ်အနည်းငယ်ကိုဖြတ်သန်းပြီးချိန်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိပြည်သူများ အထူးသဖြင့်မျိုးဆက်သစ်များမှာ ပြည်ထောင်စုသစ်တည်ထောင်ရန် လိုအပ်သောပြည်ထောင်စုစိတ်ဓါတ် အခြေခံရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ထိုအချက်ကို နိုင်ငံတစ်ဝန်းဆန္ဒပြပွဲများကို ရဲဝံ့စွာဦးဆောင်နေသော လူမျိုး ၊ ဘာသာ၊ အသွေးအရောင်၊ ကျား/မ ၊ အရပ်ဒေသ မခွဲများဘဲ တစ်ခုတည်းသောစိတ်ဓါတ်ဖြစ်သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြုတ်ချရေး၊ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေသောအသက် ၂၅ နှစ်အောက် Generation Z မျိုးဆက်များ၏ မျက်နှာများတွင်အထင်အရှားမြင်တွေ့နိုင်ပါသည်။
ထိုကြောင့် တရုတ်၏ ခါးပိုက်ဆောင်.တပ်များအဖြစ် စစ်အာဏာရှင်အလိုကျ ရပ်တည်မည်လား၊ တစ်နိုင်ငံလုံးရှိပြည်သူများနှင့်အတူရပ်တည်မည်လားဆိုသည်ကို အလုပ်ဖြင့်သက်သေပြရတော့မည်ဖြစ်သည်။ တစ်ကယ်တော့ စစ်တပ်သည် ၁၉၉၀ အလွန်ကာလများတွင် KIA နှင့်တည်အောင်ပေါင်းပြီး KNU ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်ကိုဖျက်ဆီးခြင်း၊ ၂၀၁၁ ရောက်သောအခါ KNU ၊ RCSS တို့နှင့်တည်အောင်ပေါင်းပြီး KIA ကိုတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ ၂၀၁၆ မှစ၍ ကျန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးဟန်ပြု၍ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်
အဖွဲ့ (AA) ကို တိုက်ခိုက်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်အနှံ မီးလောင်တိုက်သွင်းခဲ့သည်မှာ ယခုစစ်တပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ယနေ့ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသောပြည်သူများကို လူမျိုး၊ ဘာသာမရွေး၊ အရပ်ဒေသမရွေး၊ ရဟန်းသံဃာများကိုပင် ရက်ရက်စက်စက် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်နေသော မင်းအောင်လှိုင်၏ စစ်တပ်ပင်ဖြစ်သည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အရပ်သားအစိုးရနှင့် နိုင်ငံကိုဒုက္ခပေးရန် ဘဂ်လီ(ရိုဟင်ဂျာ)ပြသာနာကိုဖန်တီးပြီး နယ်မြေရှင်းလင်းရေးအကြောင်းပြချက်ဖြင့် ဘင်္ဂါလီများကို ကြမ်းကြုတ်စွာလူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ပြီး နိုင်ငံကို ဒုက္ခတွင်းထဲဆွဲချခဲ့သော မင်းအောင်လှိုင်၏အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုရက်ပိုင်းတွင် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနှင့် UWSA၊ KIA၊ AA စသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့မှာ တရုတ်တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူရန်စီစဉ်နေကြောင်း အတွင်းမှသတင်းသိုးသိုးသန့်သန့်ထွက်ပေါ်သည်။ အမှန်ဖြစ်ပါက အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနှင့်အတူ နိုင်ငံကိုဖျက်ဆီးခဲ့သော အပေါင်းအပါ စာရင်းတွင်ထပ်တိုးလာမည်ဖြစ်ပါသည်။ သေချာသည့်အရာမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် စစ်အာဏာရှင်များနှင့်ပေါင်းပါကလည်း အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက မလိုတော့သည့်အချိန်တွင် ၎င်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများကို အလိမ်အညာဇာတ်လမ်းများဖန်တီး၍ စစ်ပွဲများဖန်တီးပြီး သတ်ပြဦးမည်သာဖြစ်ပါသည်။
ထိုကြောင့်မြန်မာပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားဘယ်သောအခါမှမကြည့်ဘဲ အာဏာရှိသူကိုသာအဖက်လုပ်ပြီး မိမိအမြတ်ရရှိရေးကိုသာကြည့်သောတရုတ်နိုင်ငံသြဇာဆက်ခံကြမည်လား၊ လက်နက်ကလွဲ၍ဘာမျှမရှိသောအကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနှင့်ပူးပေါင်းမည်လားဆိုသည်ကို UWSA၊ KIA၊ AA၊ TNLA စသောလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အမြန်အဖြေပေးရတော့မည့်အချိန်ဖြစ်ပါသည်။
ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်၊ တန်းတူရေး၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု အိပ်မက်တို့မှာ အကြမ်းဖက်အုပ်စု တွင်ရှိမည်ထင်ပါက အမှားကြီးမှားပြီး သမိုင်းတရားခံများ သာဖြစ်ကြပါလိမ့်မည်။ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ်၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်တည်ထောင်ရန်စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှုနှင့် အမှန်တရားမှာ ယနေ့ စစ်အုပ်စုကိုတော်လှန်နေသော ပြည်သူများထံတွင်သာရှိပါသည်။ ပြည်သူများနှင့်ပြည်သူများကမဲပေးရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသော လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကသာ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ပေးရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှု၊စိတ်စေတနာ၊ စိတ်အခြေခံများရှိနေပါသည်။ ထိုကြောင့် နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကျော်တိုင်နိုင်ငံကိုဖျက်ဆီးခဲ့သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ကစဆွဲနှုတ်ပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်ထူထောင်ရန် အကောင်းဆုံးအခွင့်အရေးကို အမိအရအသုံးချပြီး ပြည်သူများနှင့်အတူ လက်တွဲကြိုပမ်းပေးရန် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ညီအစ်ကိုများကို မေတ္တာရပ်ခံလိုပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အိမ်နီးချင်းပီသစွာရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်လိုပါက ပြည်သူလူထု၏ ဆန္ဒကိုသာအလေးထားရမည်ဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုကို အကာအကွယ်ပေးခြင်း ၊ အသိ့အမှတ်ပြု ပူးပေါင်ဆောင်ရွက်ရန် ကြိုးစားပါက ဘယ်သောအခါမှ ပြင်ဆင်မရတော့မည့် မြန်မာပြည်သူများ၏ ထာဝရရန်သူဖြစ်လာပြီး အားလုံးအတွက် ဆုံးရှုံးမှုများမည့်အရေးကို အလေးအနက်စဉ်းစားပြီး အမှန်ပြန်ပြင်ရန် အချိန်သိပ်မကျန်တော့ပေ။
ပြည်သူများကလည်း အကြမ်းမဖက်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြခြင်း၊ အကြမ်းဖက်အုပ်စုက ရန်မူလာလျှင် ပြန်လည်ခုခံကာကွယ်သောနည်းလမ်းများဖြင့် ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ၊ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး တို့တွင် မိမိတို့၏ မိဘ၊ ဘိုးဘွားများ အပြီးမသတ်နိုင်ခဲ့သောတော်လှန်ရေးကို လက်ဆင့်ကမ်းရင် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအတွက်အောင်ပွဲဆင်နိုင်သည်အထိ စုစုစည်းစည်း ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ အကြမ်းမဖက်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများမှာ အာဏာရှင်များဖြုတ်ချရေးတွင် အကောင်းဆုံးလက်နက်ဖြစ်သည်။ အာဏာရှင်များအကြောက်ဆုံးလက်နက်လည်းဖြစ်သည်။ ထိုအပြင် အကြမ်းမဖက်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုအပေါ် အကြမ်းဖက်လာလျှင် နိုင်ငံတကာမှ ဖိအားပေးရန်ပိုမိုလွယ်ကူပြီး၊ အပြန်အလှန်အကြမ်းဖက်သောပုံစံဖြစ်လျှင် လက်နက်မဲ့ပြည်သူများကိုပိုသတ်နိုင်ရန် စစ်အုပ်စုအတွက် အကြောင်းပြချက်ပိုကောင်းသွားသလို နိုင်ငံတကာမှ ဖိအားပေးရန်ပိုမိုခက်ခဲသွားနိုင်ပါသည်။
ထိုကြောင့်အကြမ်းဖက်အုပ်စုမှအကြမ်းဖက်လာလျှင်လည်း ရှောင်ကွင်းရန် နည်းဗျူဟာများ၊ ထိပ်တိုက်မတွေ့ဘဲ နေရာခွဲ၍ ဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သလို၊ အန္တရာယ်ကျရောက်လာသောအခြေအနေတွင်မူ ခုခံကာကွယ်ရေးဗျူဟာများကိုလည်းအသုံးပြုရမည်ဖြစ်သည်။
လက်နက်အားကိုးဖြင့်နေစဥ်ပြည်သူများကို နေစဥ်သတ်ပြနေသော်လည်း သေရန်မကြောက်၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကိုသာ ရွံ့မုန်းပြီးဒီမိုကရေစီကိုလိုလားသောပြည်သူများကြောင့် အောင်ပွဲသည် ပြည်သူများရှေ့တွင်သာရှိနေပါသည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုတွင်မူ လက်နက်၊ အမုန်းတရား၊ သံသယ၊ မယုံကြည်မှု၊ သူရဲဘောကြောင်မှု၊ မုသားများသာရှိသည်။ စစ်ခေါင်းဆောင်များရရှိမည်မှာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ရာဇဝတ်ကျူးလွန် ခြင်းအတွက် ပစ်ဒဏ်များပင်ဖြစ်ပါသည်။
လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော်လည်းလှိုင်ခေါင်းအတွင်းမှပုန်းအောင်းမိန့်ခွန်းပြောနေသော အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်၏ မျက်နှာကိုကြည်၍ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ ၏ ယုံကြည်ချက်ကင်းမဲ့နေပုံကိုလည်းအထင်းသားမြင်နိုင်ပါသည်။
အခြားတစ်ဖက်တွင် လမ်းမပေါ်ထွက်လျှင်အသက်သေနိုင်သည်၊အဖမ်းခံရနိုင်သည်ကိုသိ့သော်လည်းပြည်သူများက သတ္တိရှိရှိဖြင့်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်နေဆဲပင်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်းနောက်ဆုံးထွက်သက်အထိ့ လက်သုံးကြောင်းထောင်လျက် ကြွေလွှင့်သွားခဲ့သောအာဇာနည်ကြယ်ပွင့်များ၏ ပေးဆပ်မှုက ခမ်းနားလွန်းသည်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်ရန်ယုံကြည်ခြင်းကိုစွဲကိုင်ရင် ကျောပိုးအိတ်တစ်လုံး၊ လက်ဗလာဖြင့် တော်လှန်နေသောပြည်သူများ၏ ဇွဲသတ္တိကောင်းသော၊ ဉာဏ်ပညာရှိသော၊ အမှန်တရားလိုလားသော၊ခိုင်ကျည်ရဲဝင့်သော စိတ်ဓတ်နှင့် စုစည်းညီညွှတ်မှုကြောင့်ပင် ပြည်သူများက နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် မုချအောင်ပွဲရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက်ပြည်သူတစ်ဦးချင်းလုပ်ရမည့် တာဝန်မှာ နိုင်ငံအာဏာဓားပြတိုက်ထားသော အကြမ်းဖက်အုပ်စု၏ အမိန့်ဟုသမျှကိုမနာခံဘဲ မိမိလုပ်နိုင်သလောက်၊ လက်လှမ်းမီသလောက် ဖီဆန်ဆန့်ကျင်ကြရန်ဖြစ်သည်။
Comments
Post a Comment