28 April 2020 20:57(+0630) (လြန္ခဲ့ေသာ 21 နာရီ ခန္႔က)
(Zawgyi)⤵⤵⤵
တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အပါအဝင် ပြည်နယ် ငါးခုက ဒုက္ခသည်စခန်း ၁၇၀ ကျော်မှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် အသိပညာပေးရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့က ငွေကျပ် ၂ ဒဿမ ၄ ဘီလီယံ သုံးစွဲဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ကရင်နဲ့ ချင်း ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အသိပညာပေးရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေဆောင်ရွက်ဖို့ အစိုးရက ကနဦး ကျပ် ၂.၄ ဘီလီယံ ချထားပေးတယ်လို့ လူမှုဝန်ထမ်းကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်နေရာ ချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဝင်းမြတ်အေးက RFA ကိုပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအန္တရာယ် ကာကွယ်ဖို့ လက်မကြာခဏ ဆေးဖို့ လိုအပ်တာကြောင့် ဒီငွေတွေနဲ့ ရေအခက်အခဲရှိနေတဲ့ စခန်းတွေမှာ ရေရှိရေးကို အထူး ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ဝန်ကြီး ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေး က ပြောပါတယ်။
“စီမံချက်ထဲမှာ ရေက အရေးကြီးဆုံးပဲ ဒီကိစ္စက လက်ဆေးရမှာလေ။ တကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး အရေးကြီးတယ်။ အဲဒါကြောင့် ရေရရှိရေးကို ဒီစီမံချက်ထဲမှာ အဓိကပါတယ်။ အကောင်အထည် စဖော်နေပြီ ရေအတွက် လုပ်နေပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သတင်းစကားအတွက်လည်း Hand Speaker တွေနဲ့ ရအောင် လိုက်အော်နေတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာဆိုရင် ရေရှားပါးနေလို့ လက်မကြာခဏဆေးဖို့ ခက်ခဲနေတာကြောင့် ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှာကို လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
အစိုးရချပေးတဲ့ ငွေနဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ လက်ဆေးစင်တွေတပ်တာ၊ ဆပ်ပြာ၊ လက်သန့် ဆေးရည်နဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ ဖြန့်ဝေတာတွေ စီစဉ်ထားတာပါ။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး အသိပညာပေး အစီအစဉ်တွေကို ဒေသခံတွေ လွယ်လင့်တကူ ကြည့်ရှု နားဆင်နိုင်အောင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတဲ့ဒေသတွေ ဖြစ်တဲ့ ရခိုင်နဲ့ချင်းပြည်နယ်က မြို့နယ် ၁၀ ခုမှာ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ထားတာကို ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုနေသူတွေရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လို့ အစိုးရက တစုံတရာ တုံ့ပြန်ပြောတာမရှိသေးပါဘူး။
ဝန်ကြီး ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေးကတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ အသိပညာပေးရေးအတွက် သတင်းစကားတွေကို အသံချဲ့စက်နဲ့ လိုက်လံ အသိပေးတာ၊ ဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီတွေကနေ တဆင့် ဖုန်းသုံးစွဲသူတွေထံ လိုက်နာရမယ့် အကြောင်းအရာတွေကို စာတိုပို့တာတွေ လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီနည်းလမ်းတွေက အင်တာနက် ပြန်ဖွင့်ပေးတာလောက် ထိရောက်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပုဏ္ဏားကျွန်းနဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်လတ်က ပြောပါတယ်။
“စာများများရိုက်လို့ ရတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ဆန့်တာလည်း မဟုတ်ဘူး။ အင်တာနက်နဲ့ ဆိုတော့ လူတိုင်းဆီကို ရောက်တယ်လေ။ အင်တာနက်က အထိရောက်ဆုံးပဲ။ အစိုးရက ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ မပြောနဲ့ အရပ်သား အချင်းချင်းတောင် တချို့နေရာတွေ သွားလို့ လာလို့မရဘူး။”
အစိုးရက သုံးစွဲမယ့် ၂.၄ ဘီလီယံဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၇ သိန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။
ဒီငွေဟာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို အသိပညာပေးရေးနဲ့ ရေရရှိရေးအပါအဝင် ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် လုံလောက်တဲ့ ပမာဏ မဟုတ်ဘူးလို့ ဦးခင်မောင်လတ်က ထောက်ပြပါတယ်။
အသုံးစရိတ် ချထားပေးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းစကားတွေ ကြားရပေမယ့် ပလက်ဝမြို့ပေါ်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို သွားရောက်နိုင်ရေးက မလွယ်ဘူးလို့ ချင်းပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးစိုးထက် က ပြောပါတယ်။
“ဆွေးနွေးချက်ကတော့ ကြားပါတယ်။IDP camp တွေဘက်ကို လောလောဆယ် နယ်မြေ အနေအထားအရ သွားတာ၊ လာတာတော့ မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ မင်းတပ်၊ မတူပီ၊ ဆမီး အဲ့လိုတော့ သွားလို့ရတယ်။ ပလက်ဝ ဘက်ကိုတော့ အခုမှ တပ်မတော်ဘက်က နယ်မြေရှင်းလင်းပြီးတော့ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာကို တော်တော် နယ်မြေက ရှင်းလင်းလို့ရတယ်။ မြို့ထဲနဲ့ မြို့ထဲတဝိုက်ကတော့ လုံခြုံမှု မရှိသေးပါဘူး။”
လူကယ်ပြန်ဝန်ကြီးဌာနက IDP စခန်းတွေမှာ ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် စီမံချက်ချ ဆောင်ရွက်နေပြီး ဧပြီလ နောက်ဆုံးအပတ်မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့စာမှာတော့ စခန်းအတွင်း နေထိုင်သူ တွေ အပြင်မထွက်ဖို့၊ မဖြစ်မနေ အပြင်ထွက်မယ်ဆိုရင် စာရင်းရေးသွင်းဖို့နဲ့ အပူချိန်တိုင်းဖို့ ပြောထားပါတယ်။
စခန်းတွေအတွင်း ပြင်ပဧည့်ဝင်ရောက်မှုကိုလည်း တားမြစ်ထားပါတယ်။ စခန်းအတွင်း နေထိုင်သူတွေအနေနဲ့ အဝတ်နဲ့ချုပ်ထားတဲ့ နှာခေါင်းစည်းကို အမြဲ တပ်ဆင်ထားဖို့နဲ့ အသက်ကြီး သူတွေနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါရှိသူတွေ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရမှု မရှိအောင် အထူးသတိပြု နေထိုင်ဖို့ကိုလည်း သတိပေး ထားပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာတော့ တိုက်ပွဲတွေ ငြိမ်နေတာကြောင့် ဒုက္ခသည်စခန်းတွေ ပိတ်သိမ်းထားလို့ ခွဲတမ်းရတဲ့ အသုံးစရိတ်နဲ့ ဒေသခံတွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ ဈေးပေါပေါနဲ့ ပေးတာမျိုးတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းတယ်လို့ ဇီဝိတလူမှုကူညီရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်မောင်သိန်းက ပြောပါတယ်။
“ရှမ်းမြောက်ဘက်မှာတော့ IDP စခန်းတွေ မရှိတော့ဘူး။ တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်တာလည်း နည်းနည်းလေး ကြာနေပြီပေါ့။ ပြောမယ်ဆိုရင် လိုအပ်ချက်တွေ အများကြီး သံသယလူနာ၊ ပြည်တော်ပြန်တွေ Quarantine ဝင်ဖို့အတွက် Carry လုပ်ရတဲ့အခါမှာ PPE က တော်တော်ကုန်တယ်။ Mask ကိုလည်း ဝန်ကြီးဌာနတွေက အင်မတန်ပေါတဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့ ဝယ်လို့ရအောင် ချပေးနိုင်မယ်ဆိုရင်လည်း ကောင်းပါတယ်ခင်ဗျ။”
လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေ ရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမှာဆိုရင် ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေ သွားရောက်လုပ်ကိုင်ဖို့ လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေ ခက်ခဲနေပါတယ်။
အစိုးရက ချထားပေးတဲ့ ငွေနဲ့ဆောင်ရွက်မယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ပြည်နယ်အသီးသီးက ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို အမြန်ဆုံးရောက်ရှိနိုင်ရေးနဲ့ ထိရောက်တဲ့ အစီအမံတွေဖြစ်ရေး လိုတယ်လို့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသူတွေက တိုက်တွန်းကြပါတယ်။
ဝေမာထွန်း / RFA Burmese
တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အပါအဝင် ပြည်နယ် ငါးခုက ဒုက္ခသည်စခန်း ၁၇၀ ကျော်မှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် အသိပညာပေးရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့က ငွေကျပ် ၂ ဒဿမ ၄ ဘီလီယံ သုံးစွဲဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ကရင်နဲ့ ချင်း ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အသိပညာပေးရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေဆောင်ရွက်ဖို့ အစိုးရက ကနဦး ကျပ် ၂.၄ ဘီလီယံ ချထားပေးတယ်လို့ လူမှုဝန်ထမ်းကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်နေရာ ချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဝင်းမြတ်အေးက RFA ကိုပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအန္တရာယ် ကာကွယ်ဖို့ လက်မကြာခဏ ဆေးဖို့ လိုအပ်တာကြောင့် ဒီငွေတွေနဲ့ ရေအခက်အခဲရှိနေတဲ့ စခန်းတွေမှာ ရေရှိရေးကို အထူး ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ဝန်ကြီး ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေး က ပြောပါတယ်။
“စီမံချက်ထဲမှာ ရေက အရေးကြီးဆုံးပဲ ဒီကိစ္စက လက်ဆေးရမှာလေ။ တကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး အရေးကြီးတယ်။ အဲဒါကြောင့် ရေရရှိရေးကို ဒီစီမံချက်ထဲမှာ အဓိကပါတယ်။ အကောင်အထည် စဖော်နေပြီ ရေအတွက် လုပ်နေပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သတင်းစကားအတွက်လည်း Hand Speaker တွေနဲ့ ရအောင် လိုက်အော်နေတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာဆိုရင် ရေရှားပါးနေလို့ လက်မကြာခဏဆေးဖို့ ခက်ခဲနေတာကြောင့် ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှာကို လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
အစိုးရချပေးတဲ့ ငွေနဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ လက်ဆေးစင်တွေတပ်တာ၊ ဆပ်ပြာ၊ လက်သန့် ဆေးရည်နဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ ဖြန့်ဝေတာတွေ စီစဉ်ထားတာပါ။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး အသိပညာပေး အစီအစဉ်တွေကို ဒေသခံတွေ လွယ်လင့်တကူ ကြည့်ရှု နားဆင်နိုင်အောင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတဲ့ဒေသတွေ ဖြစ်တဲ့ ရခိုင်နဲ့ချင်းပြည်နယ်က မြို့နယ် ၁၀ ခုမှာ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ထားတာကို ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုနေသူတွေရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လို့ အစိုးရက တစုံတရာ တုံ့ပြန်ပြောတာမရှိသေးပါဘူး။
ဝန်ကြီး ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေးကတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ အသိပညာပေးရေးအတွက် သတင်းစကားတွေကို အသံချဲ့စက်နဲ့ လိုက်လံ အသိပေးတာ၊ ဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီတွေကနေ တဆင့် ဖုန်းသုံးစွဲသူတွေထံ လိုက်နာရမယ့် အကြောင်းအရာတွေကို စာတိုပို့တာတွေ လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီနည်းလမ်းတွေက အင်တာနက် ပြန်ဖွင့်ပေးတာလောက် ထိရောက်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပုဏ္ဏားကျွန်းနဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်လတ်က ပြောပါတယ်။
“စာများများရိုက်လို့ ရတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ဆန့်တာလည်း မဟုတ်ဘူး။ အင်တာနက်နဲ့ ဆိုတော့ လူတိုင်းဆီကို ရောက်တယ်လေ။ အင်တာနက်က အထိရောက်ဆုံးပဲ။ အစိုးရက ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ မပြောနဲ့ အရပ်သား အချင်းချင်းတောင် တချို့နေရာတွေ သွားလို့ လာလို့မရဘူး။”
အစိုးရက သုံးစွဲမယ့် ၂.၄ ဘီလီယံဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၇ သိန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။
ဒီငွေဟာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို အသိပညာပေးရေးနဲ့ ရေရရှိရေးအပါအဝင် ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် လုံလောက်တဲ့ ပမာဏ မဟုတ်ဘူးလို့ ဦးခင်မောင်လတ်က ထောက်ပြပါတယ်။
အသုံးစရိတ် ချထားပေးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းစကားတွေ ကြားရပေမယ့် ပလက်ဝမြို့ပေါ်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို သွားရောက်နိုင်ရေးက မလွယ်ဘူးလို့ ချင်းပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးစိုးထက် က ပြောပါတယ်။
“ဆွေးနွေးချက်ကတော့ ကြားပါတယ်။IDP camp တွေဘက်ကို လောလောဆယ် နယ်မြေ အနေအထားအရ သွားတာ၊ လာတာတော့ မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ မင်းတပ်၊ မတူပီ၊ ဆမီး အဲ့လိုတော့ သွားလို့ရတယ်။ ပလက်ဝ ဘက်ကိုတော့ အခုမှ တပ်မတော်ဘက်က နယ်မြေရှင်းလင်းပြီးတော့ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာကို တော်တော် နယ်မြေက ရှင်းလင်းလို့ရတယ်။ မြို့ထဲနဲ့ မြို့ထဲတဝိုက်ကတော့ လုံခြုံမှု မရှိသေးပါဘူး။”
လူကယ်ပြန်ဝန်ကြီးဌာနက IDP စခန်းတွေမှာ ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် စီမံချက်ချ ဆောင်ရွက်နေပြီး ဧပြီလ နောက်ဆုံးအပတ်မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့စာမှာတော့ စခန်းအတွင်း နေထိုင်သူ တွေ အပြင်မထွက်ဖို့၊ မဖြစ်မနေ အပြင်ထွက်မယ်ဆိုရင် စာရင်းရေးသွင်းဖို့နဲ့ အပူချိန်တိုင်းဖို့ ပြောထားပါတယ်။
စခန်းတွေအတွင်း ပြင်ပဧည့်ဝင်ရောက်မှုကိုလည်း တားမြစ်ထားပါတယ်။ စခန်းအတွင်း နေထိုင်သူတွေအနေနဲ့ အဝတ်နဲ့ချုပ်ထားတဲ့ နှာခေါင်းစည်းကို အမြဲ တပ်ဆင်ထားဖို့နဲ့ အသက်ကြီး သူတွေနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါရှိသူတွေ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရမှု မရှိအောင် အထူးသတိပြု နေထိုင်ဖို့ကိုလည်း သတိပေး ထားပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာတော့ တိုက်ပွဲတွေ ငြိမ်နေတာကြောင့် ဒုက္ခသည်စခန်းတွေ ပိတ်သိမ်းထားလို့ ခွဲတမ်းရတဲ့ အသုံးစရိတ်နဲ့ ဒေသခံတွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ ဈေးပေါပေါနဲ့ ပေးတာမျိုးတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းတယ်လို့ ဇီဝိတလူမှုကူညီရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်မောင်သိန်းက ပြောပါတယ်။
“ရှမ်းမြောက်ဘက်မှာတော့ IDP စခန်းတွေ မရှိတော့ဘူး။ တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်တာလည်း နည်းနည်းလေး ကြာနေပြီပေါ့။ ပြောမယ်ဆိုရင် လိုအပ်ချက်တွေ အများကြီး သံသယလူနာ၊ ပြည်တော်ပြန်တွေ Quarantine ဝင်ဖို့အတွက် Carry လုပ်ရတဲ့အခါမှာ PPE က တော်တော်ကုန်တယ်။ Mask ကိုလည်း ဝန်ကြီးဌာနတွေက အင်မတန်ပေါတဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့ ဝယ်လို့ရအောင် ချပေးနိုင်မယ်ဆိုရင်လည်း ကောင်းပါတယ်ခင်ဗျ။”
လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေ ရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမှာဆိုရင် ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေ သွားရောက်လုပ်ကိုင်ဖို့ လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေ ခက်ခဲနေပါတယ်။
အစိုးရက ချထားပေးတဲ့ ငွေနဲ့ဆောင်ရွက်မယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ပြည်နယ်အသီးသီးက ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို အမြန်ဆုံးရောက်ရှိနိုင်ရေးနဲ့ ထိရောက်တဲ့ အစီအမံတွေဖြစ်ရေး လိုတယ်လို့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသူတွေက တိုက်တွန်းကြပါတယ်။
ဝေမာထွန်း / RFA Burmese
Comments
Post a Comment