13 ဧျပီ 2019
အာဖဂန္နစၥတန္မွာ စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့သလား စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို့ အမႈလိုက္ အရာရွိေတြရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို အိုင္စီစီ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခံုရံုးက ပယ္ခ်လိုက္ပါတယ္။
အာဖဂန္ အေျခအေန မတည္ျငိမ္တာနဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ့နဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတာကို အဓိကထားျပီး တရားသူျကီးေတြက ေထာက္ျပပါတယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က နိုင္ငံတကာ ေအာင္ျမင္မႈျကီး အျဖစ္ ျကြေးေျကာ္ခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံတကာ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ့လို လူ့အခြင့္အေရး အုပ္စုေတြကေတာ့ ဒါကို ေဝဖန္ခဲ့ျကပါတယ္။
အိုင္စီစီ တရားစြဲအရာရွိ ဖာတူဘန္ဆူးဒါးကို အရင္ပတ္က အေမရိကန္က ဗီဇာပယ္ခ်ျပီးေနာက္ အခုလို ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဖဂန္က အေမရိကန္တပ္ေတြ က်ူးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ ရွိခဲ့သလား စံုစမ္းဖို့ ဘန္ဆူးဒါးရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို တံု့ျပန္တာလို့လည္း ယူဆေနျကပါတယ္။
ဒီလို စစ္ေဆးမႈေတြဟာ တရားမွ်တမႈကို အက်ိုးျပုဖြယ္ မရွိဘူးလို့လည္း အိုင္စီစီ တရားသူျကီး သံုးေယာက္က ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ မ်ိုးခ်စ္ေတြအတြက္သာမက ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ပါ ေအာင္ျမင္မႈတခု ျဖစ္တယ္လို့ ထရမ့္က ဆိုပါတယ္။
အိုင္စီစီကို တရားမဝင္ဘူးလို့လည္း ထရမ့္က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ့ မဟာမိတ္ နိုင္ငံသားေတြကို တရားစြဲဖို့ ျကိုးစားရင္ အလ်င္အျမန္နဲ့ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တံု့ျပန္သြားမယ္လို့လည္း သူက သတိေပးလိုက္ပါတယ္။
နိုင္ငံတကာ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ့ကေတာ့ ဒီလို စစ္ေဆးဖို့ ျငင္းဆန္တာဟာ ဒုကၡေရာက္သူေတြကို ပစ္ပယ္မႈျဖစ္ျပီး အိုင္စီစီအေပၚ ယံုျကည္ကိုးစားနိုင္မႈကို ပိုျပီးေလ်ာ့ရဲသြားေစတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ အေမရိကန္ အနိုင္က်င့္တာကို သတၱိမရွိဘဲ ငံု့ခံတာလို့လည္း လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ့က ေျပာပါတယ္။
အိုင္စီစီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျမန္မာပယ္ခ်
ဆယ္နွစ္ေက်ာ္ ျကာေနျပီျဖစ္တဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ပြဲေတြအတြင္း လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ့ေတြ အားလံုးရဲ့ က်ူးလြန္မႈ ဆိုတာေတြကို အိုင္စီစီက စစ္ေဆးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားဝင္ စစ္ေဆးမႈေတြ စတာကေတာ့ ၂ဝ၁၇ နိုဝင္ဘာလ ကတည္းက ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အာဖဂန္မွာ ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္လို့ ယူဆစရာ ဆီေလ်ာ္တဲ့ အေျခခံေတြ ရွိတယ္လို့လည္း အိုင္စီစီခံုရံုးက ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ အာဖဂန္နစၥတန္ရဲ့ လက္ရွိအေနအထားက စစ္ေဆး စြဲဆိုမႈေတြလုပ္ရင္ ေအာင္ျမင္ဖို့ အျကီးအက်ယ္ အကန့္အသတ္ရွိေနတယ္လို့လည္း တရားသူျကီးေတြက ဆိုပါတယ္။
စစ္ေဆးေရးေတြ စခဲ့တာ ၂ဝဝ၆ ကတည္းက လို့လည္း သူတို့က ေထာက္ျပပါတယ္။
အိုင္စီစီဆိုတာ ဘာလဲ
လူမ်ိုးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ၊ လူမဆန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြနဲ့ စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြကို အိုင္စီစီက စစ္ေဆးအေရးယူေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုင္ရာ နိုင္ငံအစိုးရေတြက အေရးမယူနိုင္၊ အေရးမယူတဲ့အခါေတြမွာ သူက ျကားဝင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျဗိတိန္အပါအဝင္ ၁၂၃ နိုင္ငံ သေဘာတူ လက္မွတ္ထိုးတဲ့ ကုလသမဂၢစာခ်ုပ္နဲ့ ၂ဝဝ၂ ခုနွစ္မွာ အိုင္စီစီကို ထူေထာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာအေပၚ စြပ္စြဲခ်က္ ကနဦး စစ္ေဆးမႈေတြ အိုင္စီစီ လုပ္မယ္
အိုင္စီစီတင္ဖို့ ျဖစ္နိုင္ေျခရွိသလား
တရုတ္၊ အိနၵိယ၊ ရုရွား၊ အေမရိကန္ စတဲ့နိုင္ငံျကီးေတြကေတာ့ ဒီခံုရံုးကို ပူးေပါင္းဖို့ ျငင္းဆန္ခဲ့ျကျပီး အာဖရိကနိုင္ငံတခ်ို့ကဆိုရင္ ဒီခံုရံုးက အာဖရိကတိုက္သားေတြအေပၚ တဘက္သတ္ အာရံုစိုက္လြန္းတယ္လို့ေတာင္ ဆိုပါတယ္။
ဘာေျကာင့္ အေမရိကန္ ကန့္ကြက္ေနလဲ
နိုင္ငံေရးနဲ့ ဆက္စပ္စြဲဆိုမႈေတြမွာ အေမရိကန္စစ္သားေတြကို ထိခိုက္လာနိုင္တယ္ ဆိုျပီး အေမရိကန္ အစိုးရ အဆက္ဆက္က အိုင္စီစီကို ေဝဖန္ေနတာ ျကာပါျပီ။
သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္ရဲ့ သက္တမ္းမကုန္ခင္မွာ အိုင္စီစီ ထူေထာင္တဲ့ စာခ်ုပ္မွာ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ လွြတ္ေတာ္က ဒါကို အတည္ျပုမေပးခဲ့ပါဘူး။
အေမရိကန္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးတပ္ေတြကို ေဘာ့စနီးယားက ရုပ္သိမ္းပစ္မယ္လို့ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့လို့ ကုလသမဂၢက အေမရိကန္တပ္ေတြကို တရားစြဲဆိုမႈက ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီကင္းလြတ္ခြင့္ကလည္း ၂ဝဝ၄ ခုနွစ္ ဇြန္လက စျပီး ပ်က္ျပယ္သြားပါျပီ။ အဲဒီမတိုင္ခင္ နွစ္လကပဲ အေမရိကန္တပ္ေတြက အီရတ္ အက်ဉ္းသားေတြကို နွိပ္စက္တဲ့ ပံုေတြထြက္လာလို့ တကမၻာလံုး ထိတ္လန့္သြားခဲ့ရပါတယ္။
အေမရိကန္ နိုင္ငံသားေတြကို တရားစြဲမယ္ဆိုရင္ အိုင္စီစီကို အေရးယူဒဏ္ခတ္မယ္ ဆိုျပီး အေမရိကန္ အမ်ိုးသားလံုျခံုေရး အျကံေပး ဂြ်န္ဘိုလ္တန္ကလည္း မနွစ္ စက္တင္ဘာလက ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
အာဖဂန္နစၥတန္မွာ စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့သလား စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို့ အမႈလိုက္ အရာရွိေတြရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို အိုင္စီစီ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခံုရံုးက ပယ္ခ်လိုက္ပါတယ္။
အာဖဂန္ အေျခအေန မတည္ျငိမ္တာနဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ့နဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတာကို အဓိကထားျပီး တရားသူျကီးေတြက ေထာက္ျပပါတယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က နိုင္ငံတကာ ေအာင္ျမင္မႈျကီး အျဖစ္ ျကြေးေျကာ္ခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံတကာ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ့လို လူ့အခြင့္အေရး အုပ္စုေတြကေတာ့ ဒါကို ေဝဖန္ခဲ့ျကပါတယ္။
အိုင္စီစီ တရားစြဲအရာရွိ ဖာတူဘန္ဆူးဒါးကို အရင္ပတ္က အေမရိကန္က ဗီဇာပယ္ခ်ျပီးေနာက္ အခုလို ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဖဂန္က အေမရိကန္တပ္ေတြ က်ူးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ ရွိခဲ့သလား စံုစမ္းဖို့ ဘန္ဆူးဒါးရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို တံု့ျပန္တာလို့လည္း ယူဆေနျကပါတယ္။
ဒီလို စစ္ေဆးမႈေတြဟာ တရားမွ်တမႈကို အက်ိုးျပုဖြယ္ မရွိဘူးလို့လည္း အိုင္စီစီ တရားသူျကီး သံုးေယာက္က ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ မ်ိုးခ်စ္ေတြအတြက္သာမက ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ပါ ေအာင္ျမင္မႈတခု ျဖစ္တယ္လို့ ထရမ့္က ဆိုပါတယ္။
အိုင္စီစီကို တရားမဝင္ဘူးလို့လည္း ထရမ့္က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ့ မဟာမိတ္ နိုင္ငံသားေတြကို တရားစြဲဖို့ ျကိုးစားရင္ အလ်င္အျမန္နဲ့ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တံု့ျပန္သြားမယ္လို့လည္း သူက သတိေပးလိုက္ပါတယ္။
နိုင္ငံတကာ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ့ကေတာ့ ဒီလို စစ္ေဆးဖို့ ျငင္းဆန္တာဟာ ဒုကၡေရာက္သူေတြကို ပစ္ပယ္မႈျဖစ္ျပီး အိုင္စီစီအေပၚ ယံုျကည္ကိုးစားနိုင္မႈကို ပိုျပီးေလ်ာ့ရဲသြားေစတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ အေမရိကန္ အနိုင္က်င့္တာကို သတၱိမရွိဘဲ ငံု့ခံတာလို့လည္း လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ့က ေျပာပါတယ္။
အိုင္စီစီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျမန္မာပယ္ခ်
ဆယ္နွစ္ေက်ာ္ ျကာေနျပီျဖစ္တဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ပြဲေတြအတြင္း လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ့ေတြ အားလံုးရဲ့ က်ူးလြန္မႈ ဆိုတာေတြကို အိုင္စီစီက စစ္ေဆးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားဝင္ စစ္ေဆးမႈေတြ စတာကေတာ့ ၂ဝ၁၇ နိုဝင္ဘာလ ကတည္းက ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အာဖဂန္မွာ ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္လို့ ယူဆစရာ ဆီေလ်ာ္တဲ့ အေျခခံေတြ ရွိတယ္လို့လည္း အိုင္စီစီခံုရံုးက ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ အာဖဂန္နစၥတန္ရဲ့ လက္ရွိအေနအထားက စစ္ေဆး စြဲဆိုမႈေတြလုပ္ရင္ ေအာင္ျမင္ဖို့ အျကီးအက်ယ္ အကန့္အသတ္ရွိေနတယ္လို့လည္း တရားသူျကီးေတြက ဆိုပါတယ္။
စစ္ေဆးေရးေတြ စခဲ့တာ ၂ဝဝ၆ ကတည္းက လို့လည္း သူတို့က ေထာက္ျပပါတယ္။
အိုင္စီစီဆိုတာ ဘာလဲ
လူမ်ိုးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ၊ လူမဆန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြနဲ့ စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြကို အိုင္စီစီက စစ္ေဆးအေရးယူေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုင္ရာ နိုင္ငံအစိုးရေတြက အေရးမယူနိုင္၊ အေရးမယူတဲ့အခါေတြမွာ သူက ျကားဝင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျဗိတိန္အပါအဝင္ ၁၂၃ နိုင္ငံ သေဘာတူ လက္မွတ္ထိုးတဲ့ ကုလသမဂၢစာခ်ုပ္နဲ့ ၂ဝဝ၂ ခုနွစ္မွာ အိုင္စီစီကို ထူေထာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာအေပၚ စြပ္စြဲခ်က္ ကနဦး စစ္ေဆးမႈေတြ အိုင္စီစီ လုပ္မယ္
အိုင္စီစီတင္ဖို့ ျဖစ္နိုင္ေျခရွိသလား
တရုတ္၊ အိနၵိယ၊ ရုရွား၊ အေမရိကန္ စတဲ့နိုင္ငံျကီးေတြကေတာ့ ဒီခံုရံုးကို ပူးေပါင္းဖို့ ျငင္းဆန္ခဲ့ျကျပီး အာဖရိကနိုင္ငံတခ်ို့ကဆိုရင္ ဒီခံုရံုးက အာဖရိကတိုက္သားေတြအေပၚ တဘက္သတ္ အာရံုစိုက္လြန္းတယ္လို့ေတာင္ ဆိုပါတယ္။
ဘာေျကာင့္ အေမရိကန္ ကန့္ကြက္ေနလဲ
နိုင္ငံေရးနဲ့ ဆက္စပ္စြဲဆိုမႈေတြမွာ အေမရိကန္စစ္သားေတြကို ထိခိုက္လာနိုင္တယ္ ဆိုျပီး အေမရိကန္ အစိုးရ အဆက္ဆက္က အိုင္စီစီကို ေဝဖန္ေနတာ ျကာပါျပီ။
သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္ရဲ့ သက္တမ္းမကုန္ခင္မွာ အိုင္စီစီ ထူေထာင္တဲ့ စာခ်ုပ္မွာ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ လွြတ္ေတာ္က ဒါကို အတည္ျပုမေပးခဲ့ပါဘူး။
အေမရိကန္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးတပ္ေတြကို ေဘာ့စနီးယားက ရုပ္သိမ္းပစ္မယ္လို့ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့လို့ ကုလသမဂၢက အေမရိကန္တပ္ေတြကို တရားစြဲဆိုမႈက ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီကင္းလြတ္ခြင့္ကလည္း ၂ဝဝ၄ ခုနွစ္ ဇြန္လက စျပီး ပ်က္ျပယ္သြားပါျပီ။ အဲဒီမတိုင္ခင္ နွစ္လကပဲ အေမရိကန္တပ္ေတြက အီရတ္ အက်ဉ္းသားေတြကို နွိပ္စက္တဲ့ ပံုေတြထြက္လာလို့ တကမၻာလံုး ထိတ္လန့္သြားခဲ့ရပါတယ္။
အေမရိကန္ နိုင္ငံသားေတြကို တရားစြဲမယ္ဆိုရင္ အိုင္စီစီကို အေရးယူဒဏ္ခတ္မယ္ ဆိုျပီး အေမရိကန္ အမ်ိုးသားလံုျခံုေရး အျကံေပး ဂြ်န္ဘိုလ္တန္ကလည္း မနွစ္ စက္တင္ဘာလက ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
Comments
Post a Comment