ညီလာခံဖြင့္ပြဲ မိန္႔ခြန္းမ်ားအေပၚ သံုးသပ္ခ်က္

ညီလာခံဖြင့္ပြဲမွာ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ၂ ဦး၊ ကာခ်ဳပ္ ဗခမက မင္းေအာင္လိႈင္၊ တိုင္းရင္းသား EAOs ေတြကိုယ္စား KNU ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မူတူးေဆးဖိုး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကိုယ္စား USDP ဥကၠ႒ ဦးသန္းေဌးတို႔ မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႔ မိန္႔ခြန္းမွာ အဓိက (၃) ခ်က္ကို ေျပာသြားပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၊ ပင္လံုရဲ႔ မဟာ ဗ်ဴဟာသေဘာကို ေျပာသြားတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ သူေျပာသြားတာ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဦးတည္ခ်က္ပန္းတိုင္လို႔ ရည္ညႊန္းၿပီး "ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို အေျခခံတဲ့ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ေပၚလာေရး" ကို ေျပာပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ တစ္ႏို္င္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ကို လက္မွတ္ ထိုးေရးကို ေျပာပါတယ္။ တတိယအခ်က္အေနနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေရးမူ (ႏိုင္ငံေရးအရ အက်ပ္ကိုင္တာမ်ဳိး မလုပ္ဘူး၊ ပြင့္လင္းစြာ ေဆြးေႏြးၿပီး၊ အားလံုးလက္ခံႏိုင္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရရွိေအာင္) လုပ္မယ္ဆိုပါတယ္။ လက္မွတ္မထိုးရ ေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြကိုေတာ့ NCA ထီးမိုး (NCA Umbrella လို႔ သံုးပါတယ္) ေအာက္ေရာက္ေအာင္ တံခါးဖြင့္ထားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေလာက္ပါပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း သူအရင္ကေျပာထားခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းေတြရွိေနပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ ရွိရင္ လက္မွတ္ထိုးၾကပါ.. ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမလိုလားသူေတြ ေတြ႔ရမယ္… စသည္ျဖင့္ ေျပာဆိုထားခ်က္ေတြဟာ လက္မွတ္ မထိုးႏိုင္ေသးသူေတြအဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမလိုလားသူေတြ၊ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈမရွိသူေတြ စသည္ျဖင့္ သေဘာသက္ ေရာက္ေစပါတယ္။
လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ၂ ဦးမိန္႔ခြန္းကေတာ့ မူသေဘာ မပါဝင္ဘဲ က်င့္ဝတ္သေဘာ (moral and ethical) သာ မ်ားပါတယ္။ ခြင့္လႊတ္ေက်ေအးဖို႔၊ သေဘာထားႀကီး စိတ္ရွည္ၾကဖို႔၊ ေမ့ေပ်ာက္သင္ပုန္းေခ်ၾကဖို႔၊ ျမင့္ျမတ္ေကာင္းမြန္တဲ့ သမိုင္းေရးထိုး ၾကဖို႔ ဆိုတာေလာက္ပါပဲ။
ကာခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္သေဘာကေတာ့ ထုပ္ထုပ္ပိုးပိုး ျပင္ျပင္ဆင္ဆင္ ရွိပါတယ္။ သူ႔မိန္းခြန္းမွာ "ၿငိမ္ခ်မ္းေရး မဟာဗ်ဴဟာ" ဆိုၿပီး သံုးပါတယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမဟာဗ်ဴဟာက "NCA လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ မေသြမဖီ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရပ္တည္လုပ္ေဆာင္သြားမယ္" ဆိုပါတယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ ၆ ခ်က္ကိုလည္း ခိုင္မာစြာ ရပ္တည္သြားမယ္ ဆိုပါတယ္။ မူ ၆-ခ်က္ဆိုတာ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈကေန ရလာတဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႔ "အသိတရား" လို႔ ဆိုပါေသးတယ္။ အဲဒါအျပင္ စည္းတားပါတယ္။ NCA မွ လြဲ၍ ေနာက္ထပ္လမ္းေၾကာင္း၊ ဒုတိယ လမ္းစဥ္ေတြ ရွိေနတာကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး၊ လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ အျပန္ျငင္းပါတယ္။ ဒီလို အလြန္အကၽြံေတြ ျဖစ္လာရင္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြရဲ႔ ဆႏၵနဲ႔ အက်ဳိးစီးပြားကို ဆန္႔က်င္ရာေရာက္တယ္။ တပ္မေတာ္ (သူက မိမိတို႔ရဲ႔) တာဝန္နဲ႔ အညီ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔လည္း သတိေပးပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ သူက NCA အေျခခံမူေတြ၊ လမ္းျပေျမပံု အစီအစဥ္ ေတြကို ေက်ာ္လြန္လုပ္ေဆာင္ေနတာကိုလည္း သတိေပးပါတယ္။
အခုညီလာခံမွာ ၾကားကာလအစီအစဥ္ (Transitional arrangement) နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆိုတာ သူတစ္ဦးပဲ ေတြ႔ရပါ တယ္။ ဒီအစီအစဥ္ေတြကသာ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေနရာ ေဒသေတြရဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ လက္ငင္း အက်ဳိးကို ေပးစြမ္းႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အပစ္ရပ္ အဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၿပီး၊ တည္ဆဲဥပေဒ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေတြကို ဝင္ေရာက္မစြက္ဖက္ဖို႔၊ ေက်ာ္လြန္ လုပ္ေဆာင္တာ မလုပ္ၾကဖို႔လည္း သတိေပးပါတယ္။ NCA လက္မွတ္ထိုးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြအတြက္ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္မွာ အမ်ဳိးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ား၊ အာမခံခ်က္ အျပည့္အဝရွိတဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္စနစ္ အေျခခံတဲ့ ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ရလဒ္မ်ားနဲ႔အညီ တည္ ေဆာက္မယ္လို႔ အာမခံေျပာပါတယ္။ လက္မွတ္မထိုးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြအတြက္လည္း NCA ဟာ လက္နက္ခ်ခိုင္းတဲ့ စာခ်ဳပ္တခု မဟုတ္ေၾကာင္း အသိေပးရွင္းလင္းခဲ့ပါေသးတယ္။
ကာခ်ဳပ္ မိန္႔ခြန္းမွာ အျခားထူးျခားခ်က္ တစ္ရပ္ကေတာ့ တို႔တာဝန္ အေရးသံုးပါးအျပင္၊ "ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္" ကိုပါ ခိုင္ခိုင္ျမဲျမဲနဲ႔ ရာသက္ပန္ေစာင့္ထိန္းလိုစိတ္ အေျခခံလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ သေဘာတူ သည္ရွိ- မတူသည္ရွိ တပ္မေတာ္ရဲ႔ သေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း၊ ထုပ္ထုပ္ပိုးပိုး ေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့ပါ တယ္။
အလားတူပဲ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြကိုယ္စား ေျပာတဲ့ KNU ဥကၠ႒မိန္႔ခြန္းကလည္း ေသသပ္ တိက်ပါတယ္။ သူကေတာ့ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရး ပိုမိုအားေကာင္းဖို႔၊ အင္အားစုအားလံုး ပါဝင္ႏိုင္ဖို႔ (all inclusive)၊ တန္းတူရည္တူ ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔၊ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားသူမ်ား ပါဝင္မႈေလာက္နဲ႔ ႏိုင္ငံလႊမ္းျခံဳ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္း ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ အေလးေပး ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ငန္းစဥ္ (Process) မွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတယ္။ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မႈကင္းတဲ့ အခင္းအက်င္းကို ေတာင္းဆိုတယ္။ ပံုျပသေဘာ၊ အလ်င္စလို ေဆြးေႏြးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြဟာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးအတြက္ အေထာက္အကူမျပဳသလို၊ ျပႆနာကိုလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကိုယ္စား ေျပာတဲ့ USDP ပါတီ ဥကၠ႒ ဦးသန္းေဌးကေတာ့ တို႔တာဝန္အေရး ၃ ပါးကို ဦးစားေပး ေျပာသြား ပါတယ္။ ခြဲထြက္ဖို႔ကိစၥက စဥ္းစားရန္ပင္ မသင့္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ျပည္ပစြက္ဖက္မႈအေပၚလည္း စိန္ေခၚမႈ တခုလို႔ သူက ျမင္ပါေသးတယ္။ အခ်ဳိ႔သူမ်ားကေတာ့ သူ႔မိန္႔ခြန္းကို ခပ္လြယ္လြယ္ ေဝဖန္ေျပာဆိုမႈေတြ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီကိစၥေတြဟာလည္း တရားဝင္တဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္မႈ (legitimate concerns) ေတြ အျဖစ္ ရႈျမင္သင့္တယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။ သူ႔ေျပာတဲ့ အယူအဆမ်ဳိး အျခားလက္ခံထားသူ ပရိသတ္လည္း ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ အားလံုးက လိုလားေတာင့္တေနၾကပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ၾကဖို႔ကိုလည္း လိုလား သေဘာညီေနၾကပါၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း ဗ်ဴဟာ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ရႈေထာင့္ေတြကေတာ့ ကြဲလြဲေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ့သံုးသပ္ခ်က္ကေတာ့ အစိုးရရဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မဟာဗ်ဴဟာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ အစိုးပါတီ NLD ရဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြကို သဲသဲကြဲကြဲ မျမင္ရေသးဘူးလို႔ ထင္မိပါတယ္။