"
စာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္သည္ မိမိ၏တာဝန္ဝတၱရား မ်ားကိုေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ပ်က္ကြက္ျခင္း၊ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းမ်ားရွိသျဖင့္ အျခားစာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္တြင္ နစ္နာမႈမ်ားေပၚေပါက္ လွ်င္ ထိုသူသည္ ထိုနစ္နာမႈမ်ားအတြက္တာဝန္မရွိေစရ"
(ေအာင္ခ်ိန္ဘြား)
ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းလုပ္ငန္းသည္ ခြဲစိတ္ကုသျခင္း မျပဳဘဲ ခ်န္ထားခဲ့ေသာ ကင္ဆာေရာဂါကဲ့သို႔ၿမံဳေနသည့္ အဖုအက်ိတ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္သည္။ ဤျပႆနာႀကီးကို ဆိုးေမြအျဖစ္ထားရစ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ အစိုးရဘက္က ျဗဟၼာ့ ဦးေခါင္းႀကီးကဲ့သို႔ လက္ဆင့္ကမ္းရယူခဲ့ျခင္းျဖစ္ရာ ျပဳတ္က်ပါက မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလာင္ေပမည္။
ျဖစ္စဥ္ကိုျပန္ေတြးၾက
ည့္လွ်င္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံ ကိန္းကိစၥ ျပႆနာျဖစ္ရပံုမွာ တက္သစ္စ၊ အာဏာရခါစ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ရွိဝန္ႀကီးတစ္ဦး၏ ဝစီကံစကားႏႈတ္ ကြၽံခဲ့ရာမွ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရေအာင္ ႀကီးထြားလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္မိၾကမည္ထင္သည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိေသာအခ်ိန္က ၾသဇာအာဏာ ႀကီးမားေသာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမွ SPIC (YN)ကုမၸဏီႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားဝန္ႀကီးဌာနေရာ ပုဂၢလိက ခ႐ိုနီလုပ္ငန္းရွင္ပါ ပူးေပါင္းဖက္စပ္လုပ္ကိုင္ရန္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ လူသိနည္းခဲ့ေသာစီမံကိန္းလုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာသံုးႏွစ္ေက်ာ္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ ေမးျမန္းခံရေသာအခါ ဝါမရင့္ေသးေသာ ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးက ရခါစအာဏာဂုဏ္ေမာက္စြာျဖင့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေမာက္မာျပတ္သားစြာ ေျပာဆိုခဲ့ရာမွ ၾကားရသူမ်ားနားဝမွာပူသြား၍ ဤအပူက တစ္ျပည္လံုးသို႔ဟပ္ကာ ဆူပြက္ခဲ့ေလသည္။ အေရးႀကီးေသာ ျပႆနာဟူသေရြ႕သည္ အာဏာမာန္ တက္ကာ ေမာက္မာစြာ ေျဖရွင္း၍မရေၾကာင္း ဝါႏုေသာ အာဏာရွိသူတို႔ မသိခဲ့။ ထုိ႔ထက္ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပႆနာ၏ အတိမ္အနက္ကို အေလးထားမေတြးတတ္ခဲ့။ ထိုသို႔ေမာက္မာစြာဆိုစကားေၾကာင့္ ျပႆနာက ပို၍ႀကီးထြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္မွ တာဝန္ ရွိလူႀကီးက လံုးဝညိႇႏႈိင္းလိုစိတ္မရွိဘဲ ဆက္လုပ္ရမွာပဲဟု တစ္ဖက္သတ္ေၾကညာလိုက္ေသာအခါ အင္အားႀကီးမားသည့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းရွင္ကလည္း ဆက္လုပ္ရမည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့သည္။ ဆက္၍လည္း လုပ္ေနခဲ့သည္။ ဤတြင္ျမန္မာျပည္သူတစ္ရပ္လံုးနီးပါးႏွင့္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အေရးဆုိဆႏၵျပမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဟူသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဦးတည္းပိုင္ ေသာ မိုင္ေပါင္း ၁၂၄၆ ဒသမ ၂ မိုင္ရွည္သည့္တစ္ျပည္လံုး ေျမာက္ဘက္ မွ ေတာင္ဘက္သို႔ျဖတ္စီးေနေသာျမစ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေက်ာ႐ိုးမႀကီးျဖစ္သည္။ ျမစ္ေရဖမ္းနယ္ (Catchment Area)၁၆၂၁၂၃ စတုရန္းမိုင္ က်ယ္ဝန္းသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဦးေခါင္းပိုင္းတြင္ တည္ေဆာက္မည့္ျမစ္ဆံုေရကာတာႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုေဆာက္လုပ္ေရးကိစၥသည္ ဧရာဝတီျမစ္ကမ္းတစ္ ေလွ်ာက္ တြင္ေနထိုင္ေသာ ျပည္သူလူဦးေရ ေျခာက္သန္းႏွင့္သာ တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္႐ံုမက ေရဖမ္းနယ္က်ယ္သစ္တြင္ ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရသန္း ၂ဝ တို႔ႏွင့္လည္း တိုက္႐ိုက္ ပတ္သက္သလို ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးရွိ ျပည္သူလူထုတို႔၏ ဘဝတုိ႔ႏွင့္လည္း သြယ္ဝိုက္စြာ ဆက္စပ္ယွက္ႏႊယ္လ်က္ရွိသည္။ ဧရာဝတီသည္ ျမန္မာ့အသက္ေသြးေၾကာ၊ ျမန္မာ့ လူမႈဘဝ၊ ျမန္မာ့အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းေလာက၊ ျမန္မာ့ သမိုင္းအေမြအႏွစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဧရာဝတီ၏ျပႆနာသည္ ျမန္မာ့ျပႆနာပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းလုပ္ငန္း အေၾကာင္းသံုးသပ္ရလွ်င္ ဘက္စံု၊ ေထာင့္စံု၊ အေၾကာင္းစံု ေအာင္ ေျပာ၍၊ ေရး၍ မကုန္ရွိေပမည္။ အယူအဆ၊ အေတြး အေခၚ မ်ဳိးစံုလွစြာရွိေလသည္။ ဤအခ်က္မ်ားစြာထဲမွ အေရးႀကီးေသာအခ်က္ တစ္ရပ္ကို မသိသူေက်ာ္သြားမည္စိုးသည္။ သိသူေဖာ္စားရန္ ေရးလိုျခင္းျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံု ကိစၥကို ေဝဖန္ပိုင္းျခားဆံုးျဖတ္ လိုုသည့္ ျပည္သူလူထုႀကီးႏွင့္ အစိုးရသစ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အတြက္ ေမ့မက်န္သင့္ေသာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရန္လိုအပ္သည့္အခ်က္ျဖစ္၍ အႀကံျပဳတင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္အသစ္မ်ား ေပၚေပါက္လာသည္ႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အစိုးရသစ္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တ႐ုတ္သံအမတ္ႀကီးက တ႐ုတ္-ျမန္မာ ခ်စ္ၾကည္ေရး အဓြန္႔ရွည္ေစရန္ဆက္လက္ႀကိဳးစား မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ဆက္လက္ အကူအညီေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္သူ လူထုစားဝတ္ေနေရးအဆင့္အတန္းျမႇင့္တင္ရန္၊ စီးပြား ေရးတိုးတက္၍ ျပည္သူလူထု ဝင္ေငြတိုးလာၿပီး အေျခခံ အေဆာက္အအံုပိုင္း ျမင့္မားလာေသာအခါ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ အခြင့္ အလမ္းပိုမ်ားလာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေသာအခါ CSR (Corporate Social Responsibility)မ်ား ေကာင္းစြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားကို ရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အိမ္နီးခ်င္းႏွစ္ႏိုင္ငံ ေရရွည္အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ မိတ္ေဆြေကာင္းပီသစြာ ဆက္ဆံအားေပးလွ်င္ ေကာင္းေသာက်င့္ စဥ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကိုလုပ္ကိုင္ရန္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ဆိုခဲ့ေသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္က State Power Investment Corporation မွ GM ျဖစ္သူ Mr.Liu Zhan ကလည္း ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ရန္ ေမလတြင္အစိုးရသစ္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရသစ္မွဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခြင့္မေပးပါက စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္အတိုင္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ သြား မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာသတင္းသမားမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆံုပြဲ၌ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဤတြင္ လုပ္ကိုင္ရန္ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ စာခ်ဳပ္ အေၾကာင္း ေျပာၾကားလာေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုစာခ်ဳပ္ကိုပြင့္လင္းျမင္သာေအာင္ဖြင့္ျပရေပမည္။ တစ္ျပည္လံုးရွိျပည္သူလူထုတို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္ပတ္သက္လာ ေသာကိစၥျဖစ္၍ တစ္ျပည္လံုးသိေအာင္ Disclose ဖြင့္ခ်ျပရမည္။ ၿပီးခဲ့ေသာဧၿပီ ၅ ရက္က ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္သည္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီး မစၥတာဝမ္ယိတို႔ ေတြ႕ဆံုပြဲတြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်စ္ ၾကည္ေရး၊ စီးပြားေရးမ်ားေဆြးေႏြးၿပီး ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကိစၥ လည္းပါဝင္ေၾကာင္း သတင္းၾကားသိရသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီးသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ မစၥတာဝမ္ယိက တ႐ုတ္တို႔သည္ ေဆြမ်ဳိးေပါက္ေဖာ္အျဖစ္ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းရန္ႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔ကို ကူညီမႈဆက္လက္ေပးရန္ ဤခ်စ္ၾကည္ေရးခရီးကို လာေရာက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လာေရာက္လုပ္ကိုင္သည့္အနက္ တ႐ုတ္တို႔က အႀကီးမား ဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆက္လက္၍ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမႈမ်ား လုပ္ကိုင္ သြားရန္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းႏွင့္ပတ္သက္၍မူ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က စာခ်ဳပ္ကိုအေသးစိတ္မၾကည့္ရေသးေၾကာင္းသာ စဥ္းစဥ္းစားစား ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းေျပာခဲ့သည္။ ဤတြင္လည္းျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ အတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာစာခ်ဳပ္ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားက အေရးႀကီးေၾကာင္း သတိျပဳႏိုင္သည္။ စာခ်ဳပ္ကိုကိုင္၍စကားေျပာမည့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ ဘက္ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ကိုေသခ်ာေလ့လာၿပီးမွ ညႇိႏိႈင္းေဝဖန္ သံုးသပ္ဆံုးျဖတ္မည့္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တို႔၏ အေတြး အျမင္အယူအဆသည္ အေရးပါေသာ အဓိကက်သည့္ အခ်က္ျဖစ္ေလသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဟူသည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္သေဘာတူ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ (Agreement or Contract)ပါအခ်က္အလက္မ်ား၊Terms and Conditions ႏွင့္ ပုဒ္မ၊ ပုဒ္မခြဲ (Clause and Subclause) မ်ား၊ စကားရပ္မ်ား (Wordings) သည္ ထိုလုပ္ငန္း၊ ထုိစာခ်ဳပ္ကို တိက်စြာ ၫႊန္းဆိုသည္။ အကယ္၍စာခ်ဳပ္ပါ စည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း (Breach of Contract) ပုဒ္မအရ စည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္ပါက ပထမအမွန္တကယ္ ေဖာက္ဖ်က္မႈ အက်ဳံးဝင္၊ မဝင္ေသခ်ာစိစစ္ရသည္။ ေဖာက္ဖ်က္ သည္ရွိေသာ္ မည္သို႔အေရးယူရမည္ဟူေသာ ပုဒ္မပါရွိရသည္။ အျငင္းပြားမႈ ခုံသမာဓိ ေျဖရွင္းျခင္းဟူေသာ ပုဒ္မ (Arbitration Clause)လည္း စာခ်ဳပ္တြင္အခိုင္မာပါရွိရ မည္။ အျငင္းပြားမႈ (Dispute) ကို အခ်င္းခ်င္းညႇိႏႈိင္း ေျဖရွင္း၍မရပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအႏုညာတဥပေဒ ၁၉၄၄ ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ အရ ေျဖရွင္းရမည္။ ဤသို႔ေျဖရွင္းရန္အတြက္ စာခ်ဳပ္တြင္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ (Applicable Law)ႏွင့္လႊမ္းမိုးသည့္ ဥပေဒ (Governing Law) ပုဒ္မမ်ားပါ ရွိရသည္။ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒႏွင့္လႊမ္းမိုးသည့္ ဥပေဒဆိုရာ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္သူ၊ လာ ေရာက္လုပ္ကိုင္သူ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားသည္ စာခ်ဳပ္တြင္ This Contract shall be read, construed, interpreted and governed by the laws of the Union of Myanmar ဤစာခ်ဳပ္သည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒအရဖတ္ၾကား၊ အဓိပၸာယ္ဖြင့္၊ ဘာသာျပန္၍ လႊမ္းမိုး ေစရမည္ဟု သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ(ဝါ)လႊမ္းမိုးသည့္ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားတြင္ေရးသားရမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒမ်ားမွာ ပဋိညာဥ္အက္ဥပေဒ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကုမၸဏီမ်ားအက္ဥပေဒ၊ အထူးကုမၸဏီ အက္ဥပေဒ၊ မွတ္ပံုတင္အက္ဥပေဒ၊ အႏုညာတဥပေဒ စသျဖင့္ မ်ားစြာရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကိစၥကို စာခ်ဳပ္ကိုင္၍ စကားေျပာၾကမည္ဆိုပါက ဥပေဒပညာရွင္မ်ား (အထူး သျဖင့္ စာခ်ဳပ္ဆိုင္ရာ ဥပေဒကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား)ကို စာခ်ဳပ္ျပသ၍ ေသခ်ာစိစစ္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ေစၿပီးမွ စကားေျပာရန္ျဖစ္သည္။ ယခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံကုမၸဏီႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီတို႔ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာစာခ်ဳပ္ မ်ားကုိစိစစ္သည့္ေကာ္မတီဟူ၍ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ဖူးသည္။ ထိုစဥ္ က ကုန္သြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးက ဥကၠ႒၊ ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ားဌာနမွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးက အတြင္း ေရးမွဴး၊ စာေရးသူက ႐ံုးအဖြဲ႕မွဴးအျဖစ္ အစည္းအေဝးတြင္ ေဆြးေႏြးသမွ်အခ်က္အားလံုး မွတ္တမ္းျပဳစုထုတ္ျပန္ေပး သည့္တာဝန္ကို ယူခဲ့ရသည္။ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားထဲမွ ကြၽမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားမွာ နဝတ႐ံုးဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးဆက္ေမာင္ (ယခု ဗဟိုဘဏ္ဒု-ဥကၠ႒ ဦးဆက္ေအာင္၏ ဖခင္)၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ႐ံုးကိုယ္စားလွယ္ေဒါက္တာထြန္းရွင္၊ စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ ႐ံုးကိုယ္စားလွယ္ၫႊန္ခ်ဳပ္ ေဒၚခင္သန္းႏု စသည္တို႔ပါဝင္သည္။ နဝတအဖြဲ႕ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္လည္းျဖစ္ေသာ ဦးဆက္ေမာင္သည္ စာခ်ဳပ္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို စာလံုးေဝါဟာရမွစ၍ အလြတ္အာဂံုေဆာင္ထားေသာ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ျဖစ္၍ ၄င္းထံမွ ပညာမ်ားစြာရရွိသည္။ စီးပြားေရးစာခ်ဳပ္တိုင္းတြင္ စာခ်ဳပ္ဥပေဒ၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံပဋိညာဥ္အက္ဥပေဒအရ ပါရွိရမည့္ Terms and Conditions မ်ား အဂၤါရပ္ျပည့္စံုစြာပါဝင္ရပါသည္။ အေရးႀကီးသည္မွာ စာခ်ဳပ္တိုင္းတြင္ စာခ်ဳပ္ရပ္စဲျခင္း ပုဒ္မ(Termination Clause)ဟူ၍ ပါကိုပါရွိရသည္။ မပါဘဲ ထိမ္ခ်န္ထားလွ်င္ စာခ်ဳပ္အဂၤါရပ္မျပည့္စံု၍ စာခ်ဳပ္ဥပေဒအရ စာခ်ဳပ္မေျမာက္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ စာခ်ဳပ္တိုင္းတြင္ ရပ္စဲဖ်က္သိမ္းႏိုင္သည့္ပုဒ္မ ေအာက္တြင္ ပုဒ္မခြဲမ်ားပါဝင္သည္။ ထိုပုဒ္မခြဲမ်ားအနက္ မလြဲမေသြ အေသအခ်ာပါဝင္ ရမည့္ ပုဒ္မခြဲအျဖစ္ Force Majeure မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ဟူသည့္ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ေဖာ္ျပသည္။ မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ား စာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္သည္ မိမိ၏တာဝန္ဝတၱရား မ်ားကိုေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ပ်က္ကြက္ျခင္း၊ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းမ်ားရွိသျဖင့္ အျခားစာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္တြင္ နစ္နာမႈမ်ားေပၚေပါက္ လွ်င္ ထိုသူသည္ ထိုနစ္နာမႈမ်ားအတြက္တာဝန္မရွိေစရ။ ''မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ား'' ဆိုသည္မွာ အစိုးရကတားဆီးမႈ၊ သပိတ္ေမွာက္မႈ၊ စစ္ျဖစ္မႈ၊ ပိတ္ဆို႔တားဆီးမႈ၊ သူပုန္ထမႈ၊ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္မႈ၊ ကူးစက္ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈ၊ ေပါက္ကြဲမႈ၊ မီးေလာင္မႈ၊ ေရႀကီးမႈ၊ ေလမုန္တိုင္းက်မႈ စေသာ စာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္က လိုအပ္ေသာ သတိဝီရိယရွိေစကာမူ မလြန္ဆန္ႏိုင္၊ မေက်ာ္လႊားႏိုင္သည့္ အလားတူျဖစ္ရပ္မ်ားျဖစ္သည္။ စာခ်ဳပ္ဝင္မ်ားသည္ ထိုကဲ့သို႔မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ႀကံဳေတြ႕ရလွ်င္ ႀကံဳေတြ႕ရသူက အျခားစာ ခ်ဳပ္ဝင္အား ထိုအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ပြားၿပီး ခုနစ္ရက္အတြင္း ျဖစ္ပြားမႈအေျခအေနအေသးစိတ္ကို အေၾကာင္းၾကားရန္ႏွင့္ ထိုကာလအတြင္းျဖစ္ေပၚမႈအေျခအေန၊ မိမိကဆံုးျဖတ္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္အေျခအေနႏွင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈ အေျခအေနမ်ားကို အေၾကာင္းၾကားရမည္။ ထိုလြန္ဆန္ ႏုိင္ေသာအေျခအေနကာလအတြင္း လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈ ရပ္ဆိုင္းေစရမည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းတြင္ အမွန္ပင္ ႀကီးမားစြာျဖစ္ေပၚ ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတကပင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈရပ္ဆိုင္းေစခဲ့သည္။ ရပ္ဆုိင္းမႈမွာ ငါးလထက္ေက်ာ္လွ်င္ အလုိအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္သည့္သေဘာရွိသည္။ ယခု သံုးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့ေအာင္ ရပ္ဆုိင္းထားခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ တစ္ ဖက္စာခ်ဳပ္ဝင္၏ နစ္နာမႈအတြက္ တာဝန္မရွိေစေတာ့ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ဖက္က ေတာင္းခံေသာကုန္က်စရိတ္ မည္ေရြ႕မည္မွ်ရွိသည္၊ ေပးေလ်ာ္ရမည္ဆိုသည္မွာ ဤမလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားပုဒ္မအရ ဘုရားသခင္၏ျပဳလုပ္ခ်က္Act of God ျဖစ္သည့္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘက္က ေပးေလ်ာ္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ အကယ္၍ ဆက္လုပ္မည္၊ ေပးေလ်ာ္ရမည္ဟု အတင္းကာေရာ ေတာင္းဆိုေနပါက ျမန္မာျပည္သူလူထုႏွင့္ အရပ္ ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သပိတ္ေမွာက္မႈ၊ ဆႏၵျပမႈမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည္ကို မိတ္ဖက္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ စဥ္းစားေပးရန္လုိသည္။ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းလုိပါက၊ ေနာင္ထပ္မံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လုပ္လက္စ ေက်ာက္ျဖဴသဘာဝပိုက္လုိင္းကိစၥမ်ား အဆင္ေျပေျပ ျဖစ္ေျမာက္ေစလုိပါက၊ စာခ်ဳပ္စည္းကမ္းႏွင့္အညီ ဘုရားသခင္၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ေသာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဇြတ္အတင္းဆက္လုပ္ရန္ ေတာင္းဆို မေနဘဲ သေဘာေပါက္စြာ ေျပလည္ေအာင္ညိႇႏိႈင္း၍ ရပ္စဲျခင္းသည္ ႏွစ္ဖက္စလံုးအတြက္၊ ႏုိင္ငံေရးအတြက္၊ စီးပြားေရးအတြက္၊ ခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္၊ ေနာင္တာ ရွည္အက်ဳိးရွိ ေကာင္းစားေရးမ်ားစြာ ျဖစ္ႏုိင္မည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။ ။ MOI
ည့္လွ်င္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံ ကိန္းကိစၥ ျပႆနာျဖစ္ရပံုမွာ တက္သစ္စ၊ အာဏာရခါစ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ရွိဝန္ႀကီးတစ္ဦး၏ ဝစီကံစကားႏႈတ္ ကြၽံခဲ့ရာမွ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရေအာင္ ႀကီးထြားလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္မိၾကမည္ထင္သည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိေသာအခ်ိန္က ၾသဇာအာဏာ ႀကီးမားေသာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမွ SPIC (YN)ကုမၸဏီႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားဝန္ႀကီးဌာနေရာ ပုဂၢလိက ခ႐ိုနီလုပ္ငန္းရွင္ပါ ပူးေပါင္းဖက္စပ္လုပ္ကိုင္ရန္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ လူသိနည္းခဲ့ေသာစီမံကိန္းလုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာသံုးႏွစ္ေက်ာ္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ ေမးျမန္းခံရေသာအခါ ဝါမရင့္ေသးေသာ ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးက ရခါစအာဏာဂုဏ္ေမာက္စြာျဖင့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေမာက္မာျပတ္သားစြာ ေျပာဆိုခဲ့ရာမွ ၾကားရသူမ်ားနားဝမွာပူသြား၍ ဤအပူက တစ္ျပည္လံုးသို႔ဟပ္ကာ ဆူပြက္ခဲ့ေလသည္။ အေရးႀကီးေသာ ျပႆနာဟူသေရြ႕သည္ အာဏာမာန္ တက္ကာ ေမာက္မာစြာ ေျဖရွင္း၍မရေၾကာင္း ဝါႏုေသာ အာဏာရွိသူတို႔ မသိခဲ့။ ထုိ႔ထက္ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပႆနာ၏ အတိမ္အနက္ကို အေလးထားမေတြးတတ္ခဲ့။ ထိုသို႔ေမာက္မာစြာဆိုစကားေၾကာင့္ ျပႆနာက ပို၍ႀကီးထြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္မွ တာဝန္ ရွိလူႀကီးက လံုးဝညိႇႏႈိင္းလိုစိတ္မရွိဘဲ ဆက္လုပ္ရမွာပဲဟု တစ္ဖက္သတ္ေၾကညာလိုက္ေသာအခါ အင္အားႀကီးမားသည့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းရွင္ကလည္း ဆက္လုပ္ရမည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့သည္။ ဆက္၍လည္း လုပ္ေနခဲ့သည္။ ဤတြင္ျမန္မာျပည္သူတစ္ရပ္လံုးနီးပါးႏွင့္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အေရးဆုိဆႏၵျပမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဟူသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဦးတည္းပိုင္ ေသာ မိုင္ေပါင္း ၁၂၄၆ ဒသမ ၂ မိုင္ရွည္သည့္တစ္ျပည္လံုး ေျမာက္ဘက္ မွ ေတာင္ဘက္သို႔ျဖတ္စီးေနေသာျမစ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေက်ာ႐ိုးမႀကီးျဖစ္သည္။ ျမစ္ေရဖမ္းနယ္ (Catchment Area)၁၆၂၁၂၃ စတုရန္းမိုင္ က်ယ္ဝန္းသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဦးေခါင္းပိုင္းတြင္ တည္ေဆာက္မည့္ျမစ္ဆံုေရကာတာႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုေဆာက္လုပ္ေရးကိစၥသည္ ဧရာဝတီျမစ္ကမ္းတစ္ ေလွ်ာက္ တြင္ေနထိုင္ေသာ ျပည္သူလူဦးေရ ေျခာက္သန္းႏွင့္သာ တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္႐ံုမက ေရဖမ္းနယ္က်ယ္သစ္တြင္ ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရသန္း ၂ဝ တို႔ႏွင့္လည္း တိုက္႐ိုက္ ပတ္သက္သလို ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးရွိ ျပည္သူလူထုတို႔၏ ဘဝတုိ႔ႏွင့္လည္း သြယ္ဝိုက္စြာ ဆက္စပ္ယွက္ႏႊယ္လ်က္ရွိသည္။ ဧရာဝတီသည္ ျမန္မာ့အသက္ေသြးေၾကာ၊ ျမန္မာ့ လူမႈဘဝ၊ ျမန္မာ့အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းေလာက၊ ျမန္မာ့ သမိုင္းအေမြအႏွစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဧရာဝတီ၏ျပႆနာသည္ ျမန္မာ့ျပႆနာပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းလုပ္ငန္း အေၾကာင္းသံုးသပ္ရလွ်င္ ဘက္စံု၊ ေထာင့္စံု၊ အေၾကာင္းစံု ေအာင္ ေျပာ၍၊ ေရး၍ မကုန္ရွိေပမည္။ အယူအဆ၊ အေတြး အေခၚ မ်ဳိးစံုလွစြာရွိေလသည္။ ဤအခ်က္မ်ားစြာထဲမွ အေရးႀကီးေသာအခ်က္ တစ္ရပ္ကို မသိသူေက်ာ္သြားမည္စိုးသည္။ သိသူေဖာ္စားရန္ ေရးလိုျခင္းျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံု ကိစၥကို ေဝဖန္ပိုင္းျခားဆံုးျဖတ္ လိုုသည့္ ျပည္သူလူထုႀကီးႏွင့္ အစိုးရသစ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အတြက္ ေမ့မက်န္သင့္ေသာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရန္လိုအပ္သည့္အခ်က္ျဖစ္၍ အႀကံျပဳတင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္အသစ္မ်ား ေပၚေပါက္လာသည္ႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အစိုးရသစ္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တ႐ုတ္သံအမတ္ႀကီးက တ႐ုတ္-ျမန္မာ ခ်စ္ၾကည္ေရး အဓြန္႔ရွည္ေစရန္ဆက္လက္ႀကိဳးစား မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ဆက္လက္ အကူအညီေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္သူ လူထုစားဝတ္ေနေရးအဆင့္အတန္းျမႇင့္တင္ရန္၊ စီးပြား ေရးတိုးတက္၍ ျပည္သူလူထု ဝင္ေငြတိုးလာၿပီး အေျခခံ အေဆာက္အအံုပိုင္း ျမင့္မားလာေသာအခါ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ အခြင့္ အလမ္းပိုမ်ားလာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေသာအခါ CSR (Corporate Social Responsibility)မ်ား ေကာင္းစြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားကို ရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အိမ္နီးခ်င္းႏွစ္ႏိုင္ငံ ေရရွည္အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ မိတ္ေဆြေကာင္းပီသစြာ ဆက္ဆံအားေပးလွ်င္ ေကာင္းေသာက်င့္ စဥ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကိုလုပ္ကိုင္ရန္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ဆိုခဲ့ေသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္က State Power Investment Corporation မွ GM ျဖစ္သူ Mr.Liu Zhan ကလည္း ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ရန္ ေမလတြင္အစိုးရသစ္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရသစ္မွဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခြင့္မေပးပါက စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္အတိုင္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ သြား မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာသတင္းသမားမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆံုပြဲ၌ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဤတြင္ လုပ္ကိုင္ရန္ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ စာခ်ဳပ္ အေၾကာင္း ေျပာၾကားလာေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုစာခ်ဳပ္ကိုပြင့္လင္းျမင္သာေအာင္ဖြင့္ျပရေပမည္။ တစ္ျပည္လံုးရွိျပည္သူလူထုတို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္ပတ္သက္လာ ေသာကိစၥျဖစ္၍ တစ္ျပည္လံုးသိေအာင္ Disclose ဖြင့္ခ်ျပရမည္။ ၿပီးခဲ့ေသာဧၿပီ ၅ ရက္က ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္သည္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီး မစၥတာဝမ္ယိတို႔ ေတြ႕ဆံုပြဲတြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်စ္ ၾကည္ေရး၊ စီးပြားေရးမ်ားေဆြးေႏြးၿပီး ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကိစၥ လည္းပါဝင္ေၾကာင္း သတင္းၾကားသိရသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီးသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ မစၥတာဝမ္ယိက တ႐ုတ္တို႔သည္ ေဆြမ်ဳိးေပါက္ေဖာ္အျဖစ္ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းရန္ႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔ကို ကူညီမႈဆက္လက္ေပးရန္ ဤခ်စ္ၾကည္ေရးခရီးကို လာေရာက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လာေရာက္လုပ္ကိုင္သည့္အနက္ တ႐ုတ္တို႔က အႀကီးမား ဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆက္လက္၍ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမႈမ်ား လုပ္ကိုင္ သြားရန္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းႏွင့္ပတ္သက္၍မူ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က စာခ်ဳပ္ကိုအေသးစိတ္မၾကည့္ရေသးေၾကာင္းသာ စဥ္းစဥ္းစားစား ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းေျပာခဲ့သည္။ ဤတြင္လည္းျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ အတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာစာခ်ဳပ္ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားက အေရးႀကီးေၾကာင္း သတိျပဳႏိုင္သည္။ စာခ်ဳပ္ကိုကိုင္၍စကားေျပာမည့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ ဘက္ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ကိုေသခ်ာေလ့လာၿပီးမွ ညႇိႏိႈင္းေဝဖန္ သံုးသပ္ဆံုးျဖတ္မည့္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တို႔၏ အေတြး အျမင္အယူအဆသည္ အေရးပါေသာ အဓိကက်သည့္ အခ်က္ျဖစ္ေလသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဟူသည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္သေဘာတူ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ (Agreement or Contract)ပါအခ်က္အလက္မ်ား၊Terms and Conditions ႏွင့္ ပုဒ္မ၊ ပုဒ္မခြဲ (Clause and Subclause) မ်ား၊ စကားရပ္မ်ား (Wordings) သည္ ထိုလုပ္ငန္း၊ ထုိစာခ်ဳပ္ကို တိက်စြာ ၫႊန္းဆိုသည္။ အကယ္၍စာခ်ဳပ္ပါ စည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း (Breach of Contract) ပုဒ္မအရ စည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္ပါက ပထမအမွန္တကယ္ ေဖာက္ဖ်က္မႈ အက်ဳံးဝင္၊ မဝင္ေသခ်ာစိစစ္ရသည္။ ေဖာက္ဖ်က္ သည္ရွိေသာ္ မည္သို႔အေရးယူရမည္ဟူေသာ ပုဒ္မပါရွိရသည္။ အျငင္းပြားမႈ ခုံသမာဓိ ေျဖရွင္းျခင္းဟူေသာ ပုဒ္မ (Arbitration Clause)လည္း စာခ်ဳပ္တြင္အခိုင္မာပါရွိရ မည္။ အျငင္းပြားမႈ (Dispute) ကို အခ်င္းခ်င္းညႇိႏႈိင္း ေျဖရွင္း၍မရပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအႏုညာတဥပေဒ ၁၉၄၄ ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ အရ ေျဖရွင္းရမည္။ ဤသို႔ေျဖရွင္းရန္အတြက္ စာခ်ဳပ္တြင္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ (Applicable Law)ႏွင့္လႊမ္းမိုးသည့္ ဥပေဒ (Governing Law) ပုဒ္မမ်ားပါ ရွိရသည္။ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒႏွင့္လႊမ္းမိုးသည့္ ဥပေဒဆိုရာ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္သူ၊ လာ ေရာက္လုပ္ကိုင္သူ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားသည္ စာခ်ဳပ္တြင္ This Contract shall be read, construed, interpreted and governed by the laws of the Union of Myanmar ဤစာခ်ဳပ္သည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒအရဖတ္ၾကား၊ အဓိပၸာယ္ဖြင့္၊ ဘာသာျပန္၍ လႊမ္းမိုး ေစရမည္ဟု သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ(ဝါ)လႊမ္းမိုးသည့္ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားတြင္ေရးသားရမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒမ်ားမွာ ပဋိညာဥ္အက္ဥပေဒ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကုမၸဏီမ်ားအက္ဥပေဒ၊ အထူးကုမၸဏီ အက္ဥပေဒ၊ မွတ္ပံုတင္အက္ဥပေဒ၊ အႏုညာတဥပေဒ စသျဖင့္ မ်ားစြာရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကိစၥကို စာခ်ဳပ္ကိုင္၍ စကားေျပာၾကမည္ဆိုပါက ဥပေဒပညာရွင္မ်ား (အထူး သျဖင့္ စာခ်ဳပ္ဆိုင္ရာ ဥပေဒကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား)ကို စာခ်ဳပ္ျပသ၍ ေသခ်ာစိစစ္ေလ့လာ ဆန္းစစ္ေစၿပီးမွ စကားေျပာရန္ျဖစ္သည္။ ယခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံကုမၸဏီႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီတို႔ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာစာခ်ဳပ္ မ်ားကုိစိစစ္သည့္ေကာ္မတီဟူ၍ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ဖူးသည္။ ထိုစဥ္ က ကုန္သြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးက ဥကၠ႒၊ ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ားဌာနမွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးက အတြင္း ေရးမွဴး၊ စာေရးသူက ႐ံုးအဖြဲ႕မွဴးအျဖစ္ အစည္းအေဝးတြင္ ေဆြးေႏြးသမွ်အခ်က္အားလံုး မွတ္တမ္းျပဳစုထုတ္ျပန္ေပး သည့္တာဝန္ကို ယူခဲ့ရသည္။ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားထဲမွ ကြၽမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားမွာ နဝတ႐ံုးဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးဆက္ေမာင္ (ယခု ဗဟိုဘဏ္ဒု-ဥကၠ႒ ဦးဆက္ေအာင္၏ ဖခင္)၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ႐ံုးကိုယ္စားလွယ္ေဒါက္တာထြန္းရွင္၊ စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ ႐ံုးကိုယ္စားလွယ္ၫႊန္ခ်ဳပ္ ေဒၚခင္သန္းႏု စသည္တို႔ပါဝင္သည္။ နဝတအဖြဲ႕ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္လည္းျဖစ္ေသာ ဦးဆက္ေမာင္သည္ စာခ်ဳပ္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို စာလံုးေဝါဟာရမွစ၍ အလြတ္အာဂံုေဆာင္ထားေသာ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ျဖစ္၍ ၄င္းထံမွ ပညာမ်ားစြာရရွိသည္။ စီးပြားေရးစာခ်ဳပ္တိုင္းတြင္ စာခ်ဳပ္ဥပေဒ၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံပဋိညာဥ္အက္ဥပေဒအရ ပါရွိရမည့္ Terms and Conditions မ်ား အဂၤါရပ္ျပည့္စံုစြာပါဝင္ရပါသည္။ အေရးႀကီးသည္မွာ စာခ်ဳပ္တိုင္းတြင္ စာခ်ဳပ္ရပ္စဲျခင္း ပုဒ္မ(Termination Clause)ဟူ၍ ပါကိုပါရွိရသည္။ မပါဘဲ ထိမ္ခ်န္ထားလွ်င္ စာခ်ဳပ္အဂၤါရပ္မျပည့္စံု၍ စာခ်ဳပ္ဥပေဒအရ စာခ်ဳပ္မေျမာက္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ စာခ်ဳပ္တိုင္းတြင္ ရပ္စဲဖ်က္သိမ္းႏိုင္သည့္ပုဒ္မ ေအာက္တြင္ ပုဒ္မခြဲမ်ားပါဝင္သည္။ ထိုပုဒ္မခြဲမ်ားအနက္ မလြဲမေသြ အေသအခ်ာပါဝင္ ရမည့္ ပုဒ္မခြဲအျဖစ္ Force Majeure မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ဟူသည့္ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ေဖာ္ျပသည္။ မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ား စာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္သည္ မိမိ၏တာဝန္ဝတၱရား မ်ားကိုေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ပ်က္ကြက္ျခင္း၊ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းမ်ားရွိသျဖင့္ အျခားစာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္တြင္ နစ္နာမႈမ်ားေပၚေပါက္ လွ်င္ ထိုသူသည္ ထိုနစ္နာမႈမ်ားအတြက္တာဝန္မရွိေစရ။ ''မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ား'' ဆိုသည္မွာ အစိုးရကတားဆီးမႈ၊ သပိတ္ေမွာက္မႈ၊ စစ္ျဖစ္မႈ၊ ပိတ္ဆို႔တားဆီးမႈ၊ သူပုန္ထမႈ၊ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္မႈ၊ ကူးစက္ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈ၊ ေပါက္ကြဲမႈ၊ မီးေလာင္မႈ၊ ေရႀကီးမႈ၊ ေလမုန္တိုင္းက်မႈ စေသာ စာခ်ဳပ္ဝင္တစ္ဖက္ဖက္က လိုအပ္ေသာ သတိဝီရိယရွိေစကာမူ မလြန္ဆန္ႏိုင္၊ မေက်ာ္လႊားႏိုင္သည့္ အလားတူျဖစ္ရပ္မ်ားျဖစ္သည္။ စာခ်ဳပ္ဝင္မ်ားသည္ ထိုကဲ့သို႔မလြန္ဆန္ႏိုင္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ႀကံဳေတြ႕ရလွ်င္ ႀကံဳေတြ႕ရသူက အျခားစာ ခ်ဳပ္ဝင္အား ထိုအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ပြားၿပီး ခုနစ္ရက္အတြင္း ျဖစ္ပြားမႈအေျခအေနအေသးစိတ္ကို အေၾကာင္းၾကားရန္ႏွင့္ ထိုကာလအတြင္းျဖစ္ေပၚမႈအေျခအေန၊ မိမိကဆံုးျဖတ္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္အေျခအေနႏွင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈ အေျခအေနမ်ားကို အေၾကာင္းၾကားရမည္။ ထိုလြန္ဆန္ ႏုိင္ေသာအေျခအေနကာလအတြင္း လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈ ရပ္ဆိုင္းေစရမည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းတြင္ အမွန္ပင္ ႀကီးမားစြာျဖစ္ေပၚ ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတကပင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈရပ္ဆိုင္းေစခဲ့သည္။ ရပ္ဆုိင္းမႈမွာ ငါးလထက္ေက်ာ္လွ်င္ အလုိအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္သည့္သေဘာရွိသည္။ ယခု သံုးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့ေအာင္ ရပ္ဆုိင္းထားခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ တစ္ ဖက္စာခ်ဳပ္ဝင္၏ နစ္နာမႈအတြက္ တာဝန္မရွိေစေတာ့ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ဖက္က ေတာင္းခံေသာကုန္က်စရိတ္ မည္ေရြ႕မည္မွ်ရွိသည္၊ ေပးေလ်ာ္ရမည္ဆိုသည္မွာ ဤမလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားပုဒ္မအရ ဘုရားသခင္၏ျပဳလုပ္ခ်က္Act of God ျဖစ္သည့္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘက္က ေပးေလ်ာ္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ အကယ္၍ ဆက္လုပ္မည္၊ ေပးေလ်ာ္ရမည္ဟု အတင္းကာေရာ ေတာင္းဆိုေနပါက ျမန္မာျပည္သူလူထုႏွင့္ အရပ္ ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သပိတ္ေမွာက္မႈ၊ ဆႏၵျပမႈမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည္ကို မိတ္ဖက္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ စဥ္းစားေပးရန္လုိသည္။ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းလုိပါက၊ ေနာင္ထပ္မံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လုပ္လက္စ ေက်ာက္ျဖဴသဘာဝပိုက္လုိင္းကိစၥမ်ား အဆင္ေျပေျပ ျဖစ္ေျမာက္ေစလုိပါက၊ စာခ်ဳပ္စည္းကမ္းႏွင့္အညီ ဘုရားသခင္၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ေသာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဇြတ္အတင္းဆက္လုပ္ရန္ ေတာင္းဆို မေနဘဲ သေဘာေပါက္စြာ ေျပလည္ေအာင္ညိႇႏိႈင္း၍ ရပ္စဲျခင္းသည္ ႏွစ္ဖက္စလံုးအတြက္၊ ႏုိင္ငံေရးအတြက္၊ စီးပြားေရးအတြက္၊ ခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္၊ ေနာင္တာ ရွည္အက်ဳိးရွိ ေကာင္းစားေရးမ်ားစြာ ျဖစ္ႏုိင္မည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။ ။ MOI
Comments
Post a Comment