မဲစာရင္း သပြတ္အူ

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအနာဂတ္အတြက္ အင္မတန္အေရးႀကီးတဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပဖို႔ နီးကပ္လာခ်ိန္ထိ ျပန္ျပင္မရႏိုင္ေတာ႔တဲ႔ မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈေတြေၾကာင့္ ျပည္သူတခ်ဳိ ႔ရဲ ႔ မဲေပးခြင့္ ဆံုးရံႈးၾကရမွာျဖစ္သလို ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္မွာပါ ရိုက္ခတ္မႈေတြရွိလာႏိုင္တယ္တဲ့ အေျခအေန ရွိေနပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမယ့္ အမတ္ေလာင္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက ပိုၿပီးထိထိေရာက္ေရာက္  ေထာက္ျပေျပာဆိုသင့္တယ္၊

တိုင္တန္းအေရးယူတာေတြ လုပ္သင့္တယ္လို႔ သံုးသပ္သူေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ခံ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၊ NLD ဗဟိုေကာ္မီတီေဟာင္း ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္း၊ ABSDF ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ျမန္မာ႔အေရးသံုးသပ္သူ ဦးေအာင္သူၿငိမ္း တို႔နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပထမဦးဆံုး ေမးခ်င္တာက အခု ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ လုပ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ မဲမမွန္ကန္မႈ။ မဲမသမာမႈလို႔ေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာ က်ေနာ္ ကင္ပြန္းမတပ္ခ်င္ေသးပါဘူး။ မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈ။ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ မွားယြင္းသလဲဆိုရင္ အျပင္မွာ ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္သူေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ထုိင္းမွာ (၂) သန္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတယ္။ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းတို႔ အမ်ားႀကီး သိပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ေျခာက္ရာေလာက္ပဲ ႀကိဳတင္မဲေပးပိုင္ခြင့္ စာရင္းမွာပါၿပီးေတာ့ ေလးရာေက်ာ္ေလာက္ပဲ မဲေပးခြင့္ ရရွိခဲ့တယ္ဆိုတာ အင္မတန္မွ စိတ္မေကာင္းရာ၊ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူစြာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ Local Migrants ေတြ ျပည္တြင္းမွာပဲ ကိုယ့္အိမ္မွာမေနဘဲ၊ အျခားေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့လူေတြရဲ ႔ မဲစာရင္းမပါမႈတာလဲ အလြန္ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဦးေစာႏိုင္းႏုိင္းအေနနဲ႔ တစံုတရာ ေျပာခ်င္ပါလား။ ဒီမွားယြင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔။ ဘယ္ေလာက္မွားတယ္ဆိုတဲ့ အမွားကို။
ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္း ။ ။ မဲစာရင္းမွားတာကေတာ့ မႀကံဳဘူးေလာက္ေအာင္ မွားတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲက ေရြးေကာက္ပြဲတခု လုပ္တာပဲ။ အဲဒီမွာလဲ ဌာနေနရာ (၄၀) ေက်ာ္ေလာက္ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လဲ အဲဒီေလာက္ႀကီးမွားတာ မရွိဘူး။ အခုမွ ထူးထူးျခားျခား ဒီ မဲစာရင္းမလုပ္ခင္ကာလမွာ သန္းေခါင္းစာရင္း ေကာက္တာကို ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္တယ္။ အိမ္တိုင္းရာေရာက္ စစ္ေဆးၿပီးလုပ္တာ။ လူဦးေရစာရင္း၊ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းေတြ။ ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ မၾကာဘူး ေနာက္ထပ္ (၇) လေလာက္အၾကာမွာ မဲစာရင္းဆိုတာ ေပၚလာတယ္။ မဲစာရင္း ေပၚလာတဲ့အခါမွာ ဒီလို မွားတာေတြေတြ႔ေတာ့ ဒါ ဘာေၾကာင့္ မွားတာလဲဆိုတာ ဘယ္လိုမွ ေတြးလို႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီဥစၥာက သမာရုိးက် မွားတာလား။ Clerical error က ဒီေခတ္ႀကီးထဲမွာ နည္းပညာ၊ နည္းစနစ္ ကြန္ျပဴတာေတြ အသံုးျပဳလို႔ရတယ္။ Clerical error စာေရးစာခ်ီ မွားစရာေတြ မရွိဘူး။ သို႔ေသာ္လဲ ဒီဥစၥာေတြ မွားရတယ္ဆိုတာ မွားေအာင္လုပ္လို႔ မွားတာပဲလားဆိုတာ သံသယဝင္စရာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအာင္သူၿငိမ္း … ဒီလို မဲစာရင္းဟာ အဆမတန္ မွားယြင္းေနမႈေၾကာင့္ မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ဘယ္ေလာက္အထိ ထိခိုက္ေစမယ္ ထင္ပါလဲ။ ဒီလို မွားယြင္းမႈက။
ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ။ ။ အရင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြတုန္းက က်ေနာ္တုိ႔ မွတ္ပံုတင္ျပတယ္ဆိုလိုရွိရင္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ မဲရံုေတြမွာ မဲေပးခြင့္ရတဲ့ အေနအထားပါ။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ မဲစာရင္းထဲမွာပါတဲ့လူပဲ မဲေပးခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ လုပ္လိုက္ပါတယ္။ လုပ္လိုက္တဲ့အခါၾကေတာ့ မဲစာရင္းထဲမွာ ပါမပါဆိုတဲ့ ျပႆနာက ပိုၿပီးအေရးႀကီးသြားတာေပါ့။ အဲဒီအေနအထားမွာၾကေတာ့ အမွားအယြင္းေတြက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တဘက္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ႀကီးေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က လုပ္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ IFES (International Foundation for Electoral Systems) လို႔ေခၚတဲ့ အေမရိကန္အေျခစိုက္ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔လည္း ေပါင္းၿပီးလုပ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တစ္လံုးတစ္ပါဒ မေျပာဘဲ ရွိေနတယ္။ ေနာက္တခါ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကိုယ္တိုင္ မဲစာရင္းေတြ မွားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တာဝန္ခံမႈက ေတာ္ေတာ္အားနည္းတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာျဖစ္လာႏိုင္သလဲဆုိေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ လူေတြက နာမည္ မဲစာရင္းထဲ မပါတာတုိ႔။ အခုတခါၾကေတာ့ မဲေပးခြင့္ သက္ေသခံကဒ္ျပားေတြ ထပ္ထုတ္ေပးတယ္ဆိုေတာ့။ ဒါမ်ဳိးေတြက ေဖာင္းပြမႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အမ်ားႀကီး အျငင္းပြားစရာေတြ ရွိတယ္လို႔ေတာ့ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေအာင္သူၿငိမ္း ေျပာသြားသလို ႀကိဳတင္လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးမယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီ လက္မွတ္ထဲမွာ လက္မွတ္ကိုင္ေဆာင္သူရဲ ႔ identity ဘာမွ မပါဘူးတဲ့။ ဓါတ္ပံုေတြ ဘာေတြဆုိေတာ့ သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့လူကို ထုတ္ေပးၿပီးေတာ့ ေပးခ်င္သလိုေပးၾက ဆိုတာမ်ုိးလဲ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ေပါ့။
ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္း ။ ။ မဲစာရင္းမွာပါတဲ့ လူေတြက မဲသြားေပးတဲ့အခါမွာ မဲရံုမွာ သူျပရမယ့္ အေထာက္အထားက သူ႔ရဲ ႔ မွတ္ပံုတင္ျပရင္ လံုေလာက္တယ္။ အခုတခါၾကေတာ့ ဒီဥစၥာကို မလုပ္ဘဲနဲ႔ ကဒ္ျပားကို သြားထုတ္။ ဒီ သြားထုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းတခု ပိုသလို၊ သြားမထုတ္တဲ့ကိစၥေတြလဲ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုတခါ ျပန္ၾကားရတာက အတိအက်ေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူး။ အဲဒီကဒ္ျပား မဲစာရင္းကဒ္ျပား မထုတ္ယူဘဲ၊ မွတ္ပံုတင္ရွိရင္ ရပါတယ္ဆုိၿပီး ေျပာျပန္တယ္။ ဝိဝါဒေတြ ကြဲတာေပါ့။ လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြက အကုန္လံုး ရႈပ္ေထြးလာတဲ့အခါၾကေတာ့ မွားယြင္းမႈေတြ မကဘူး။ ဒီမွားယြင္းမႈကို အျမတ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ မတရားလုပ္တဲ့ကိစၥေတြကို အခြင့္အလမ္းေပးသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီဥစၥာက လုပ္ထံုးလုပ္နည္း လုပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ မူဝါဒခ်သူေတြမွာ အမ်ားႀကီး တာဝန္ရွိတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲႀကီးက ရႈပ္ေထြးေပြလီမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတာေတာ့ ေသခ်ာေနၿပီ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေစာႏုိင္းႏုိင္းက ဒီဟာမွားယြင္းမႈေၾကာင့္ မသမာမႈေတြ ျဖစ္လာတယ္။ က်ေနာ္ စဥ္းစားမိတာက မသမာမႈ ျဖစ္ေစခ်င္လို႔ တမင္မွားေနသလားဆိုၿပီး လူအေတာ္မ်ားမ်ားက တြက္ၾကပါတယ္။ အဲဒါကို ကိုေအာင္သူၿငိမ္း ဘယ္လို ၾကားပါလဲ။ ဘယ္လို ထင္သလဲ။
ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ။ ။ က်ေနာ့္အျမင္က ဒီကိစၥကို တမင္တကာ မသမာမႈလို ဖန္တီးခ်င္လို႔ ဒီလိုလုပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ မယူဆဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ က်ေနာ္ ဒီလို ေျပာသလဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး လုပ္ေနတာလည္း ရွိတာေပါ့။ ေနာက္တခါၾကေတာ့ က်ေနာ္ ဖတ္ရတဲ့ သတင္းတစ္ခုက အဲဒီမွာ ဘာေျပာထားလဲဆိုေတာ့ ေအာက္ေျခမဲရံုမႈးေတြက တင္ေပးလိုက္ၿပီးေတာ့ ရပ္ကြက္ထဲမွာ အမွန္တကယ္ရွိတဲ့ စာရင္းကို တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ တင္ေပးလိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ တကယ္မွာက IFES က အႀကံျပဳတာက ပံုစံ ၆၆/၆ လို႔ေခၚတဲ့ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးမွာရွိတဲ့ စာရင္းကို အတည္ယူဖို႔ဆုိၿပီး အတည္ျပဳတယ္။ အဲဒီကာလမွာပဲ ႏွစ္ဘက္မွာ အမွားအယြင္းေတြက ပိုမိုၿပီးရႈပ္လာတယ္။ ေနာက္တခါ နည္းပညာပိုင္းဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြမွာလဲ စာရိုက္မႈဘာမႈေတြမွာ Sub-contract ေပးလိုက္တဲ့ကိစၥေတြမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပႆနာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ ျမင္တာကေတာ့ တမင္တကာ မွားယြင္းတာထက္စာရင္ က်ေနာ္တုိ႔က ပင္ကိုယ္မွာက အစိုးရရဲ ႔ က႑အသီးသီးမွာ ဒီလို အားနည္းခ်က္ေတြရွိလို႔ အခုအခ်ိန္မွာ ေပါင္းစံုၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပတာလို႔ က်ေနာ္ ယူဆတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေစာႏိုင္းႏုိင္းရဲ ႔ သေဘာထားလဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။
ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္း ။ ။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ မဲစာရင္း၊ မဲဆႏၵေပးမယ့္ စာရင္းကုိလုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းက ဘာမွရႈပ္ေထြးစရာ မရွိဘူး။ ဘ႑ာေငြေတြလည္း ရွိတယ္။ အျပင္ကလည္း ကူညီတာေတြရွိတယ္။ ကုလသမဂၢ နဲ႔ အျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြက ကူညီတာေတြရွိတယ္။ ရံုးလုပ္ငန္းကလဲ ခက္ခက္ခဲခဲ ဘာမွလုပ္စရာ မရွိတဲ့ဥစၥာကို၊ ဒါကို ရႈပ္ေထြးေအာင္လုပ္တဲ့ ဥစၥာက၊ ဒီရႈပ္ေထြးေအာင္လုပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္က လူေတြရဲ ႔ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ အင္မတန္ ညံ့ဖ်င္းလို႔လား။ ဒီလိုေျပာလို႔ ဒီထက္မက အျခားကိစၥေတြလဲ သူတုိ႔ လုပ္ေနတာပဲ။ ရႈပ္ေထြးေအာင္ တမင္တကာ ဘာေၾကာင့္လုပ္သလဲဆုိတာ သံသယျဖစ္စရာ ျဖစ္ေနတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ ဒီေလာက္ေတာင္ ညံ့သလား ဆိုတာ က်ေနာ္လည္း အၿမဲတမ္း ေမးေနတဲ့ကိစၥပါ။ စာရင္းေတာင္မွန္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ဘူးဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ဘယ္နဲ႔လုပ္ၿပီး ဒီလူကို ဥကၠ႒ ခန္႔ရသလဲဆိုတာေတာ့ အဓိက ေမးစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါျဖင့္ရင္ သူတို႔က တမင္တကာလုပ္တယ္ဆိုရင္လဲ၊ ကိုေအာင္သူၿငိမ္း ေျပာတဲ့ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္း ဘာလုပ္ေနလဲ။ ဒီလူေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံ အခု ေရြးေကာက္ပြဲကို ၾကည့္ကတည္းက သူတုိ႔ရဲ ႔ သေဘာထားဟာ တကယ့္အမွန္အတိုင္း ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ဆႏၵ ရွိရဲ ႔လား။ က်ေနာ္ ဒီဘက္က အေမရိကက ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ၊ တာဝန္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို က်ေနာ္ မၾကာခဏ ေမးျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ အရင္တုန္းကလို Free and Fair Election ျဖစ္ရမယ္လို႔ မေျပာေတာ့ဘူး။ Inclusive တို႔၊ Liberty တို႔၊ Transparent တို႔ ေလွ်ာက္ေျပာလာတယ္။ အဲဒါကို ေမးၾကည့္ေတာ့ တခ်ဳိ ႔က ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ Free and Fair လို႔မွ သံုးလို႔မရတာ။ သူတုိ႔က ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ အားနည္းေနတာ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သမၼတကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ qualification ကို ပိတ္ပင္ထားတာ။ စစ္တပ္က အာဏာအမ်ားႀကီး ယူထားတာ။ ဒီကိစၥေတြေၾကာင့္ Level plain field မဟုတ္ဘူးဆိုၿပီးေတာ့ Free and Fair မသံုးဘဲနဲ႔ ပိုၿပီးမွန္ကန္တဲ့ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္တာကို ေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့ သံုးတာလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခုကိစၥမွာလဲ ဒီ အေမရိကန္ IFES က ဒီအဖြဲ႔ေတြက ဘာျဖစ္လို႔ ဒီကိစၥကို မွန္ကန္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္တာလဲ။ ဒီအမွားအယြင္းကို ဘာေၾကာင့္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေထာက္ၿပီး မေျပာၾကတာလဲဆိုတာ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ ကိုေအာင္သူၿငိမ္း ဘာေျပာခ်င္ပါလဲ။
ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ။ ။ က်ေနာ္ ျမင္တာကေတာ့ အခုန ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေျပာသလိုပါပဲ … သူတို႔အေနနဲ႔ ဒီကိစၥေတြမွာ အတြင္းက်က်လည္း ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္။ အခုနလို Contract ေတြ၊ ရန္ပံုေငြေတြ အမ်ားႀကီး ေပးေနတဲ့ကိစၥေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ အခုအခ်ိန္မွာ ႏႈတ္ဆိတ္ေနလဲ။ ဘာလို႔ မေျပာသလဲဆိုတာ က်ေနာ္လည္း ေမးခြန္းထုတ္ခ်င္တာ ၾကာပါၿပီ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အခုလို ျဖစ္လာရင္ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္… ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့အခါ မဲေတြ ေရတြက္တဲ့အခါ ဒီလူေတြ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရတြက္ႏိုင္ပါ့မလား။ က်ေနာ္ကေတာ့ သံသယ ရွိတယ္။ ဦးႏိုင္းႏုိင္း ဘယ္လို သေဘာရပါလဲ။
ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္း ။ ။ အရင္ ၁၉၉၀ တုန္းက မဲေရတြက္တာ ေတာ္ေတာ္ရိုးစင္းပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ မဲရံု၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ရဲ ႔ မဲရံုကိုယ္စားလွယ္ေတြေရွ ႔မွာ ေရရတယ္။ … လုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ ႔နယ္ေကာ္မရွင္ကို ေပါင္းတယ္။ ဒီလို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းလုပ္တယ္။ အခုေတာ့ ဒီမွာ မဲရံုအသီးသီးမွာေတာ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ မဲရံုကုိယ္စားလွယ္ေတြ ရွိၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္လဲ မဲေရတဲ့အခါမွာ မဲျပားကို သတ္မွတ္တဲ့အခါမွာ အခုနေျပာသလို တရားဝင္မဲ ျဖစ္တယ္၊ ပယ္မဲ ျဖစ္တယ္ သတ္မွတ္တဲ့အခါမွာလဲ ျပႆနာ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ငန္းတခုကို ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ နမိတ္ဖတ္တာတို႔ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အေျခခံက်တဲ့ စာရင္းအင္းေတာင္ မွားေနလို႔ရွိရင္ က်န္တဲ့ကိစၥေတြမွာ မွားယြင္းမႈေတြ ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ အခြင့္အလမ္းမ်ားတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တကယ္လို႔မ်ား အဲဒီလို ဆက္လက္ၿပီး မွားေနခဲ့ရင္ အခု ကူညီေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ေတြ၊ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ဘယ္ေလာက္အထိ တတ္ႏိုင္မယ္ ထင္ပါလဲ။
ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ။ ။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ က်ေနာ္တို႔ ျမင္တဲ့အတိုင္းပဲ မွ်တတယ္၊ ပြင့္လင္းမႈရွိတယ္ စသည္ျဖင့္ ဒါေတာ့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုန ေျပာသလိုပဲ က်ေနာ္တို႔ သုေတသနလုပ္ငန္းမွာေျပာရင္ baseline data လို႔ေခၚတဲ့ အေျခခံအခ်က္အလက္ေတြက မွားေနမယ္ဆိုရင္ အေျဖထုတ္တဲ့အခါ ေနာက္ဘိတ္ဆံုး မွားႏိုင္တဲ့ ျပႆနာ ရွိပါတယ္။ အခုနေျပာသလိုပဲ အဓိက မဲစာရင္းေတြကစလို႔ မွားတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္အေျခခံေပၚယူၿပီး တြက္မွာလဲ။ ဘယ္လိုမ်ုိး တြက္မွာလဲဟာက ေနာက္ပိုင္းျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အလားအလာ၊ ျပန္ၿပီးေတာ့ တည္မတ္ေအာင္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ျပည္သူေတြရဲ ႔ တသက္မွာတခါ၊ အင္မတန္ အေရးႀကီးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲပါ။ ဒီဟာမွာ မွန္မွန္ကန္ကန္ျဖစ္ေအာင္ ျပည္သူေတြရဲ ႔ သေဘာထားဆႏၵအမွန္ ေပၚလာေအာင္ ျပန္လည္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းကို ေတြ႔မိပါလား။
ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ။ ။ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ က်ေနာ္ မေတြ႔ဘူး။ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ မဲစာရင္းေတြ မွန္ကန္ေအာင္လို႔ လုပ္ဖို႔ဆိုရင္ ထပ္ၿပီးအခ်ိန္ယူရမယ့္သေဘာလဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ဳိ ႔ပါတီေတြကလဲ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေရႊ ႔ဆိုင္းသင့္တယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး ေျပာေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ အခုပါတဲ့ NLD အပါအဝင္၊ ပါတီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔၊ မဲစာရင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူတို႔အေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ ေျပာသင့္ဆုိသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြရဲ ႔ ေဝဖန္ေျပာဆိုတာေတြ နည္းတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးႏုိင္းႏုိင္း ဘယ္လို သေဘာရပါလဲ။ ဒီအမွားအယြင္းေတြ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့အခါမွာ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အမွားအယြင္းေတြအထိ တကယ္လို႔ အဲဒီလို မွားလာခဲ့ရင္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေကာ ရွိပါလား။ ဒီအတုိင္းပဲ လက္ပိုက္ၾကည့္ေနရမွာလား ျပည္သူေတြက။
ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္း ။ ။ က်ေနာ္ ထင္တာကေတာ့ အခုရႈပ္မွ ေနာင္ရွင္းဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိး။ အခုကတည္းက ဘာရႈပ္ေထြးေနလို႔ရွိရင္ ေနာင္မွ ျပန္ျပင္ဖို႔ေတာ့ အခြင့္အလမ္း သိပ္မရွိေတာ့ဘူး။ အခ်ိန္ကာလ သိပ္တိုသြားၿပီ။ မဲစာရင္းေတြက တျပည္လံုးမွာ အဲဒီလို မွားေနတဲ့ဟာေတြရွိတဲ့အခါၾကေတာ့ ဒီဥစၥာကို ျပန္ျပင္ဖို႔ေတာ့ မေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ျဖစ္သလိုပဲ စခန္းသြားရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဓိက တာဝန္ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါဝင္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ ဒီဥစၥာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ေျပာဖို႔ဆိုဖို႔ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လို လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေတာ့ က်ေနာ္ မသိဘူး။ က်ေနာ္ ည့ံလို႔လား မသိဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ဘာေျပာခ်င္ပါလဲ။ ျပန္လည္အဖတ္ဆယ္ႏုိင္မယ့္ နည္းရွိပါလား။ ျပည္သူေတြက ဒီလို မေတာ္မတရား၊ မမွန္မကန္ ျဖစ္သြားတာကို လက္ပိုက္ၾကည့္ေနရေတာ့မလား။
ဦးေအာင္သူၿငိမ္း ။ ။ က်ေနာ္တို႔ ေရတုိအတြက္ေတာ့ နည္းလမ္းမရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကာလေတြမွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ေတြ ရွိပါတယ္။ ပါတီေတြဘက္က၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က၊ ႏိုင္ငံတကာဘက္က။ အဲဒီေတာ့ အတတ္ႏုိင္ဆံုးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲရက္ေတြမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ မွ်မွ်တတ ျဖစ္တယ္ဆိုတာမ်ုိးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ေနလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ မ်ားမ်ားႀကီး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။