ဦးတင္ေအးနဲ႔ မဲစာရင္း၊ သမၼတကိုပဲ အဓိက ေျပာၾကရေတာ့မယ္

(၁)
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲလို ဂုဏ္သိကၡာမဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မျဖစ္ေစဖို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္နဲ႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ခါးသီးလွတဲ့ ႀကိဳတင္မဲဒဏ္ ခံခဲ့ရတဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည) က ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္က တစည ပါတီဌာနခ်ဳပ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲက တစ္ဆင့္ ပါတီဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္ ဦးဟန္ေရႊက တိုက္တြန္းလိုက္တာပါ။

လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈနဲ႔ အတူ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ ကိုက္ညီၿပီး ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ၿပီး ေအာင္ျမင္စြာ ၿပီးစီးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ဖို႔လည္း လိုတယ္လို႔ ဦးဟန္ေရႊက ဆိုပါတယ္။
စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္မွာပဲ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီ နာယက ဦးတင္ဦးက မဲဆႏၵရွင္စာရင္း ကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈေတြကို အေျခခံၿပီး ပယ္မဲေတြနဲ႔ အႏိုင္ရဖို႔ ႀကိဳးစားေနသလားလို႔ ေမးခြန္း ထုတ္လိုက္ပါတယ္။
သရက္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ လူထုေဟာေျပာပြဲမွာ ဦးတင္ဦး ေျပာခဲ့တာပါ။
“အရင္တုန္းကေတာ့ မဲစာရင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လုပ္တာ ႀကိဳတင္မဲနဲ႔ ေျဗာင္ႏိုင္သြားၾကတယ္။ အခု တစ္ခါက်ေတာ့ ဘာလုပ္ဦးမလဲဆိုေတာ့ ပယ္မဲနဲ႔ အႏိုင္ယူဦးမလား။ ႀကိဳးစားေနသလားလို႔ ေတာင္မွပဲ ေမးခြန္း ထုတ္ခ်င္ပါတယ္” လို႔ ဦးတင္ဦးက ဆိုပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မဲစာရင္း၊ မဲေပးတဲ့ေန႔၊ မဲရလဒ္ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ဒီအခ်က္အားလံုး အေရးႀကီးပါတယ္။ အခု ေရြးေကာက္ပြဲ မစခင္မွာဘဲ မဲစာရင္း မတည္ၿငိမ္မႈ ျပႆနာေတြက
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ကိုေရာ၊ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြကိုပါ ႐ိုက္ခတ္ေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ မၿပိဳင္ခင္က ႐ံႈးမယ့္ အေျခအေနေတြ ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနၾကပါၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ အဓိက က်တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးက ၀ိနည္းလြတ္ စကားေတြ ေျပာရင္း ေ၀ဖန္ ျပစ္တင္မႈေတြကို ပယ္ခ်ေနပါတယ္။

(၂)
အေျခခံ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ အာမခံမယ္လို႔ ဦးတင္ေအးက ဆိုထားပါတယ္။
မဲဆႏၵရွင္ ၃၂ သန္း ရွိတယ္ဆိုရင္ လူဦးေရ ၉ ဒသမ ၆ သန္းပဲ မဲစာရင္းမွာပါဖို႔ အာမခံမယ္။ က်န္တဲ့ သန္း ၂၀ ေက်ာ္အတြက္ အာမမခံဘူး ဆိုတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒တစ္ဦး အဖို႔ တာ၀န္မဲ့စကား ေျပာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ မဲစာရင္းေတြမွာ လာျပင္သူ ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အဲဒီသူေတြ အတြက္ပဲ အာမခံ ႏိုင္မယ္လို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးတင္ေအးက ၀ိနည္းလြတ္ ဆိုပါတယ္။ မဲစာရင္းမွန္ဖို႔ ေကာ္မရွင္မွာ တာ၀န္မရွိဘူး၊ မဲဆႏၵရွင္ေတြမွာပဲ တာ၀န္ရွိတယ္ ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး ဦးတင္ေအးက တာ၀န္လႊဲခ်ပါတယ္။
ဒါကို ပိုေသခ်ာေစမယ့္ စကားတစ္ခြန္းကို စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္ ထုတ္ 7 Day ဂ်ာနယ္နဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ ဦးတင္ေအးက ထပ္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“... ေကာ္မရွင္မွာ တာ၀န္ရွိတယ္ ဆိုတာ မွားတယ္။ ကမၻာမွာလည္း တာ၀န္မရွိပါဘူး” လို႔ ဦးတင္ေအးက ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ျပီး သူ႔စကားအတည္ ျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ ျမန္မာ့အေရး ကြၽမ္းက်င္သူ ဂ်ာနယ္လစ္ လယ္ရီဂ်ာဂင္ရဲ႕ စကားကို ကိုးကားပါတယ္။
“လယ္ရီေဂ်ဂင္ကို ခင္ဗ်ားတို႔ ေမးၾကည့္ပါဦး။ ကြၽန္ေတာ္လည္း သူ႔ေမးလိုက္ပါတယ္။ ကမၻာမွာေကာ မဲေပးဖို႔ အတြက္ မဲစာရင္းမွာ ပါဖို႔က ဘယ္သူ႔မွာ တာ၀န္ရွိလဲဆိုေတာ့ သူတို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ေကာ္မရွင္မွာ တာ၀န္မရွိပါဘူး။ မဲဆႏၵရွင္ရဲ႕ Right ပါတဲ့။ မဲေပးႏိုင္ေအာင္ သူလုပ္ရမယ့္ ကိစၥ သ႔ူ Right ပါ” လို႔ ဦးတင္ေအးက ဆိုပါတယ္။
ဒီလိုစကားမ်ိဳး လယ္ရီဂ်ာဂင္ အမွန္တကယ္ ေျပာခဲ့သလား။ လယ္ရီကို အီးေမးလ္က တစ္ဆင့္ ေမးၾကည့္တဲ့ အခါ ဒီလို အတိအက် မေျပာဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“ကြၽန္ေတာ္ ေျပာခဲ့တာ အဲလို အတိအက် မဟုတ္ပါဘူး။ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ႕ နာမည္စာရင္းေတြ ထည့္သြင္းထားတဲ့ မဲစာရင္းေတြကို စစ္ဖို႔ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ေျမအလုိက္ တာ၀န္ခံထား သူေတြမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ အဲဒီ မဲစာရင္းေတြကို ေနာက္ဆံုး အေခ်ာသပ္ၿပီးတ့ဲ အဆင့္ေရာက္ရင္ အစိုးရက မဲစာရင္း ကတ္ေတြကို ေပးပို႔ရမယ္။ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းေတြ ေရာေထြးေနတာက ပိုၿပီးေတာ့ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ အတြက္ (ဂုဏ္သိကၡာ) က်ဆင္းစရာပါပဲ။ ပထမဆံုး အခ်က္အလက္ေတြ ဘယ္ေနရာက စုေဆာင္းတယ္။ ျပန္ျပင္ဆင္တဲ့ စာရင္းေတြလည္း ဘာေၾကာင့္ မျပင္ျဖစ္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာ စနစ္က ဘာျဖစ္တယ္ ဆိုတာေတြေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာခဲ့တာ တစ္ခုက အရာအားလံုးကို အခ်ိန္မီ သူတို႕ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ မထင္တဲ့ အေၾကာင္းပါ (အဲဒါက ဇြန္လမွာ ေျပာခဲ့တာပါ)” လို႔ လယ္ရီက ျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။
မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမွားအယြင္း ရွိမယ္ ဆိုတာကို ၀န္ခံေပမယ့္ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး အပါအ၀င္ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕၀င္ တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အျပစ္တင္ တာ၀န္လႊဲခ်တဲ့ အခ်က္သံုးခ်က္ ရွိပါတယ္။
ပထမ အခ်က္က လာမၾကည့္၊ လာမျပင္တဲ့ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို အျပစ္တင္တာပါ။ ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေဒသဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲေတြရဲ႕ လုပ္ထံုး လုပ္နည္း မမွန္တာကို အျပစ္ဖို႔ပါတယ္။ အခုလည္း ေငြေၾကးမ်ားစြာ သံုးစြဲၿပီး လူေတြကို မဲစာရင္းၾကည့္ဖို႔ SMS ပို႔ရင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ သတိေပးပါတယ္။ ဒါက ေကာင္းတဲ့ အခ်က္လို႔ ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာလည္း မဲစာရင္း မမွန္တာ ငါတို႔ တာ၀န္ မဟုတ္ဘူး၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တစ္ခုခု ျဖစ္ရင္ ငါတို႔တာ၀န္ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို psychology လုပ္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒုတိယ အခ်က္က လာၾကည့္တယ္၊ လာျပင္ၾကတယ္၊ ေဒသဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲ အခ်ိဳ႕ကလည္း လုပ္ထံုး လုပ္နည္း အတိုင္း မွန္မွန္ကန္ကန္ လုပ္တယ္။ ျပန္ထြက္လာတဲ့ မဲစာရင္းမွာ ထပ္မွားတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ျပန္မစစ္ဘဲ မဲစာရင္းစာရြက္ Printout ထုတ္တဲ့ အခ်ိန္မွာျဖစ္တဲ့ အမွားလို႔ ဆိုပါတယ္။
တတိယ အခ်က္က ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ေၾကာင့္ မဲစာရင္း မွားရတယ္ဆိုၿပီး ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး ကိုယ္တိုင္ ထုတ္ေျပာပါတယ္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔က နည္းပညာပိုင္းမွာ အားနည္းေတာ့ ကုမၸဏီ တစ္ခုကို မဲစာရင္း ျပဳစုဖို႔ အပ္တယ္။ အြန္လိုင္းကေနပါ ၾကည့္လို႔ရႏိုင္တဲ့အထိ လုပ္ခ်င္လို႔ပါ။ အဲဒီမွာ အရင္က ထုတ္ျပန္တဲ့ မဲစာရင္းက ေဆာဖ့္၀ဲလ္ကို မသံုးေတာ့ဘဲ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ ေျပာင္းလိုက္လို႔ အခုလို ျဖစ္ရတာပါ။ အဲဒီလို ေျပာင္းလိုက္တာ ကြၽန္ေတာ္ေတာင္ မသိလိုက္ဘူး” လို႔ ဦးတင္ေအးက စက္တင္ဘာ ၂၅ ရက္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ တြဲလုပ္ေနတာက ႏိုင္ငံတကာ အေတြ႕အၾကံဳရွိသူ အမ်ားစု ပါတဲ့ International Foundation for Electoral Systems (IFES) ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တည္းက တြဲလုပ္ေနတာပါ။
အခုခ်ိန္ မီဒီယာေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုဖို႔ကို IFES က ျငင္းထားပါတယ္။ ဒါကလည္း သံသယ ျဖစ္စရာ ေကာင္းတဲ့ အခ်က္ျဖစ္သလို ဘာေၾကာင့္ မွားယြင္းေနသလဲ ဆိုတဲ့ အေျဖအတြက္ လစ္ဟာေနတဲ့ ေသာ့ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

(၃)
မဲဆႏၵရွင္စာရင္း မွန္ကန္ဖို႔ အတြက္ ဦးတင္ေအး တာ၀န္ ယူရပါလိမ့္မယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ တာ၀န္ယူလို႔ မရပါဘူး။ အနည္းဆံုး ရာခိုင္ႏႈန္း ၉၀ မွန္ကန္မႈရွိေအာင္ တာ၀န္ယူရပါမယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္း ၉၀ မွန္ကန္ဖို႔ တာ၀န္ယူတယ္ ဆိုတဲ့ စကားေျပာမွ မွန္ကန္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေမွ်ာ္မွန္းလို႔ ရမွာပါ။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ပံုစံက ႐ိုးရွင္းပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေတြ မဲစာရင္း သြားစစ္စရာ မလိုပါဘူး။ မဲေပးတဲ့ေန႔မွာ သြားေရာက္မဲေပး႐ံု ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးႏိုင္သူ သန္း ၂၀ ေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲက ၁၅ သန္းေက်ာ္ မဲသြားေပးခဲ့ၿပီး မဲေပးသူ ၇၂ ဒသမ ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲ၊ ထပ္မဲ အေရအတြက္က မဲေပးခဲ့သူ အားလံုးရဲ႕ ၁၂ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၂၇ ဒသမ ၂၉ သန္းေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထူးျခားတာက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အတြက္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၂၉ သန္းေက်ာ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၂၈ သန္းေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ အတြက္ မဲေပးႏိုင္သူ ၂၇ ဒသမ ၇၆ သန္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ အမွန္စာရင္းထက္ သတ္မွတ္စာရင္း ပိုေနတာက ႐ုပ္ဆိုးေစတဲ့ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ လူပိုေတြ ထည့္သြင္းထားတာပါ။
မဲေပးတဲ့အခါ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အတြက္ ၂၂ ဒသမ ၇ သန္းေက်ာ္ မဲေပးခဲ့ပါတယ္။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူရဲ႕ ၇၇ ဒသမ ၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲေပးခဲ့ၿပီး ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲ အေရအတြက္ ၆ ဒသမ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ အတြက္ မဲေပးသူ ၂၁ ဒသမ ၆၈ သန္း ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူရဲ႕ ၇၆ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲေပးခဲ့ပါတယ္။ ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲ ပမာဏက ၆ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲေပးသူ ၂၀ ဒသမ ၈၁ သန္းေက်ာ္ မဲေပးပါတယ္။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူရဲ႕ ၇၄ ဒသ မ ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲေပးခဲ့ၿပီး ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္ မဲ ၇ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္ေထာင္စု ၾကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ (ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး) က ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ မဲအေရအတြက္ ၁၃ ဒသမ ၂၈ သန္းေက်ာ္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ထည့္၀င္မဲက ၉ ဒသမ ၇ သန္းေက်ာ္ျဖစ္ၿပီး ႀကိဳတင္မဲက ၃ ဒသမ ၅ သန္းေက်ာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထည့္၀င္မဲအရ မဲေပးႏိုင္သူ ဦးေရရဲ႕ ၄၃ ဒသမ ၀၄ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရေနခ်ိန္မွာ ႀကိဳတင္မဲနဲ႔ ၅၈ ဒသမ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းရေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီအတိုင္းပဲ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးက ထည့္၀င္မဲ ၁၆ ဒသမ ၂၆ သန္းေက်ာ္ ရပါတယ္။ မဲေပးခဲ့သူ ဦးေရရဲ႕ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ႀကိဳတင္မဲ ၂ ဒသမ ၇ သန္းေက်ာ္ ထပ္ျဖည့္ၿပီး ၁၈ ဒသမ ၉ သန္းေက်ာ္ မဲရရွိေအာင္ လုပ္ခဲ့သလို မဲေပးခဲ့သူ အားလံုးရဲ႕ ၈၇ ဒသမ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အတြက္ မဲေပးႏိုင္သူ ၄ ဒသမ ၆ သန္းေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ မဲလာေပးခဲ့သူက ၂ ဒသမ ၈ သန္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ မဲေပးႏိုင္သူ အေရအတြက္ရဲ႕ ၆၁ ဒသမ ၄၄ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲေပးခဲ့တာပါ။ ႀကိဳတင္မဲက ၃ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ၿပီး ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲက ၈ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲေပးႏိုင္သူ ၁ ဒသမ ၄ သန္းေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ မဲလာေပးသူ ၉ ဒသမ ၄ သိန္း နီးပါးရွိခဲ့ၿပီး မဲေပးႏိုင္သူ အေရအတြက္ရဲ႕ ၆၂ ဒသမ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲေပးခဲ့ပါတယ္။ ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲ ၉ ဒသမ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ၿပီး ႀကိဳတင္ မဲ ၃ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။
ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္မွာ မဲေပးႏိုင္သူ ၁ ဒသမ ၃ သိန္းရွိခဲ့ၿပီး မဲလာေပးသူ ခုနစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ မဲေပးႏိုင္သူရဲ႕ ၅၆ ဒသမ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္း မဲေပးခဲ့ပါတယ္။ ႀကိဳတင္မဲ ၃ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲ ၁၀ ဒသမ ၉၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒီကိန္းဂဏန္းေတြက ရရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေပၚ မူတည္ၿပီး အၾကမ္းဖ်င္း တြက္ခ်က္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဖယ္လိုက္ၿပီး ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏွစ္ရပ္ကို ၾကည့္တဲ့အခါ မဲလာေပးသူ အေရအတြက္ဟာ မဲေပးႏိုင္သူ ဦးေရရဲ႕ ပ်မ္းမွ် ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ၀န္းက်င္မွာ ရွိေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးႏိုင္သူ ဦးေရရဲ႕ အနည္းဆံုး ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ၀န္းက်င္အထိ မဲေပးၾကလိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။
မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ပ်မ္းမွ် ၃၂ သန္း ရွိတယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုး ၂၀ ဒသမ ၈ သန္း ကေန ၂၄ သန္းက လာေရာက္ မဲေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးတင္ေအးေျပာတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ အာမခံတယ္ဆိုရင္ လူဦးေရ ၉ ဒသမ ၆ သန္းပဲ မဲေပးခြင့္ရဖို႔ ေသခ်ာတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အေနအထား ျဖစ္သလို စိုးရိမ္သင့္တဲ့ အေျခအေနပါ။
ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတာက မဲစာရင္း သတ္မွတ္ခ်က္မွာ အမွန္တကယ္ ရွိသူေတြ မဲမေပးရဘဲ၊ လူပိုေတြ မပါႏိုင္ေအာင္ သတိထားရမယ့္ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ မဲေပးသူ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိမယ္ဆိုရင္ေတာင္ အဲဒီသူေတြထဲမွာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကလို လူပိုစာရင္းေတြ ပါေနၿပီဆိုရင္ မဲရလဒ္ ေျပာင္းသြား ႏိုင္ပါတယ္။
ဒီလိုမျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ ႏိုင္တာက ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ သူေတြနဲ႔ မဲ႐ံုကိုယ္စားလွယ္ ေတြရဲ႕ တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ အရေရာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေန ေတြကိုပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရင္ မဲညစ္မႈ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ေဒသေျခာက္ခု ရွိပါတယ္။ အဲဒီေဒသေတြက စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ဧရာ၀တီတိုင္း၊ မႏၲေလးတိုင္း၊ တနသၤာရီတိုင္း၊ ခ်င္းျပည္နယ္နဲ႔ ကယားျပည္နယ္ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေဒသေတြမွာ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြအၾကား အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ရွိေနသလို ခ႐ိုနီမ်ားရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္လိုသူေတြ မ်ားေနပါတယ္။ စံနမူနာျပအျဖစ္ စစ္ကိုင္းတိုင္းကို အဓိကထား ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ကယားျပည္နယ္၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ တနသၤာရီတိုင္း၊ ပဲခူးတိုင္း၊ မႏၲေလးတိုင္း၊ မေကြးတိုင္း၊ ဧရာ၀တီတိုင္းေတြမွာ လက္ရွိအာဏာရ ပါတီက လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္လံုးမွာ ရာခိုင္ႏႈန္း ၈၀ ကေန ရာႏႈန္းျပည့္ အႏိုင္ရေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

(၄)
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏွစ္ရပ္ကို အေျချပဳၿပီးတြက္ရင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ဦးေရရဲ႕ မဲလာေပးသူ အေရအတြက္ဟာ အနည္းဆံုး ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိရပါမယ္။
ႀကိဳတင္မဲ အေရအတြက္ ငါးရာခိုင္ႏႈန္းထက္ မပိုေစရဘူးလို႔ ဆိုထားတဲ့အတြက္ ႀကိဳတင္မဲ ျပႆနာကို ဖယ္ထားလို႔ ရပါတယ္။
ပယ္မဲ၊ ေပ်ာက္မဲ၊ ထပ္မဲ ပမာဏကလည္း အနည္းဆံုး ပ်မ္းမွ် ခုနစ္ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ ေက်ာ္လို႔ မရပါဘူး။ ေက်ာ္ခဲ့ၿပီဆိုရင္ သံသယ ျဖစ္စရာ ရွိလာပါလိမ့္မယ္။
အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္က အကယ္၍ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၃၂ သန္းမွာ ၁၀ သန္းကိုပဲ အာမခံမယ္၊ က်န္တဲ့ ၁၀ သန္းက ျပင္ဆင္မႈေတြ အခ်ိန္မီလုပ္ခဲ့လို႔ မဲစာရင္းမွာ နာမည္ပါခဲ့မယ္၊ က်န္ေနတဲ့ ၁၂ သန္းေက်ာ္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ေပ်ာက္ဆံုးမယ္ (ဒီလို ေပ်ာက္ဆံုးေအာင္ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ လုပ္မယ္၊ အေၾကာင္းျပခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေပးမယ္) ဆိုရင္ ၂၀၁၅ ခု ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
အခုခ်ိန္မွာ ဦးတင္ေအး ေျပာစကား ေတြကေတာ့ မိုးႀကိဳးပစ္တာကို ထန္းလက္နဲ႔ ကာေနသလိုပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္တာမွာ ဦးတင္ေအး လုပ္ႏိုင္ခဲ့တာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ခုတည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာအတြက္ အဆံုးအျဖတ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကသာ အာဏာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အတြက္ အဆံုးအျဖတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္မွ်တေအာင္ လုပ္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုတာ တစ္ခ်က္တည္းနဲ႔ ဦးတင္ေအးကို ယံုလို႔မရပါဘူး။
မင္းခေယာက်္ား တစ္ဦးအတြက္ အမိန္႔အာဏာက အဓိက က်ပါတယ္။ ဦးတင္ေအးက ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ျဖစ္ၿပီး သမာသမတ္က်စြာ ၾကားေနရမယ့္သူ ျဖစ္ေပမယ့္ အခုခ်ိန္ထိ သူ႔ကိုယ္သူ မင္းခေယာက်္ားလို သေဘာထား ေနတုန္းပါပဲ။ ဒီအခ်က္ကို စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္ထုတ္ 7 Day အင္တာဗ်ဴးမွာ ထပ္ေတြ႕ပါတယ္။
“... အမ်ိဳးသား ႏိုင္ငံေရးကေတာ့ ကိုယ္က်န္းမာေနရင္ လုပ္ပါမယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ၅၂ ႏွစ္ေသာ အေတြ႕အၾကံဳေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ပါ ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ဆံုး ထြက္သက္အထိ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ လုပ္သြားမွာပါ” လို႔ 7 Day အင္တာဗ်ဴးမွာ ဦးတင္ေအးက ဆိုပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးဘေဌးက ဦးတင္ေအးလို ဘာမွ မေျပာပါဘူး။ သူလုပ္စရာ ရွိတာကိုပဲ သမာသမတ္ ၾကားေနၿပီး လုပ္သြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အျမင္နဲ႔ ေရာယွက္ၿပီး လုပ္သြားတာလည္း မရွိပါဘူး။ ဦးတင္ေအးက ဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔မွာ ေမွ်ာ္မွန္း စိတ္ကူးရွိေနတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေမွ်ာ္မွန္းစိတ္ကူး မရွိရင္ေတာင္ သူ႔ကိုခိုင္းသူရွိရင္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဦးတင္ေအးကို ယံုၾကည္လို႔ မရပါဘူး။ ယံုၾကည္လို႔ မရႏိုင္တဲ့ အေထာက္အထား ေတြကလည္း သူ႔စကားေတြမွာ ေပၚလြင္ေနပါတယ္။

(၅)
ဦးတင္ေအးကို ယံုၾကည္လို႔ မရတဲ့ အခ်က္ သံုးခ်က္ ရွိပါတယ္။ ပထမ အခ်က္က သူ႔ရဲ႕သမိုင္းေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က ေရွ႕စကား ေနာက္စကား မညီတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕စကား ေနာက္စကား မညီဘူး ဆိုတာက မဲစာရင္း ျပင္ၿပီးသူေတြ ထပ္မွားတာ၊ ျပင္မထားတာေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ Printout ထုတ္တဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္တဲ့ အမွား၊ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ အမွားဆိုၿပီး အလြယ္တကူ ဆင္ေျခေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးတင္ေအးဟာ ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ မွန္ႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ result ကို ႀကိဳသိေနပါတယ္။ ဒီလို ႀကိဳသိေနေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ အမွားဆိုၿပီး နည္းပညာပိုင္းကို ပံုခ်လိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေဆာ့၀ဲလ္ ေျပာင္းလိုက္တာကို သူကိုယ္တိုင္ မသိဘူးလို႔ ဆုိျပန္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ မွန္သလား၊ မွားသလား ဆိုတာကိုေတာ့ IFES က နည္းပညာပိုင္း တာ၀န္ယူထား သူေတြပဲ သိပါလိမ့္မယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ နာမည္ေကာင္း ရထားတဲ့ IFES လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံက မဲစာရင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နာမည္ပ်က္ေနပါၿပီ။ ျပည္သူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈလည္း က်ဆင္းေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ မဲစာရင္းမွန္ေအာင္ ဘာေၾကာင့္ မလုပ္ႏိုင္လဲ ဆိုတဲ့အခ်က္က ဦးတင္ေအးကို ယံုၾကည္လို႔ မရတဲ့ တတိယအခ်က္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ခန္႔အပ္ထားတာပါ။
လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားကလည္း ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီနဲ႔ NLD အၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈပံုစံ မဟုတ္ဘဲ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ NLD အၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ျဖစ္ေနပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကလည္း သမၼတ ထပ္မလုပ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာမထားတဲ့ အတြက္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈက ပိုၿပီးျပင္းထန္ လာပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ၾကားေနရမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးက ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ေသေဖာ္ ေသဖက္၊ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
“သမၼတႀကီးနဲ႔ ကြၽန္ေတာ့္ ဆက္ဆံေရးကေတာ့ Comrade ေပါ့။ ေသေဖာ္ ေသဖက္၊ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္ေတြပါ။ အျပန္အလွန္ ခ်စ္ခင္ေလးစား ယံုၾကည္မႈ ရွိပါတယ္” လို႔ ဦးတင္ေအးက 7 Day အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး ပါတီကို သံေယာဇဥ္ မရွိဘူးလို႔လည္း အဲဒီအင္တာဗ်ဴးမွာ သူကိုယ္တိုင္ ထုတ္ေျပာပါတယ္။
“ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီက ကြၽန္ေတာ္ ဒီေလာက္ သံေယာဇဥ္ မရွိပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ ပါတီ၀င္ ျဖစ္ခဲ့တာ ၂၀၁၀ ၾသဂုတ္မွာ ျဖစ္တယ္။ ၂၀၁၁ မတ္လမွာ ထြက္လိုက္ပါတယ္” လို႔ ဦးတင္ေအးက 7 Day ကို ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးကေန ဦးတင္ေအး ထြက္လိုက္တာက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က သူ႔ကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ တာ၀န္ေပးမွာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ သူႏုတ္ထြက္ၿပီး တစ္ရက္အၾကာမွာ သူ႔ကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ခန္႔ဖို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က လႊတ္ေတာ္ကို အမည္စာရင္း တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၃၉၈ အရ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ အပါအ၀င္ အဖြဲ႕၀င္ အနည္းဆံုး ငါးဦးကို သမၼတက ခန္႔အပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆ အရ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ သက္တမ္းက သမၼတရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္း ကုန္ဆံုးတာနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းလည္း ကုန္ဆံုးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ဖက္မွာလည္း တပ္မေတာ္ အစိုးရ လက္ထက္မွာ နံပါတ္ ၆ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ဦးတင္ေအး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သလို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊ၊ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး ေမာင္ေအး ၿပီးရင္ သူရဦးေရႊမန္း၊ ဦးတင္ေအာင္ျမင့္ဦး၊ ဦးသိန္းစိန္တို႔လို တပ္မေတာ္အေပၚ ၾသဇာေညာင္းသူ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို ၾကည့္ရင္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ဌာနႀကီးေတြမွာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္၊ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္၊ ညႊန္ၾကားေရးတာ၀န္ ယူထားသူ အမ်ားစုဟာ တပ္မေတာ္က အၿငိမ္းစား ယူထားတဲ့ ဒုတိယဗိုလ္မွဴးႀကီး၊ ဗိုလ္မွဴးအဆင့္ေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအတိုင္းပဲ သက္ဆိုင္ရာ ခ႐ိုင္ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ အသီးသီးမွာ ထိပ္ပိုင္းတာ၀န္ ယူထားသူေတြ အမ်ားစုကလည္း တပ္မေတာ္ကေန ဗိုလ္မွဴးအဆင့္နဲ႔ အၿငိမ္းစားယူၿပီး တာ၀န္ယူထားသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မွားယြင္း လြဲေခ်ာ္မႈျဖစ္ေစ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈျဖစ္ေစ သံသယ ျဖစ္စရာေတြ ရွိလာၿပီဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္မွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။
ပိုဆိုးတာက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး တက္လာမယ့္ သမၼတဟာ ဦးသိန္းစိန္ပဲ ျဖစ္ခဲ့မယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ အေျခအေနနဲ႔ ရလဒ္ကလည္း အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အတြက္ နာမည္ေကာင္း ထြက္လာႏိုင္ေျခ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အခုခ်ိန္ ကတည္းက မဲစာရင္း မွန္ကန္ဖို႔နဲ႔ အျငင္းပြားဖြယ္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္တားဆီးထားဖို႔ လိုပါတယ္။

(၆)
အျငင္းပြားဖြယ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မျဖစ္ေအာင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြ အလုပ္လုပ္ရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္ပါၿပီ။ ပထမဆံုး မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈ ဘယ္ေလာက္အထိ ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကို သက္ဆိုင္ရာ ဧရိယာအလိုက္ စတင္ေဖာ္ထုတ္ ရပါေတာ့မယ္။ အမ်ားႀကီး လုပ္စရာ မလိုပါဘူး။ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကို လူတစ္သိန္းေလာက္ တာ၀န္ယူၿပီး လုပ္ရင္ကို တိက်တဲ့ စာရင္းတစ္ခု ထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။ မဲစာရင္းမွ မမွန္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ဘာမွစိတ္မခ် ရပါဘူး။
ျဖစ္ေနတဲ့ မဲစာရင္း အမွားေတြ အတြက္ အဓိက သက္ဆိုင္သူက ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပါ။ သူတို႔ ႏွစ္ဦးစလံုးက ရာခိုင္ႏႈန္း ၉၀ အထိ မွန္တဲ့ မဲစာရင္း ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ဒီအခ်ိန္မွာ တရား၀င္ အာမခံခ်က္ ေပးရပါမယ္။
ဒီလိုမဟုတ္ရင္ ပထမဆံုး လုပ္ရမွာက ဥကၠ႒ တာ၀န္ကေန ဦးတင္ေအး ႏုတ္ထြက္လိုက္ပါ။
ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၀၀ (ခ)အရ ဥပေဒအရ ေပးအပ္ထားတဲ့ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္စြာ မေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ကို စြပ္စြဲျပစ္တင္လို႔ ရပါတယ္။ မဲစာရင္း အမွန္ျဖစ္ေရးဟာ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ တာ၀န္တစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မွာလည္း မဲစာရင္း မွန္ကန္ေရးကို အစိုးရ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရက တာ၀န္ေပးထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းက လုပ္ရပါတယ္။
ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ အာမခံခ်က္ ေပးမယ္ဆိုတဲ့ မဲစာရင္းနဲ႔ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို လုပ္လို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ မဲစာရင္း မွန္ကန္ျပည့္စံုမွ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္မယ္။ ဒီအတြက္ အခ်ိန္လိုတယ္ဆိုရင္ ဒုတိယ အခ်က္အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲကို အခ်ိန္ဆုတ္လိုက္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္ သက္တမ္းက ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၃၁ ရက္မွာ ကုန္ဆံုးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္လထက္ေတာ့ ပိုယူဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ လက္ရိွျဖစ္ေနတဲ့အတိုင္း ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို မဲစာရင္းနဲ႔ မညစ္ပတ္ဘူးလို႔ ဦးတင္ေအးက အာမခံေပးပါ။ ဦးတင္ေအး အာမမခံဘူးဆိုရင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ တာ၀န္ခံရ ပါလိမ့္မယ္။
ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ စက္တင္ဘာလဆန္းပိုင္းမွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္က မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တာ၀န္ေက်ပြန္ဖို႔ လိုအပ္တယ္၊ အေျခခံက်တဲ့ ႏိုင္ငံသား တာ၀န္ျဖစ္တဲ့ ဆႏၵမဲေပးျခင္းျဖစ္တဲ့ တာ၀န္ကို မပ်က္မကြက္ ထမ္းေဆာင္ သြားရမယ္လို႔ ေရဒီယို မိန္႔ခြန္းကတစ္ဆင့္ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေျပာသလို ျပည္သူေတြ တာ၀န္ေက်ဖို႔ဆိုရင္ မဲစာရင္း မွန္ကန္ဖို႔နဲ႔ မဲေပးခြင့္ ရိွသူတိုင္း မဲေပးခြင့္ရဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ မွန္ဖို႔ အာမခံထားတဲ့ မဲစာရင္းနဲ႔ေတာ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ တိုက္တြန္းသလို ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ မဲစာရင္း မွန္ကန္ေရးနဲ႔ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ တာ၀န္ယူ အာမခံဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ မီဒီယာေတြ၊ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူ အားလံုး အခုခ်ိန္ကစျပီး သမၼတကိုပဲ အဓိက ေျပာရပါေတာ့မယ္။

 Written by - ေနထြန္းႏုိင္