“ႀကံ့ခိုင္ေရးကို အားေပးဖုိ႔ မရွိဘူး”

လာမည့္ ႏို၀င္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဧရာ၀တီတိုင္း မဲဆႏၵနယ္ ၉၂ ခုတြင္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ေလာင္း ၅၀၃ ဦး ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ဧရာ၀တီတုိင္းမဲဆႏၵနယ္မ်ားတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားတြင္ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ ပူးတဲြဥကၠ႒ႏွင့္ ဒုဥကၠ႒ ဦးေဌးဦး၊ အစုိးရ၀န္ႀကီးေဟာင္း မ်ားျဖစ္သည့္ ဦးတင့္ဆန္း၊ ဦးခင္ရီ အပါအ၀င္ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ ၉ ဦးတုိ႔လည္း ပါ၀င္ေနသည္။ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ကလည္း ဧရာ၀တီတုိင္းမဲဆႏၵနယ္အားလုံးတြင္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည္ျဖစ္ရာ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပင္းထန္ ႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဧရာ၀တီတုိင္း ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဥကၠ႒ ဦးေအာင္ျမင့္ကုိ ဧရာ၀တီ အႀကီးတန္း သတင္းေထာက္ ဆလုိင္းသန္႔စင္က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားသည္။

ေမး။ ။ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ၿပီးၿပီလဲ။
ေျဖ။ ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာအဆင့္ အထိ ေကာ္မရွင္ အဆင့္ဆင့္ကို သတိႀကီးစြာနဲ႔ ခန္႔အပ္ခဲ့တယ္။ ေမလကတည္းက တိုင္းေကာ္မရွင္အဖဲြ႔၀င္ ၂ ဦးနဲ႔ ခရိုင္ေကာ္ မရွင္ က တဦးစီ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေကာ္မရွင္လုပ္ငန္းေတြကို သင္တန္းသြားတက္ခဲ့တယ္။ ဇြန္လမွာ သင္တန္းတက္ထား သူေတြကဦးစီးၿပီး ခရိုင္အလိုက္ ၿမိဳ႕နယ္ေတြကို သင္တန္းျပန္ေပးတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ကေနတဆင့္ ရပ္/ေက်းအဆင့္ကို ဆင့္ပြား သင္တန္းေပးခဲ့တယ္။
အခုခက္ေနတာက ရပ္/ေက်းအဆင့္မွာ ေကာ္မရွင္လုပ္ငန္းေတြကို သင္တန္းေပးထားၿပီးသားသူေတြက ထြက္ကုန္ တာေတြ ရွိတယ္။ သူတို႔အေၾကာင္းျပတာေတာ့ က်န္းမာေရးမေကာင္းလို႔၊ အသက္ႀကီး သြားလို႔၊ ပါတီထဲ၀င္သြားလို႔ စသျဖင့္ ေပါ့။ ပါတီထဲ၀င္သြားတာေတာ့ အမ်ားစုဗ်။ အဲဒါေတြနဲ႔ ႏႈတ္ထြက္ဖို႔ တင္လာတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္က ႏုတ္ထြက္ ခြင့္ ေတာင္းတာတခ်ဳိ႕ရွိေပမယ့္ ရပ္/ေက်းအဆင့္က ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းလိုလို ႏႈတ္ထြက္တာ ေတြ ျဖစ္ ေနတယ္။ လူဦးေရအားျဖင့္ေတာ့ ၁၀၀ ေက်ာ္ ေလာက္ ရွိမယ္။ အဲေတာ့ ႏႈတ္ထြက္တဲ့လူေနရာမွာ အစားထိုးလူေတြ ခန္႔ထားေပးရတယ္။
ဘာအခက္အခဲျဖစ္သလဲဆိုေတာ့ သူတို႔ကို သင္တန္းတႀကိမ္စီ ပို႔ခ်ထားၿပီးသား။ လူေတြက ထြက္ကုန္ေတာ့ အစားထိုးတဲ့ လူေတြက ဘာမွမသိဘူး။ အဲေတာ့ အသစ္၀င္လာတဲ့လူေတြကို သင္တန္း ျပန္ေပးရမယ္။ အဲဒါလည္း ေအာက္တိုဘာ ၁ လ ပဲ အခ်ိန္ရွိေတာ့မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေအာက္တုိဘာ လထဲမွာ သင္တန္းတက္ၿပီးသားေရာ လူသစ္ေတြေရာ ေနာက္တႀကိမ္ ထပ္ ၿပီး ေကာ္မရွင္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ သင္တန္း ထပ္ေပးဦးမယ္။ ၿပီးရင္ လုပ္ငန္းေတြနားလည္ေအာင္၊ ေက်ညက္ေအာင္ ေဆြးေႏြး ပဲြေတြလုပ္ေပးမယ္။
မဲရံုမွဴးေတြကို သင္တန္းေပးဖို႔အတြက္ ေနျပည္ေတာ္မွာ တိုင္းက ၂ ေယာက္၊ ခရိုင္တခုက ၂ ေယာက္စီ ဆရာျဖစ္သင္တန္း ဒီလထဲမွာ သြားတက္ထားတယ္။ အဲဒါေတြကို ခရိုင္အလုိက္ ၿမိဳ႕နယ္ေတြကို သင္တန္း ျပန္ေပးသြားမယ္။ မၾကာခင္ အစည္း အေ၀း လုပ္ၿပီးေတာ့ ေအာက္တိုဘာလဆန္းတာနဲ႔ မဲရံုမွဴးသင္တန္းေတြ လုပ္ေတာ့မယ္။ ရပ္/ေက်းမဲရံုမွဴးေတြကေတာ့ ပညာေရး ၀န္ထမ္းေတြ၊ ဆရာ၊ ဆရာမေတြေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔ပဲ မဲရံုမွဴး၊ ဒုမဲရံုမွဴးနဲ႔ အဖဲြ႔၀င္ေတြ ျဖစ္မယ္။ မဲရံုမွဴးတို႔ ရပ္/ေက်း ေကာ္မရွင္ တို႔က ထိပ္ကေန တိုက္ပဲြ၀င္ရတဲ့သူေတြ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔လုပ္တာလဲြတာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အားလံုး လဲြတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ မဲရံုမွဴးသင္တန္းကို စနစ္တက်နဲ႔ ပီပီျပင္ျပင္ ပို႔ခ်မယ္။ ေဆြးေႏြးပဲြေတြလုပ္မယ္။ ဇာတ္တိုက္ တဲ့လုပ္ငန္းေတြ လုပ္မယ္။ ေအာက္တိုဘာအတြင္းမွာ ဒါေတြအားလံုး ၿပီးေအာင္လုပ္မွာပါ။
ေမး။ ။ ဧရာ၀တီတုိင္းအတြင္းမွာ က်င္းပမယ့္ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး လြပ္လပ္ တရားမွ်တဖို႔ ဘယ္ေလာက္အထိ အာမခံႏိုင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပဲြဟာ Free and Fair (လြပ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တ) ျဖစ္ဖို႔ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အာမခံတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္မွာလုပ္ေနသူေတြဟာ ကိုယ္က်င့္တရားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လံုး၀အထိပါး မခံပါဘူး။ အဲဒီလို လူေတြ ဦးစီးေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို ေျပာႏိုင္တာပါ။
တုိင္းေကာ္မရွင္လည္း မတရားလုပ္လို႔ မရဘူး။ ခရိုင္နဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္လည္း လုပ္လို႔မရဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတာက ရပ္/ေက်း ေကာ္မရွင္ နဲ႔ မဲရံုမွဴးေတြက လုပ္မယ္ဆို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒါေတြ မျဖစ္ေအာင္ အထပ္ထပ္ ေျပာေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ထိေျပာထားသလဲဆိုရင္ ရပ္/ေက်းေကာ္မရွင္ကလည္းေကာင္း၊ မဲရံုမွဴးကလည္းေကာင္းေပါ့ဗ်ာ၊ မတရား လုပ္ခဲ့လိုရွိရင္ ပါတီဘက္ကလည္း အင္မတန္ေသခ်ာတယ္ဆိုရင္ ခင္ဗ်ားတို႔ ေစာင့္မေနနဲ႔။ ရဲစခန္းကို ေျပးၿပီးသြားတိုင္လို႔ ေျပာထားတယ္။ ဒါက ရဲအေရးပိုင္တဲ့အမႈ ျဖစ္တယ္။ ရဲက လက္ခံေဆာင္ရြက္ေပးရမယ္။ အဲ တခုေတာ့ရွိတယ္။ မဟုတ္ဘဲ နဲ႔ ယုန္ထင္ ေၾကာင္ထင္ သြားတိုင္ရင္ ရပ္/ေက်းေကာ္မရွင္နဲ႔ မဲရံုမွဴးေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ကို ျပန္ၿပီးတိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေျပာထား တယ္။
ေမး။ ။ မဲေပးရာမွာ တံဆိပ္တံုးထုရမွာဆိုေတာ့ တခ်ဳိ႕ကလည္း မွင္ မထင္မွာ၊ မွင္ေတြ တအားမ်ားမွာ စိုးရိမ္ၾကတယ္။ ေကာ္မရွင္က စီမံထားတဲ့ တံဆိပ္တံုးအေျခအေနေလး ေျပာျပေပးပါ။
ေျဖ။ ။ မဲေပးရမယ့္ တံဆိပ္တုံးက ဘာမွင္မွ မလိုဘူး။ တံဆိပ္တံုးထဲမွာကို မွင္ပါၿပီးသား။ ဒီအတိုင္းပဲ ကိုယ္ႏွိပ္ခ်င္တဲ့ အကြက္ထဲမွာ ဖိလိုက္ရံုပဲ။ အဲေတာ့ မွင္စိုၿပီးမွ ကြက္တာတို႔ ၿပဲတာတို႔ မျဖစ္ႏို္င္ေတာ့ဘူး။ တံဆိပ္တံုးကို ဖိရာမွာလည္း ဘယ္လိုပဲဖိဖိ၊ ႀကိဳက္သလိုဖိလို႔ရတယ္။ အတည့္တို႔၊ အေစာင္းတို႔ ဂၽြမ္းျပန္ေနလည္း ကိုယ္မဲေပးခ်င္တဲ့ ပါတီရဲ႕လုိင္းထဲ၊ အကြက္ထဲမွာရွိေနရင္ ဒီပါတီကို ေထာက္ခံတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။
ေမး။ ။ ဧရာ၀တီတိုင္းမွာ ၀င္ၿပိဳင္တဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြထဲမွာ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီက နာမည္ႀကီး ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ၀န္ႀကီးေတြ ပါေနတယ္။ ဒီလူေတြက လက္ရွိ အာဏာရပါတီကလည္း ျဖစ္ေနေတာ့ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ သူတို႔အတြက္ ဘက္လိုက္ၿပီးလုပ္ေဆာင္ေပးမလားဆိုၿပီး သံသယရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ နာမည္ႀကီးေတြ ဘယ္လိုၿပိဳင္ၿပိဳင္ က်ေနာ္တို႔က အေရးကိုမလုပ္ဘူး။ ဂ်ာနယ္တေစာင္က က်ေနာ့္ကို ေမးတယ္။ ဦးေဌးဦးက ႀကံ့ခုိင္ေရးပါတီမွာ လူႀကီး၊ ဒီမွာလည္း တိုင္းမွဴးလုပ္ဖူးတယ္ဆိုေတာ့ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္ေပး ဖို႔ရွိမလဲဆိုၿပီး ေမးတယ္။ ေကာ္မရွင္က ဘာမွလုပ္ေပးဖို႔ မရွိဘူး။ သူ႔ဟာသူ မဲဆြယ္စည္းရံုးေရး လုပ္ေလ။ သူလည္း အျခား ပုဂိၢဳလ္မ်ားနည္းတူ ယွဥ္ၿပိဳင္ရမယ္ေလ။ ျပည္သူက ဦးေဌးဦးကို မ်ားမ်ားမဲထည့္ရင္ ဦးေဌးဦးႏိုင္မွာေပါ့။ သူ႔ကို မဲမထည့္ရင္ မႏိုင္ဘူးေပါ့။ ဒါပဲ ရွိတာပဲ။
ခင္ဗ်ားက ေမးခြန္းကို ယဥ္ေက်းေအာင္ ေမးတာ။ ဟိုဂ်ာနယ္သတင္းေထာက္ကေတာ့ ဦးေဌးဦးက ဘာေတြပံ့ပိုး ထားသလဲလို႔ ေမးတာ။ က်ေနာ္က ဘာေျပာလုိက္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီနဲ႔ပတ္သတ္ရင္ တလဲြ ထင္မေနၾကနဲ႔။ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီကေန ငါတို႔က ငါးျပားေစ့လည္း ေထာက္ပံ့ေၾကးယူထားတာ မဟုတ္ဘူး။ အဲေတာ့ ငါတို႔က ျပည္ခုိင္ၿဖိဳး ပါတီကုိ ႏို္င္ေအာင္ပံ့ပိုးဖို႔ ဘာအေၾကာင္းမွ မရွိဘူး။ ဒို႔က ဒိုင္လူႀကီးေတြေလ။ ဒိုင္လူႀကီးပီပီ ဒို႔ကတည့္တည့္ မတ္မတ္ ရပ္မယ့္လူေတြျဖစ္တယ္။ ဦးေဌးဦးက ႀကံ့ခို္င္ေရးပါတီက လူႀကီး ျဖစ္လည္းပဲ ျပည္သူကႀကိဳက္မွ မဲထည့္မွာေပါ့။ ငါတုိ႔က သြားလုပ္ေပးလို႔ ရမလားလို႔ ေျပာျပလိုက္တယ္။ ဟုတ္တယ္ေလ။ က်ေနာ္တို႔က ႀကံ့ခုိင္ေရးပါတီနဲ႔လည္း ကင္း ေအာင္ေနတယ္။ ဘာမွ ႀကံ့ခိုင္ေရးကို အားေပးဖို႔ မရွိဘူး။
ေမး။ ။ ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္သားေတြ မဲေပးဖို႔ ဘယ္လိုစီစဥ္ထားပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ အရင္တုန္းက ရဲစခန္းထဲမွာ မဲရံုေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ အခု ရဲဌာနအထက္အဆင့္ဆင့္က ရဲစခန္းထဲမွာ မဲရံုေတြမလုပ္ပါနဲ႔။ လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔အေၾကာင္းၾကားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ရဲစခန္းထဲမွာ မဲရံု လံုး၀မလုပ္ၾကနဲ႔။ ရဲစခန္းနဲ႔ အနီးဆံုးမဲရံုမွာ စာရင္းထည့္ေပးပါလို႔ ညြန္ၾကားထားတယ္။ စာရင္းေတြလည္း ထည့္ၿပီးသား ျဖစ္ေနပါၿပီ။ သက္ဆိုင္ရာ ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြနဲ႔ မိသားစုေတြဟာ အနီးဆံုးမဲရံုမွာ အမ်ားျပည္သူ နည္းတူ မဲေပးရမယ္။
စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သတ္လို႔ေတာ့ မဲရံုေတြကို စစ္တပ္ထဲမွာပဲလုပ္မယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး က ေျပာထားတယ္။ စစ္တပ္ထဲမွာ မဲရံုကို ဘယ္သူမွ မထိခိုက္ေအာင္လုပ္ထားတယ္။ တပ္အေနနဲ႔ စစ္တပ္ထဲ အ၀င္မခံခ်င္ရင္ မဲရံုကို အျပင္ထုတ္ၿပီး လုပ္လို႔ေျပာထားတယ္။ တပ္ထဲမွာလုပ္ရင္ေတာ့ မဲရံုဆီကို မီဒီယာေတြ၊ Observer (ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူ) ေတြလာမယ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ လာမယ္။ အဲဒါကို ခြင့္ျပဳရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ တပ္ထဲမွာ မဲရံုရွိလို႔ ဘာမွမျဖစ္ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။
မဲရံုမွဴးေတြကလည္း သင္တန္းေပးထားတဲ့ တပ္ကလူေတြပဲ လုပ္မွာပါ။ ဒီမဲက တံဆိပ္ထုတာဗ်ာ။ စစ္သား တေယာက္က NLD ကို တံဆိပ္ထုတားတယ္ ဆိုပါေတာ့။ မဲရံုမွဴးလုပ္တဲ့ ဗိုလ္ႀကီးေတြ၊ တပ္ၾကပ္ႀကီး ေတြက ႀကံ့ခို္င္ေရးကို ေျပာင္းလို႔ ရမလားဗ်။ မရပါဘူး။ ဒီမဲအတိုင္းပဲ ေရတြက္ရမွာေလ။ တံဆိပ္တံုး မထုခင္မွာေတာ့ မင္းတို႔ဘယ္ပါတီကို ေပးပါဆိုၿပီး ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တံဆိပ္တံုးထုရာမွာေတာ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္တဲ့ေနရာမွာ ထုရတာမို႔လို႔ ဘယ္သူမွ ျမင္ႏိုင္တာ မဟုတ္ဘူး။ သူမဲေပးခ်င္တာ ေပးလို႔ရတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေျပာေနတယ္။ စစ္တပ္ထဲမွာရွိေနတဲ့ မဲေတြအားလံုးက ႀက့ံခုိင္ေရးမဲေတြ ျဖစ္ေနမယ္တဲ့။ အဲ့လို မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္တပ္ထဲက လူက NLD ေပးခ်င္ေပးမွာေပါ့ဗ်။ ဒါက သူ႔လြပ္လပ္ခြင့္ပဲေလ။
ေမး။ ။ မသန္စြမ္းေတြ မဲေပးႏို္င္ေအာင္ေရာ ဘယ္လိုစီစဥ္ထားပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ မသန္စြမ္းစာရင္းေတြ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းထားပါတယ္။ စာရင္းေတြ ရွိထားၿပီးသားပါ။ မသန္စြမ္းတဦး မဲရံုကိုေရာက္လာရင္ သူမဲေပးလို႔ရေအာင္ ကူညီေပးမယ္။ ဘီးတပ္ကုလားထုိင္နဲ႔ လာရင္ အထဲကို ဘီးတပ္ ကုလားထုိင္နဲ႔ သြားလို႔ရေအာင္ စီစဥ္ေပးမယ္။ လူတဲြနဲ႔လာရင္လည္း မဲေပးလို႔ရေအာင္ ကူညီေပးမယ္။ တံဆိပ္တံုးကို သူ႔လူနဲ႔သူ ထုေပါ့ဗ်ာ။ တကယ္လို႔ မဲရံုမလာႏိုင္ရင္ ႀကိဳတင္မဲေပးေပါ့။
ေမး။ ။ ေရြးေကာက္ပဲြလုပ္ဖို႔ အခ်ိန္က နီးကပ္လာၿပီး။ မဲစာရင္း မွားေနတာေတြက အခုထက္ထိ ရွိေနတုန္း ပဲျဖစ္ေနတယ္။ တိုင္းေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ျပည္သူေတြမဲေပးခြင့္ မဆံုးရွံဳးေအာင္ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္ေပးသြားဖို႔ ရွိမလဲ။
ေျဖ။ ။ မဲစာရင္းက အကၡရာစဥ္အလုိက္ေၾကညာေတာ့ မိသားစုတစုထဲမွာတင္ ဟိုေရာက္ ဒီေရာက္နဲ႔ ကဲြကုန္တယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ျပည္သူေတြက မေက်နပ္ဘူး။ ၿပီးေတာ့ မဲေပးဖို႔ မဲရံုေတြခဲြျခားထားေတာ့ အေဖက ဟိုဘက္မဲရံု၊ အေမက ဒီဘက္မဲရံုဆိုတာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ အဲဒီက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို ပိုလို႔အျပစ္ေျပာ လိမ့္မယ္။ အဲဒါဟာ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းေကာ္မရွင္အစီအမံ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ UEC (ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္) နဲ႔ IFES ဆိုတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းနဲ႔ စီစဥ္တာ။ IFES က မဲစာရင္းလုပ္တဲ့ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ ေရးတယ္။ အဲဒီေဆာ့ဖ္၀ဲလ္အတိုင္း IFES ေျပာတဲ့နည္းစနစ္ အတိုင္းလုပ္တာ တလဲြတေခ်ာ္ေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း ဒီအစီအမံကို လံုး၀ မသိဘူး။
အခုု မဲရံုမွာ ဦးက သပ္သပ္၊ ေဒၚကသပ္သပ္ ျဖစ္ကုန္လို႔ လင္မယားဟိုဘက္ဒီဘက္ေရာက္သြားရင္ ေကာ္မရွင္ကို ဆဲလိမ့္မယ္။ ေအာက္ေျခေကာ္မရွင္က ဘာမွတာ၀န္မရွိပါဘူး။ ခိုင္းတဲ့အတိုင္း လုပ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒါကို ျပင္ေပးပါလို႔ ေျပာေတာ့လည္း ျပင္လို႔မရေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ ျပည္ေထာင္စုေကာ္မရွင္မွာ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ ဥကၠ႒ေတြ ေခၚၿပီး ေဆြးေႏြးတာမွာ အဲ့လိုမ်ဳိး အကၡရာစဥ္လိုက္ေၾကညာမယ့္အေၾကာင္း တခါမွ မေျပာဖူးဘူး။ အခု အဲ့လိုလုပ္လုိက္ေတာ့ ျပည္သူ ဆီက တံု႔ျပန္မႈေတြက တအားမ်ားေနၿပီ။
ျပည္သူေတြက နာမည္မပါလို႔ ပံုစံ ၃ နဲ႔ေလွ်ာက္တယ္။ ဒီမွာ ကြန္ပ်ဴတာထဲရိုက္ထည့္လုိက္တယ္။ ပရင့္ ထုတ္တဲ့အခါ ပါမလာဘူး။ ေသတဲ့လူေတြကို နာမည္ေတြ ဖ်က္ထားတယ္။ ပရင့္ထုတ္တဲ့အခါ ျပန္ပါလာတယ္။ ဒီထက္ဆိုးတာ ဘာရွိဦးမလဲ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဘယ္သူဘာေျပာေျပာ အခု ပံုစံ ၃ လာေလွ်ာက္တဲ့လူေတြကို ကြန္ပ်ဴတာထဲ ရိုက္ထည့္တာ မပါဘူးဆိုရင္ လက္နဲ႔သာေရးေတာ့။ အျပစ္ေျပာရင္လည္း ငါပဲခံေတာ့မယ္။ ျပည္သူေတြ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမဆံုးရွံုးဖို႔၊ မဲစာရင္းပါဖို႔ပဲ အေရးႀကီးတယ္။ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ေတြလည္း ေျပာမေနနဲ႔ေတာ့၊ မဲစာရင္းကို လက္နဲ႔ေရးၿပီးကပ္မယ္။ ေသတဲ့ လူနာမည္ပါေနရင္လည္း ေဆာ့ပင္အျပာနဲ႔သာ ျခစ္ပစ္လုိက္လို႔ ေျပာထားတယ္။ ဟုတ္တယ္ေလ။ လုပ္စရာအဲဒီတစ္နည္းပဲ ရွိေတာ့တယ္။
ေမး။ ။ ၂၀၁၀ တုန္းက ႀကိဳတင္မဲေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြရလာဒ္ေတြ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့တာေတြရွိတယ္။ လစ္ကြက္ဟာကြက္တခု ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္ေပါ့။ ၂၀၁၅ မွာ ဧရာ၀တီတိုင္းအေနအထားနဲ႔ ဘယ္လို လစ္ဟာမႈ ေတြမ်ား ရွိလာႏိုင္ဦးမလဲ။
ေျဖ။ ။ လစ္ဟာမႈ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ေသခ်ာကို ညြန္ၾကားထားပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ေကာ္မရွင္ ကလည္း ႀကိဳတင္မဲနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့စည္းကမ္းေတြကို ေရပက္မ၀င္ေအာင္ ေရးထားပါတယ္။ ႀကိဳတင္မဲအတြက္ UEC က ၂ ရက္ အခ်ိန္သတ္မွတ္ေပးမယ္။ လူတေယာက္က ရပ္ေက်းရံုးမွာ လာအေၾကာင္းၾကားမယ္။ က်ေနာ့္အေဖ အသက္ႀကီးၿပီ။ ဒူးဆစ္လည္းနာေနလို႔ မဲရံုလည္း မလာႏိုင္ဘူး။ ေကာ္မရွင္က လာေပးပါလို႔ ေျပာရင္ တရား၀င္တယ္။ ေကာ္မရွင္က လူ ၂ ေယာက္သြားရမယ္။ ပါတီေတြလည္း လုိက္ခ်င္လုိက္ႏိုင္တယ္။ ေကာ္မရွင္က လူနာအိမ္ေရာက္ရင္ မဲေပးနည္းသင္ေပးၿပီး ေ၀းေ၀းမွာသြားေနရမယ္။ လူမမာက မဲေပးတာ မလုပ္ႏိုင္ရင္ သားသမီး၊ မိသားစုက လုပ္ေပးလို႔ရတယ္။ မဲေပးၿပီးရင္ ေကာ္မရွင္က စာအိတ္ကိုပိတ္ၿပီး ေကာ္မရွင္ရံုးက ပံုးတခုထဲကို ထည့္ထားရမယ္။ ၿပီးရင္ ႀကိဳတင္မဲေပးထားသူစာရင္းကို ေကာ္မရွင္ရံုးမွာ ကပ္ထားေပးရမယ္။ ႀကိဳတင္မဲစာရင္းထဲမွာ လူ ၃၀ ရွိရင္ မဲပံုးထဲမွာလည္း မဲျပား ၃၀ ရွိရမယ္။ လိမ္လို႔ကို မရဘူး။
ေရြးေကာက္ပဲြေန႔ ႏို၀င္ဘာလ ၈ ရက္ မနက္ ၆ နာရီမတိုင္ခင္မွာ အဲဒီႀကိဳတင္မဲပံုးနဲ႔ မဲေပးထားသူစာရင္းကို မဲရံုမွဴးဆီကို အပ္ရမယ္။ မဲရံုမွဴးကလည္း ေသခ်ာစစ္ေဆးၿပီး လက္မွတ္ထိုးၿပီးယူရမယ္။ မနက္ ၆ နာရီ ေနာက္ပိုင္းအပ္တဲ့ ႀကိဳတင္မဲေတြက တရားမ၀င္ေတာ့ဘူး။ အဲေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဒုကၡက ေကာ္မရွင္ရံုးနဲ႔ မဲရံုနဲ႔ ၇ မုိင္၊ ၈ မိုင္ေ၀းေနရင္ ေကာ္မရွင္ လူႀကီးေတြက မိုးမလင္း ၾကက္မတြန္ခင္ ႀကိဳတင္မဲျပားေတြကို သြားအပ္ရမွာ။ အဲဒီဒုကၡက ေတာ္ေတာ္ႀကီးတယ္။
ေမး။ ။ သမၼတရံုး၀န္ႀကီး ဦးသိန္းညြန္႔အေနနဲ႔ ေမြးဖြားခ်ိန္မွာ မိဘေတြက ႏိုင္ငံသားမျဖစ္ေသးဘူးလို႔ NLD ပါတီဘက္က တိုင္ၾကားထားတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီတိုင္ၾကားမႈနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဘာေတြမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနတာမ်ား ရွိပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ UEC ကေန စာနဲ႔အေၾကာင္းျပန္လာတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္စစ္တဲ့ေန႔က ဦးသိန္းညြန္႔ကို ခရို္င္ ေကာ္မရွင္က စစ္ရ တယ္။ ကန္႔ကြက္ရန္ရွိပါသလားလို႔ ေမးေတာ့ ဘယ္သူမွ ကန္႔ကြက္တဲ့သူမရွိဘူး။ ဦးသိန္းညြန္႔တင္မဟုတ္ပါဘူး။ က်န္တဲ့ကိုယ္စားလွယ္ ေတြကိုလည္း ကန္႔ကြက္တဲ့လူ ရွိပါသလား ေမးခဲ့ေတာ့ ဘယ္သူမွ မကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကဘူး။ ကန္႔ကြက္ခ်င္ရင္ အဲဒီမွာ ကန္႔ကြက္ရမွာ။
ကိုယ္စားလွယ္စစ္ၿပီးၿပီ။ တိုင္းကိုတင္လာတယ္။ တိုင္းကေနၾကည့္ၿပီးေတာ့ UEC တင္ေပးတယ္။ UEC ကေန ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြေၾကညာေတာ့ဆိုၿပီး တိုင္းကိုျပန္ခ်ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ တိုင္းက ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းေတြကို တရား၀င္ေၾကညာေပးခဲ့တယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၅၀၃ ဦးမွာ ၃ ဦးက ကန္႔ကြက္သူ ေပၚလာလို႔ ဆိုင္းငံ့ထားၿပီး က်န္တဲ့လူ ၅၀၀ ကို ေၾကညာေပးခဲ့တယ္။ ဦးသိန္းညြန္႔ကို ကန္႔ကြက္ခ်င္ရင္ စိစစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကန္႔ကြက္လို႔ရတယ္။ ကန္႔ကြက္တဲ့သူမရွိဘူး။ ေၾကညာၿပီးကာမွ ကန္႔ကြက္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စုေကာ္မရွင္က ဥပေဒအရ ကန္႔ကြက္တာ တရားမ၀င္ေတာ့ပါဘူးလို႔ ဦးစိန္၀င္းဆီကို တိုက္ရိုက္ အေၾကာင္းျပန္လိုက္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ သိတာ အဲဒါပဲ။
ေမး။ ။ လက္ရွိအစိုးရဟာ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီကဖဲြ႔ထားတဲ့ အစိုးရျဖစ္တယ္။ အဲေတာ့ ႀကံ့ခုိင္ေရးအစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔အႏိုင္ရေရးအတြက္ တိုင္းေကာ္မရွင္အပါအ၀င္ အဆင့္ဆင့္ေသာ ေကာ္မရွင္ေတြအေပၚမွာ တစံုတရာ ဖိအားေပးတာ၊ အကူအညီေတာင္းတာမ်ဳိး ရွိသလား။
ေျဖ။ ။ အဲ့လို ဖိအားေပးလို႔ အကူအညီေတာင္းလို႔ သူတို႔အတြက္ လုပ္ေပးရင္ က်ေနာ္တို႔က မတရားတဲ့ ေကာင္ေတြ ျဖစ္ကုန္မွာေပါ့ဗ်။ သူတို႔ေျပာတဲ့အတိုင္း လုိက္လုပ္ေပးရင္ ဒိုင္လူႀကီး ဘယ္ဟုတ္ေတာ့မလဲ။ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီအလုပ္မ်ဳိးကို မလုပ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ သမာသမတ္က်က် ရပ္ေနတယ္။ ႀကံ့ခုိင္ေရးႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့စိတ္ဓာတ္လည္း မရွိဘူး။ လူအမ်ားမႀကိဳက္တာ သြားလုပ္ေပးရင္ က်ေနာ္တို႔ ခဲနဲ႔ေတာင္ အေပါက္ခံရဦးမယ္။ လူအမ်ားကႀကိဳက္ရင္ သူႏိုင္မယ္။ လူအမ်ားက မႀကိဳက္ရင္ မႏိုင္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ပံ့ပိုးလို႔လည္း မရပါဘူးဗ်ာ။