ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ မဲစာရင္း လူရယ္စရာ ေကာင္းေနၿပီ

ႏို၀င္ဘာလထဲမွာ က်င္းပမယ္လို႔ဆိုထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရန္ကုန္မွာ ေျပာေနျဖစ္ၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈ ရွိ၊ မရွိဆုိတာပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီ စနစ္ဆီကို ေနာက္ထပ္ ေျခတလွမ္းတိုးသြားတာကို ျမင္ေတြ႕ရႏိုင္မယ့္ အမ်ားက ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္ေလာက္စရာ ရလဒ္ အေျဖ ထြက္ေပၚလာႏိုင္ေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ေအာင္ အားလံုးက အခ်ိန္ေတြ ေငြေတြအပါအ၀င္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အေျမာက္အမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ထားၾကၿပီး ျဖစ္ပါ တယ္။

ဒါေပမယ့္ ေနပါဦး။ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုလို႕ ဒါက ထင္ေရာင္ထင္မွားမႈတခု သက္သက္လား၊ ဒါမွမဟုတ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ေတြးေန မိတာပဲလား။ အခုျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြ အရဆိုရင္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအတြက္ ေနရာက နည္းနည္းပဲ ရွိတဲ့ပံုေပၚေနပါတယ္။ အနည္းဆံုး တခုေျပာရရင္ေတာ့ အျငင္းပြားဖြယ္ရာျဖစ္ေနတဲ့ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းပါပဲ။ အမွားအယြင္းေတြေၾကာင့္ သတင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပခံေနရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ကၽြမ္းက်င္သူေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို ေခတ္မီေစေရးအတြက္ ေနာက္ဆံုးေပၚ ေဆာ့ဖ္၀ဲေတြနဲ႔ အီလက္ ထေရာ နစ္ နည္းပညာေတြအသံုးျပဳမယ္၊ မဲဆႏၵရွင္ေတြ ကိုယ္တိုင္စာရင္းသြင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ေဆာင္မယ္လို႔ ေျပာခဲ့တာေတြကလည္း စန္းတင္တာ သက္သက္ ဒါမွမဟုတ္ လက္ေတြ႔ကို အေျခမခံတဲ့ စိတ္ကူးယဥ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရပါတယ္။
အဓိက အလွဴရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ USAID၊ British aid၊ Australian aid နဲ႔ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ အျခားႏိုင္ငံေတြက အတည္ျပဳေပးၿပီး ျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၄၀ ကေန ၅၀ အတြင္းရွိတဲ့ ပမာဏထဲက အခု အခ်ိန္အထိ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၂၀ နီးပါး သံုးစြဲခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ ထိေရာက္မႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာေစဖို႔ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ႏို္င္ငံတကာက အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း(INGO) ေတြကေန တဆင့္ ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ေထာက္ပံ့ကူညီေပးေရး အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ နည္းလမ္းေတြကေနတဆင့္ အစိုးရကို အျခားေသာ ပံုစံေတြနဲ႔ ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့မႈ အေျမာက္အျမား ရွိခဲ့တာကိုလည္း မေမ့သင့္ပါဘူး။ အဲဒီကေနလည္း ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္ မရွင္အတြက္ တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ အက်ိဳးေက်းဇူးရရွိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ၎အတြက္ ခြင့္ျပဳေငြကို က်ပ္ေငြ ၅၇၀၀ ဒႆမ ၈၁၁ သန္းအထိ တိုးျမွင့္ေပးဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ျပထားပါတယ္။ ကုန္က်စားရိတ္ အမ်ားစုဟာ ဧည့္ခံႀကိဳဆိုေရး စရိတ္နဲ႔ မဲ႐ံုမွာ တာ၀န္ယူမယ့္ ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြ ကို ဧည့္ခံေကၽြးေမြးဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အခုေမးရဖို႔ ျဖစ္လာတဲ့ ေမးခြန္းကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက မဲစာရင္းကို ရွင္းလင္းေအာင္ မလုပ္ခဲ့သလဲဆိုတာပါပဲ။ အခုလို ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ ၄ လ ေလာက္ပဲ လိုေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ မဲစာရင္းက အမွားအယြင္း ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ၎ရဲ႕ နည္းပညာ အႀကံေပးေတြဟာ စိုးရိမ္မႈေတြ ျမင့္တက္လာတဲ့ အဓိက အတုိက္အခံ ပါတီ ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ (NLD) နဲ႔ အျခားအရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အထင္အျမင္ေသး ေ၀ဖန္မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကေတာ့ “ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ စာရင္းက ကနဦးအဆင့္မွာသာရွိေသးတဲ့အတြက္ အခ်က္အလက္ေတြ ထည့္သြင္းတဲ့ေနရာမွာ မွားယြင္းမႈေတြ ရွိႏိုင္တယ္” လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တာ၀န္မဲ့စြာ ေပါ့ေပါ့ဆဆ ေျပာတယ္လို႔ေတာင္ ယူဆရမလို ျဖစ္ေနပါတယ္။
ၿမိဳ႕ေပၚ မဲဆႏၵနယ္ေတြျဖစ္တဲ့ ရန္ကုန္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္လို ေနရာေတြမွာေတာင္ ၂ ႏွစ္ေလာက္ စမ္းသပ္လုပ္ ေဆာင္ခဲ့တဲ့ မဲစာရင္းက အမွားအယြင္း ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ရွိေနခဲ့ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္မွာလဲလို႕ ေတြးတဲ့သူေတြလည္း ရွိေနပါျပီ။ အဲဒီေဒသက မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူေတြက မဲစာရင္းျပဳစုျခင္း၊ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း စစ္ေဆးျခင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗဟုသုတ မရွိသေလာက္ပါ။ လတ္တေလာ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ေက်းလက္ေဒသ ခရီးေတြမွာ ႏြမ္းပါးတဲ့ ျပည္သူေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာမွ မသိၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ခ်င္းျပည္နယ္နဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္က ၿမိဳ႕နယ္အခ်ိဳ႕နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းအခ်ိဳ႕မွာ ေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္း မေျပာၾကသလို ရန္ကုန္ ဆင္ေျခဖံုး မဲဆႏၵနယ္ေတြမွာေတာင္ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို ပညာေပးျခင္း မရွိတာကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္၊ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ ႏို္င္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္း (INGO) ေတြရဲ႕ မဲဆႏၵရွင္ပညာေပး အစီအစဥ္အတြက္ သံုးရမယ့္ သန္းနဲ႕ ခ်ီတဲ့ ေဒၚလာေတြ ဘယ္ေရာက္သြားလဲဆိုတာကို ေမးဖို႔ လိုအပ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒီပိုက္ဆံေတြကို အကုန္ သံုးလိုက္ၿပီလား။ ဒါေပမယ့္ ဒီအားထုတ္မႈရဲ႕ အသီးအပြင့္က ေပၚထြက္မလာခဲ့ပါဘူး။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ပန္းဆိုးတန္း အထက္လမ္းမွာ လက္ဘက္ရည္ ဆိုင္ဖြင့္ထားတဲ့ ကိုေက်ာ္လြင္က မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းမွားယြင္းမႈေတြ ထြက္ေပၚခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေျပာခဲ့တာကို ျပန္အမွတ္ရမိပါတယ္။ “သစ္ကိုင္းေတြကိုပဲ ေရျဖန္းၿပီး အျမစ္ကိုေရမျဖန္းဘဲ ထားတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔က အသီးအပြင့္ကို ဘယ္လိုျမင္ေတြ႔ႏိုင္မွာလဲ” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမယ့္ အခ်ိန္ကို မေၾကညာမီ ဒါမွမဟုတ္ အနည္းဆံုးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ မတိုင္မီ တလအလိုမွာ မွန္ကန္တဲ့ မဲစာရင္း ထုတ္ျပန္မေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အႀကံေပး ေတြအတြက္ ေခါင္းမေဖာ္ႏုိင္ေအာင္ အရွက္ရစရာ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ တကယ္ေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း မွန္ကန္ေအာင္ ျပင္ဆင္ဖို႔ အတြက္ ဒံုးပ်ံလုပ္တဲ့ နည္းပညာမလိုပါဘူး။ လိုအပ္တဲ့ ေလွ်ာက္လႊာတင္ဖို႔နဲ႔ အရင္းအျမစ္ေတြကို မွန္ကန္စြာ အသံုးျပဳဖို႔ပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဇူလိုင္လက တီးတိန္၊ ျမစ္ႀကီးနားနဲ႔ အလံုၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အႀကိဳ စမ္းသပ္မႈ ၃ ခုေနာက္ပိုင္း၊ ရွိၿပီးသားစာရင္းကို စိစစ္တည္းျဖတ္ဖို႔ အတြက္ အရည္အေသြးျမင့္တဲ့ မဲဆႏၵရွင္ မွတ္ပံုတင္တဲ့ ေဆာ့ဖ္၀ဲေတြ အသံုးျပဳခဲ့ေၾကာင္း သတင္းေတြျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းနဲ႔ မဲဆႏၵရွင္ ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔ အစည္းေတြကို မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းသြင္းမႈ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး သင္တန္းေတြေပးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒီလို အမွား အယြင္းေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ဘယ္သူက ရွင္းျပႏိုင္မွာလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ၄ လ အတြင္းမွာ ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနေတြကို က်ေနာ္တို႔ ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။ အတက္လမ္းက ပိုၿပီး မတ္ေစာက္လာပါၿပီ။
မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းသြင္းမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့တဲ့ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္တဲ့ Peoples’ Alliance for Credible Elections (PACE) က “ေမြးေန႔၊ မိဘအမည္နဲ႔ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္ေတြ ကိုက္ညီမႈ မရွိတာ ရွိခဲ့ရင္ ဘယ္လို လုပ္ရမယ္ဆိုတာကို သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြကို လမ္းညႊန္ႀကီးၾကပ္ေပးဖို႔” ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို အႀကံျပဳလိုက္ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ရန္ကုန္တိုင္းက ၿမိဳ႕နယ္ အမ်ားစုမွာ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း ထုတ္ျပန္ၿပီးတဲ့ေနာက္ မဲဆႏၵရွင္ေတြက အမွားအယြင္းေတြကို ေထာက္ျပတဲ့အခါမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ တာ၀န္ရွိသူ အမ်ားအျပားက ဘာလုပ္ရမွန္း မသိၾကဘူးဆိုတဲ့ အသံေတြၾကားရပါတယ္။ PACE က ေနာက္ထပ္ အႀကံျပဳခဲ့တာကေတာ့ “ျပည္သူေတြကို မဲစာရင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြကို ဘယ္လိုၾကည့္ရမယ္ ဆိုတာကို အစိုးရ နဲ႔ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြကတဆင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသိေပးဖို႔နဲ႔ ေကာ္မရွင္ခြဲ အဆင့္ဆင့္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရည္ တည္ေဆာက္ႏိုင္မယ့္ အစီအစဥ္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔” ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈေတြက ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာမယ္ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ပိုမို ေကာင္းမြန္တဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္တခု ေပးရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္လည္း သူ႕ရဲ႕ ေလ့က်င့္ ပညာေပးမႈနဲ႔ မဲဆႏၵရွင္ ပညာေပးအစီအစဥ္ေတြမွာ မွားယြင္းမႈ ရွိေနတာကို လက္ခံရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔က မဲဆႏၵရွင္ေတြ မဲ႐ံုကိုသြားၾကတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို႔နာမည္ေပ်ာက္ ေနတာ၊ က်ားနဲ႔မ လြဲေနတာ ေတြေၾကာင့္ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ ဆံုး႐ံႈးရတာေတြ ရွိလာခဲ့ရင္ တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ မဲဆႏၵေပးသူစာရင္းဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ “၂ ထပ္ ျပန္လည္စစ္ေဆးတဲ့ လုပ္ငန္း”ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ႏို္င္ငံတကာ အႀကံေပးေတြရဲ႕ အမွားအယြင္းသာ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္ေရာက္လာရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အႀကံေပးေတြက “၀မ္းနည္းပါတယ္။ ေနာက္တႀကိမ္က်ရင္ ဒီလို မျဖစ္ေစရ ပါဘူး” လို႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္က ေရြးေကာက္ပြဲတာ၀န္ရွိသူတဦး ေျပာခဲ့သလို မ်ိဳး ေျပာၾကဦးမွာလား။
(ေစာညီညီသည္ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူတဦးျဖစ္သည္)