စစ္အာဏာရွင္မ်ားရဲ့သမုိင္းမွန္အခ်ိ ု့

သမိုင္း၌ အႀကီးမားဆုံးလိမ္လည္မႈ (သို႔မဟုတ္) ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ၿပီ
Written by - ေနထြန္းႏုိင္၊ ေက်ာ္ဇင္၀င္း၊ ေအာင္ေဇာ္ထြန္း
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမ ၂၇ ရက္မွာ ပါတီစံု အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ၂၅ ႏွစ္ ျပည့္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိဟာ ဒီေန႔အထိျဖစ္မလာခဲ့ပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ အခ်ိန္က ေရြးေကာက္ပြဲျပီးရင္ အာဏာလႊဲမယ္လို႔ အာဏာသိမ္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ အာဏာမလႊဲခဲ့ပါဘူး။
ဒါဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေတြကိုသာ မကဘဲ ဆႏၵမဲထည့္ခဲ့ၾကတဲ့ ျပည္သူ ၁၅ သန္းေက်ာ္ကိုပါ လိမ္လည္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုႀကီးမားတဲ့ လိမ္လည္မႈဟာ သမိုင္းမွာ တစ္ႀကိမ္မွ် မရွိခဲ့ပါဘူး။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေပၚတင္ မကဘူး ျပည္သူလူထု တစ္ရပ္လံုးအေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ကိစၥပဲ” လို႔ ဦးေဒးဗစ္လွျမင့္က ေျပာပါတယ္။
ဦးေဒးဗစ္လွျမင့္ဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ိဳး ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဧရာ၀တီတိုင္း ငပုေတာၿမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္(၁) မွာ ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး အႏိုင္ရခဲ့သူပါ။ သူ႔လိုပဲ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရွမ္းျပည္နယ္ သီေပါၿမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္(၁) က ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး အႏိုင္ရခဲ့သူ ဦးခြန္ထြန္းဦးက “အညာခံခဲ့ရတယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ရွင္းရွင္းေျပာလို႔ရွိရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔အညာခံရတယ္။ ျဖစ္လာတဲ့ရလဒ္က သူတို႔မႏိုင္တဲ့အခါ ကတိမတည္ခဲ့တာေလ” လို႔ ဦးခြန္ထြန္းဦးက ေျပာပါတယ္။
ဦးခြန္ထြန္းဦးဟာ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (SNLD) ရဲ႕ ဥကၠ႒ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ၿပီးရင္ SNLD က ၂၃ ေနရာနဲ႔ ဒုတိယအမ်ားဆံုး အႏိုင္ရတဲ့ပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။
"ရလဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္က တပ္မေတာ္၊ စစ္အစိုးက အာဏာကို လႊဲမေပးခ်င္တဲ့အခါ ထံုးစံအတိုင္း ေရြးေကာက္ပြဲ ရလာဒ္ကို ပ်က္ျပယ္သြားေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ႀကိဳးစားခဲ့တာပဲ” လို႔ပအို႔၀္ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ (PNLO) ဥကၠ႒ ဦးခြန္ျမင့္ထြန္းက ေျပာပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဦးခြန္ျမင့္ထြန္းဟာ NLD ပါတီ ကိုယ္စားျပဳအေနနဲ႔ သထံုျမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္(၁) က ၀င္ျပိဳင္ျပီး အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အသက္အငယ္ဆံုး ေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ၿပိဳင္ခ်ိန္မွာ သူ႔အသက္က ၂၇ ႏွစ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ ေထာင္က်ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ ျပန္လြတ္ပါတယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ သူဟာ အစိုးရနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ၾကိဳးစားေနတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ PNLO ရဲ႕ ဥကၠ႒ ျဖစ္ေနပါျပီ။
“သူတို႔က စကားကို ေဖာက္လႊဲေဖာက္ျပန္ေျပာတယ္။ လုပ္မယ္ေျပာၿပီး မလုပ္ဘဲ ကတိေဖာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီဥစၥာေတြက ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ရွက္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါ..” လို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ကေန NLD ကိုယ္စားျပဳ ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္းက ေျပာပါတယ္။
■ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ ေရြးေကာက္ပြဲသမိုင္း
ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ပထမဆံုး ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွာ လုပ္ပါတယ္။ ဒိုင္အာခီေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္မွာ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲႏွစ္ရပ္နဲ႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏိႈင္းယွဥ္လို႔ မရပါဘူး
လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွာ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္တယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲဖို႔ လုပ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲေတြက အစိုးရအဖြဲ႕မွာ ျပည္သူက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အာဏာရယူဖို႔ လုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အထိ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ျပန္စခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ အတြက္ လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ ဒုတိယအၾကိမ္ ထပ္လုပ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲေတြကို အာဏာသိမ္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေန၀င္းက လုပ္ခဲ့တာျဖစ္သလို ႐ိုးေျဖာင့္မႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။
စစ္၀တ္စံုခြၽတ္၊ အရပ္၀တ္ေျပာင္းၿပီး သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ႏိုင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူတို႔ပဲအေရြးခံခဲ့ရသလို မႏိုင္ႏိုင္ေအာင္လည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြက ၂၀၁၀ ျပည့္လြန္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းပံုစံေတြနဲ႔ မ်ားစြာကြဲျပားမႈ မရွိဘူးလို႔ သံုးသပ္သူေတြ ရွိပါတယ္။
စစ္အာဏာသိမ္း ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီအစိုးရကေန ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ) ေခတ္ကို ဦးေန၀င္းက ဦးေဆာင္ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို႔ အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာ အခ်မ္းသာဆံုး ဘ၀ကေန အဆင္းရဲဆံုး ျဖစ္သြားတာကလြဲလို႔ ျပည္သူေတြအတြက္ ဘာမွအက်ိဳးမထူးခဲ့ပါဘူး။
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စီးပြားေရးအရ ခြၽတ္ျခံဳက်ခဲ့တဲ့ Economic Bankrupt ႏိုင္ငံျဖစ္သြားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အာဏာရွင္ ဦးေန၀င္းေခတ္က ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားပါတယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုေၾကာင့္ ဦးေန၀င္းအစိုးရ ျပဳတ္က်ခဲ့တာပါ။
ဦးေန၀င္းအစိုးရ ျပဳတ္က်ခဲ့ေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံု မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္မွာ စစ္အာဏာသိမ္းယူမႈ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ထပ္ျဖစ္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္၊ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သန္းေရႊနဲ႔ အဲဒီအခ်ိန္က ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔တို႔ဟာ စစ္အာဏာသိမ္းမႈရဲ႕ အဓိက ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို စစ္အာဏာ သိမ္းယူၿပီး ေနာက္တစ္ရက္ကစလို႔ အာဏာကို ျပည္သူ႔ထံ ျပန္လည္အပ္ႏွင္းမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိေတြကို ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမ ၂၇ ရက္ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ခ်ိန္မွာ NLD နဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြ အျပတ္အသတ္ ႏိုင္သြားပါတယ္။
ဒီအခါ ၂၅ ႏွစ္ၾကာ သမိုင္းမွာ အႀကီးဆံုး လိမ္လည္မႈႀကီး ျဖစ္လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိဖ်က္မႈ ေပၚလာပါေတာ့တယ္။
■ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိဘာလဲ
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိက ရွင္းပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရတဲ့သူကို အာဏာလႊဲေပးေရး ျဖစ္ပါတယ္။ အႏိုင္ရသူကို အာဏာလႊဲေပးမယ္ဆိုတဲ့ စကားကို အာဏာသိမ္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကပဲ ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းၿပီး ေနာက္တစ္ရက္ စက္တင္ဘာ ၁၉ ရက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို ေခၚယူၿပီး အာဏာသိမ္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အစည္းအေ၀း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီအစည္းအေ၀းကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္၊ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသန္းေရႊ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ခင္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တင္ထြန္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စိန္ေအာင္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခ်စ္ေဆြ၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔၊ ဗိုလ္မွဴးတင္ဦးတို႔ တက္ခဲ့ပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ဘက္က ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးဘေဌး အပါအ၀င္ ဦးေစာၾကာဒိုး၊ ဦးစန္းေမာင္၊ ဦးေက်ာ္ညြန္႔နဲ႔ ေကာ္မရွင္အတြင္းေရးမွဴး ဦးေအးေမာင္တို႔ တက္ပါတယ္။
တပ္မေတာ္ဟာ ၾကားေနမွာျဖစ္ၿပီး ျပည္သူေတြ လိုလားေတာင့္တေနတဲ့ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္မွ်တစြာနဲ႔ အျမန္ဆံုးျပဳလုပ္ေပးဖို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္က ေမတၲာရပ္ခံပါတယ္။
စက္တင္ဘာ ၂၁ ရက္မွာေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥပေဒထြက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ အခ်ိန္ဇယားကို ထုတ္ျပန္ပါတယ္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေမ ၃၁ ရက္မွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒထြက္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ မွတ္ပံုတင္ျခင္းကို ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္ကေန ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၈ ရက္အထိ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ မွတ္ပံုတင္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၂၃၆ ဖြဲ႕ရွိပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာင္ေမာင္ရဲ႕ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္ တိုင္းျပည္သို႔ တင္ျပခ်က္ကို ျပန္ၾကည့္ရင္ တပ္မေတာ္က အာဏာကို ေရရွည္ဆုပ္ကိုင္မွာ မဟုတ္ဘဲ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္ အာဏာလႊဲေပးမယ္ ဆိုတာကို ေျပာခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ မတ္ ၂၇ ရက္မွာ လုပ္တဲ့ ၄၄ ႏွစ္ေျမာက္ တပ္မေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားမွာလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္က ဒါကိုအတိအလင္း ထပ္ေျပာပါတယ္။
“တို႔တပ္မေတာ္ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ အေရးႀကီးဆံုး တာ၀န္က ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ ပါတီစံု အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေရးတာ၀န္ ျဖစ္တယ္”
“... ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္ လိုအပ္တာေတြ ေဆာင္ရြက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔ ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ဥပေဒနဲ႔အညီ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တဲ့ အစိုးရသစ္ ေပၚေပါက္လာမွာ ျဖစ္တယ္”
“အဲဒီအစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဆက္လက္ဦးေဆာင္သြားရာမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ အစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ဆံုး ေဖာ္ေဆာင္သြားလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားတယ္။ တို႔တပ္မေတာ္ ားေတြ အဖို႔ေတာ့ စစ္တန္းလ်ားကို ျပန္သြားၿပီး တို႔ရဲ႕မူလအဓိက တာ၀န္ၾကီးျဖစ္တဲ့ အခုေျပာၾကားရာမွာ ပါ၀င္တဲ့ တာ၀န္ၾကီးေတြကို ဦးလည္မသုန္ ဆက္လက္ႀကိဳးစား ေဆာင္ရြက္သြားရမွာပဲ ျဖစ္တယ္”
ဒီစကားရပ္ေတြကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ကိုယ္တိုင္ လူသိရွင္ၾကား ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၅ ရက္မွာလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္ေျပာခဲ့တာ ရွိပါတယ္။
“... ကြၽန္ေတာ္ ဒီေန႔ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာကို ယူထားတဲ့အခါ မွာ ကြၽန္ေတာ္လုပ္ခ်င္တာ လုပ္သြားတယ္ဆိုတာ မျဖစ္ေစရဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ စည္းနဲ႔ စနစ္နဲ႔ လုပ္သြားတယ္ ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္ လႊတ္ေတာ္ကို၊ လႊတ္ေတာ္ေပၚလာရင္ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္ ကြၽန္ေတာ္ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ျပမယ္...” လို႔ သူက ေျပာခဲ့တာပါ။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၉ ရက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာလႊဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး ေစာေမာင္ ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။
“ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း တို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာၿပီးၿပီပဲျဖစ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးတာနဲ႔ ဥပေဒနဲ႔အညီ အစိုးရ ဖြဲ႕ၾက၊ ယူၾကေပါ့။ အဲဒီ အစိုးရျဖစ္လာေအာင္ ေရြးေကာက္ပြဲက လုပ္ေပးရမွာပဲ။ ဒါက တို႔တာ၀န္ပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္ တရားဥပေဒအရ အစိုးရအဖြဲ႕တစ္ခု ျဖစ္လာဖို႔ကေတာ့ တို႔တပ္မေတာ္ တာ၀န္မဟုတ္ဘူး။ ဒါအတိအလင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း အခုကတည္းက ေျပာထားတာပဲ ျဖစ္တယ္...”
“.... အခုတစ္မ်ိဳး၊ အခုတစ္မ်ိဳးဆိုရင္ ကတိမတည္၊ ကတိမတည္လို႔ရွိရင္ သံသယစိတ္ေတြ ျဖစ္လာတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတာ့ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ အျဖစ္မခံႏိုင္ဘူး။ အစိုးရဆိုတာကလည္း တိုင္းသူ ျပည္သားအမ်ားစုရဲ႕ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လို႔ ျပည္သူေတြကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း၊ တပ္မေတာ္ဟာ အစိုးရ ေအာက္မွာပဲ ရွိရမယ္...”
ဒီစကားေတြကိုလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ ေျပာခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ နည္းတူ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ (န၀တ)၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေကာင္စီ (နယက) ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္လာတဲ့ (အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက) ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သန္းေရႊ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔တို႔လည္း ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ကတိေတြ ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။
■ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိဘယ္လို ဖ်က္လဲ
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးခ်ိန္မွာ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေမ ၃၁ ရက္က ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒအတိုင္း လႊတ္ေတာ္မေခၚခဲ့ပါဘူး။
အာဏာကို ဆက္လက္ဆုပ္ကိုင္ခဲ့ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အာဏာလႊဲဖို႔ မဟုတ္ဘဲ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဖို႔သာ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ကတိဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္အခ်ိန္မွာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကိစၥကို ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ပဲ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပံုကိစၥ ေျပာလာတာေတြကိုလည္း လက္မခံဘဲ ေရြးေကာက္ပြဲသာ အဓိကလို႔ သူက ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံု ေရးဆြဲေရးက အဓိက၊ အာဏာလႊဲေရးက အဓိက မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ သေဘာေတြ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္စဥ္မွာ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းလုပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ အေျခခံဟာ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံရသူကို အာဏာလႊဲေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ အပါအ၀င္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးမွာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေရးဆြဲထားတဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္လိုက္ပါတယ္။
“ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲ။ အဓိက က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ ပြဲေပါ့။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ အာဏာသံုးရပ္ေပါ့။ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ ဒီအာဏာသံုးရပ္ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲပါ” လို႔ ဦးေဒးဗစ္လွျမင့္က ေျပာပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီအခ်ိန္က ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကိစၥ အေရးမႀကီးဘူး၊ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ႀကိဳက္တာကို ယူသံုးလို႔ရတယ္၊ အသစ္ေရးခ်င္လည္းေရး၊ ျပင္ခ်င္လည္း ျပင္လို႔ရတယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့အခါမွာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မရွိဘဲ ဘယ္လို အာဏာလႊဲရမွာလဲလို႔ သူက ေျပာင္းေျပာပါတယ္။
“၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးေန႔ ဧည့္ခံပြဲမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္ကို ကြၽန္ေတာ္ေတြ႕တယ္။ သူက ကြၽန္ေတာ့္ကို သူေျပာေနက် စကားအတိုင္းပဲ သူေျပာတာက ဦးခြန္ထြန္းဦးတဲ့။ သမိုင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္ တရားခံ မျဖစ္ခ်င္ဘူးတဲ့။ အဲဒီေတာ့ ဒါခင္ဗ်ားတို႔ ဆက္လုပ္ရမယ့္ ကိစၥ၊ ၄၇ ယူယူ၊ ၇၄ ယူယူ၊ အသစ္ပဲ ေရးေရး ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာသြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ၁/၉၀ က်မွ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေျမာက္နဲ႔ပစ္ခံရၿပီးေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲသည္ အာဏာအပ္ႏွင္းရန္ မဟုတ္၊ constitution ေရးရန္သာျဖစ္သည္။ ဆိုေတာ့ ျဖစ္ျပန္ေရာ၊ အဲလို ျဖစ္ေရာဗ်ာ...” လို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေထာင္က ျပန္လြတ္ခ်ိန္ Weekly Eleven သတင္း ဂ်ာနယ္နဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ ဦးခြန္ထြန္းဦး ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
“န၀တဥကၠ႒ ေနာက္ဆံုးေျပာတဲ့ မိန္႔ခြန္း၊ သူက ေျပာေသးတယ္။ အခုေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ဘာလုပ္ဖို႔လဲတဲ့။ ဥပေဒေရးဆြဲဖို႔ေပါ့တဲ့။ ေရးပါတဲ့။ လႊဲမယ္၊ လႊဲမယ္နဲ႔ ေနာက္ဆံုး သူ႐ူးတယ္လို႔ အနားေပးမခံရခင္ ေတာ္လွန္ေရးေန႔ မိန္႔ခြန္းမွာ အဲလိုေျပာတယ္။ (ေရြးေကာက္ပြဲကို) လူသိရွင္ၾကား ကမၻာသိက်င္းပေပးခဲ့တဲ့ တာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြက သူတို႔စကားေတြကို ေပါက္ကရ၊ ဟိုေျပာ ဒီေျပာ ေျပာၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးတယ္။ လႊတ္ေတာ္မေခၚေပးဘူး။ အဲဒီမွာ လႊတ္ေတာ္ေပၚဖို႔ ကိုယ့္ဘာသာႀကိဳးစားတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အမ်ားႀကီး ဖမ္းလိုက္တယ္။ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြေရာ၊ NLD ဗဟိုေကာ္မတီ၀င္ေတြေရာ အမ်ားႀကီး ေထာင္က်ခဲ့တယ္” လို႔ ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္းက ေျပာပါတယ္။
“အဲဒီတုန္းက ၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ) ရဲ႕ ပုဒ္မ ၃ အရ လႊတ္ေတာ္ေခၚေပးရမယ့္ တာ၀န္အာဏာပုိင္ေတြမွာ ရွိတာေပါ့။ ဒါဥပေဒအရ ရွိတာေနာ္။ ေနာက္တစ္ခုက သက္ဆုိင္ရာ အာဏာပုိင္ေတြက ေျပာတဲ့မိန္႔ခြန္းေတြအရ လႊတ္ေတာ္ ေခၚေပးရမွာ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီကတိက၀တ္ေတြနဲ႔ အဲဒီဥပေဒတြကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္။ မေခၚေပးခဲ့ဘူး။ ေနာက္တစ္ခု ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ထုတ္တယ္။ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ၿပီးေတာ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲရမယ့္ တာ၀န္ရွိတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ တစ္ခါလုပ္ ျပန္ေရာ။ အဲဒါနဲ႔ ၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကုိယ္စားလွယ္ေတြက အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ပုိင္ဆုိင္တဲ့ အျမင့္ဆုံး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုိ ေခၚယူေပးျခင္း မခံရဘဲနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပုံ ေရးဆြဲရမယ္ဆုိတဲ့ တာ၀န္ဘက္ ေရာက္သြားတယ္” လို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဓႏုျဖဴၿမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္(၁) မွာ ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ ဦး၀င္းျမင့္က ေျပာပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ ပြဲမွာ ဦး၀င္းျမင့္က NLD ပါတီ ကိုယ္စားျပဳအျဖစ္ ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့သလို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း NLD ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ပုသိမ္ၿမိဳ႕နယ္မဲဆႏၵနယ္က ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး အႏိုင္ရထားတဲ့ လက္ရွိ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္ပါတယ္။
“ဒီစစ္အစုိးရအေနနဲ႔က ရလဒ္ကုိ ေခ်ဖ်က္လုိက္တာဟာ ဒီမုိကေရစီ လုိခ်င္တဲ့လူထုကုိ ေစာ္ကားလုိက္တာပဲ။ သမုိင္းမွာ အနိ႒ာ႐ုံတစ္ခုလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ကြၽန္မတုိ႔ အတြက္လည္း အက်ဳိးမရွိသလုိ၊ ကြၽန္မတုိ႔လည္း ျပည္သူတာ၀န္ေတြကုိ အခုထိ မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ဘူး။ မဲဆႏၵရွင္ေတြကုိ ကြၽန္မတုိ႔ ေက်ေက်နပ္နပ္သူတုိ႔ ရခ်င္တဲ့ ဒီမုိကေရစီကုိ ေဖာ္ေဆာင္မေပးရေသးပါဘူး။ အမွန္ေတာ့ သမိုင္းမွာ မျဖစ္သင့္တဲ့ အနိ႒ာ႐ုံျဖစ္တယ္။ တစ္ကမၻာလုံးမွာလည္း ဒီကိစၥက မျဖစ္ခဲ့ဘူး” လို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕နယ္မဲ ဆႏၵနယ္က ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ ေဒၚစန္းစန္းက ေျပာပါတယ္။
ေဒၚစန္းစန္းဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး လိုက္လံဖမ္းဆီးတာကို တိမ္းေရွာင္ရင္း ျပည္ပကို ေရာက္ရွိသြားသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ပကို ေရာက္ရွိခ်ိန္မွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသမဂၢ ဥကၠ႒တာ၀န္ယူခဲ့သလို ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားေကာင္စီ (NCUB) မွာလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
န၀တ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကတိကို ဖ်က္ခဲ့တာတင္ မကပါ ဘူး။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္ ၂၇ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ ၁/၉၀ ပါ အခ်က္ကိုလည္း ထပ္မံေဖာက္ဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။
■ ၁/၉၀ ပါ အခ်က္ကို ထပ္မံေဖာက္ဖ်က္
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ လက္မွတ္ထိုးျပီး ထုတ္ျပန္တဲ့ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး အာဏာလႊဲမေပးဘူး ဆိုတာကို အတိအလင္း ေျပာခဲ့တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာနဲ႔ တရားစီရင္ေရးအာဏာ အာဏာသံုးရပ္လံုးကို စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဆက္ကိုင္ထားမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“အာဏာလႊဲမေပးခ်င္တဲ့ အခါမွာ တစ္ခါထပ္ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အေျခအေနဟာ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္လုိ႔ မေခၚေတာ့ဘဲနဲ႔ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္အဆင့္ေလာက္ကုိ သူတုိ႔က ခ်ျပတယ္။ ခ်ျပၿပီးေတာ့သူတုိ႔က ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ ေခၚၿပီးေတာ့ ၁/၉၀ ကုိ လက္ခံပါတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ အတင္းအက်ပ္ လက္မွတ္ထုိးခုိင္းတယ္။ အဲဒီလုိထုိးခုိင္းတဲ့ အခါက်ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ အာဏာလႊဲေျပာင္းတဲ့ အဆင့္မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဥပေဒေရးဆြဲတဲ့ အဆင့္ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ ဘာလုပ္လုိက္လဲဆုိေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအသစ္နဲ႔ ေနာက္ေရြးေကာက္အသစ္ ဆုိတဲ့ပုံစံမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ သူတို႔က ဖန္တီးၾကတယ္။ ဒီအမိန္႔ကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ ကုိယ္တုိင္ ထုတ္ခဲ့တာ။ အဲဒါၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ ဘာထပ္လုပ္လုိက္လဲ ဆုိေတာ့ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ဖမ္းတယ္ဆီးတယ္။ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရး ေတာင္းဆုိတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြေပၚမွာ အစုိးရက နည္းနည္းေလးမွ သည္းမခံဘဲနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ေပၚေပါက္ေရးကုိ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ အကုန္လုံးကို ႏွစ္ရွည္ ေထာင္ဒဏ္ေတြေပါ့ေနာ္။ ႏွစ္ႀကီးေထာင္ဒဏ္ေတြေပါ့” လို႔ ဦးေဒးဗစ္လွျမင့္က ေျပာပါတယ္။
န၀တအစိုးရရဲ႕ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ဟာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ဂႏၵီခန္းမေဆြးေႏြးမႈေတြကို တံု႔ျပန္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္ ၂၈၊ ၂၉ ရက္စြဲနဲ႔ ထြက္ရွိခဲ့တဲ့ ဂႏၵီခန္းမ ေၾကညာစာတမ္းက အာဏာလႊဲမေပးတဲ့ န၀တအစိုးရကို အထိနာေစခဲ့ပါတယ္။ အခ်က္ ၁၃ ခ်က္ပါ၀င္တဲ့ ဂႏၵီေၾကညာစာတမ္းရဲ႕ အဓိက ေတာင္းဆိုမႈက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေခၚယူေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ေပးၿပီး ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာမွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေခၚယူဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တာပါ။
ဒါ့အျပင္ ဥပေဒနဲ႔အညီျဖစ္တဲ့ အာဏာလႊဲေျပာင္း ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို NLD က ေရးဆြဲထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုေရးဆြဲထားတဲ့ ယာယီဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း) နဲ႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရး လုပ္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး အားလံုးလက္ခံတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးဖို႔ ေျခလွမ္းျပင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါကို န၀တက လက္မခံပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲဖို႔သာ ျဖစ္တယ္၊ အာဏာရယူေရးအတြက္ ယာယီဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲျပီး အစိုးရဖြဲ႕စည္းျခင္းကို ဘယ္နည္းနဲ႔မွ လက္မခံဘူးလို႔ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္မွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္မွာပဲ အခ်က္တစ္ခ်က္ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
“ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ တြင္ ‘လႊတ္ေတာ္ကို မဲဆႏၵနယ္မ်ားမွ ဤဥပေဒႏွင့္အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းရမည္’ ဟူ၍ ျပ႒ာန္းပါရွိသည္။ ယင္းျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္အညီ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူဖြဲ႕စည္းျခင္းကို ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕က ေဆာင္ရြက္ေပးမည္” ဆိုတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္ကလည္း အခုခ်ိန္ထိ လံုး၀ ျဖစ္မလာခဲ့ပါဘူး။
၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲဖို႔ဆိုျပီး န၀တ အစိုးရက အမ်ိဳးသား ညီလာခံေခၚယူပါတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ ၇၀၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူက ေရြးေကာက္တင္ ေျမႇာက္ခဲ့တဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ပဲ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ (ဒါဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၄၈၅ ဦးထဲက ၁၀၀ ေက်ာ္ပဲ ပါ၀င္ႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္) န၀တအစိုးရ စိတ္ၾကိဳက္ေရြးခ်ယ္ထားသူေတြက ၆၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို စြန္႔ခြာသြားတဲ့ ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
“တကယ္တက္ၾကြတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြကို ေထာင္ထဲထည့္ၿပီး ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ အမ်ဳိးသား ညီလာခံကုိ က်င္းပတယ္။ အမ်ဳိးသား ညီလာခံဆုိတာက ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ့ အေျခခံမူေတြ ခ်မွတ္ၿပီး လုပ္တယ္။ အမ်ဳိးသား ညီလာခံက်ေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္ျပန္လဲဆုိေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ အစုတစ္စု အေနနဲ႔ ဖြဲ႕ထားၿပီးေတာ့ သူတုိ႔လုိလားတဲ့ သူေတြအမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြ ဖြဲ႕လုိက္တယ္။ အစုအဖြဲ႕ ရွစ္စုဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရတဲ့သူေတြက တစ္စုပဲရွိတယ္။ က်န္တဲ့ ခုနစ္စုက သူတုိ႔ေရြးထားတဲ့ သူေတြႀကီးပဲ။ အဲဒီေတာ့ အမ်ဳိးသား ညီလာခံမွာ ဘယ္လုိပဲ တင္ျပ တင္ျပ၊ ဘယ္လုိပဲ မဲခြဲမဲခြဲ၊ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြက ကုိယ့္ရဲ႕သေဘာထား အမွန္ကုိ ေဆာင္ရြက္လုိ႔ရတာ မဟုတ္ဘူး။ သူတုိ႔လုိခ်င္တာျဖစ္ေအာင္ လုပ္သြားတယ္” လို႔ ဦးေဒးဗစ္လွျမင့္က ဆိုပါတယ္။
“ညီလာခံၾကီးက ဆြဲလာသေလာက္လည္း မျဖစ္ပါဘူး။ အခ်ိန္ေတြသာ ကုန္သြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ NLD က ၁၉၉၅၊ ၁၉၉၆ ေလာက္မွာ ထြက္လာလိုက္တယ္။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားအတြက္ ဘာမွမပါတဲ့အတြက္ ဆိုၿပီးေတာ့ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ NLD လည္း ဒီမိုကေရစီ စံခ်ိန္စံညႊန္း မျပည့္မီဘူးဆိုၿပီး ထြက္လာခဲ့တယ္။ ထြက္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စာနဲ႔ေတာ့ သမိုင္းမွာ အေျပာမခံေတာ့ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ အေရးႀကီးတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ညီလာခံက ထြက္ခဲ့တာပဲ” လို႔ ဦးခြန္းထြန္းဦးက ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ အမ်ိဳးသားညီလာခံ ရပ္ဆိုင္းသြားပါတယ္။
၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ န၀တအစိုးရကို နယက အစိုးရအျဖစ္ ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ နာမည္သာ ေျပာင္းျပီး လူမေျပာင္းခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္နဲ႔ ေပးထားတဲ့ ကတိေတြကိုေတာ့ န၀တနာမည္နဲ႔အတူ ျပည္ဖံုး ကားခ်လိုက္ပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ ႏိုင္ငံေရးလမ္းျပေျမပံု ခုနစ္ခ်က္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔က ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ လမ္းျပ ေျမပံု ခုနစ္ခ်က္နဲ႔အတူ အမ်ိဳးသား ညီလာခံကိုလည္း ျပန္စပါတယ္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ ထိန္းသိမ္းခံရျပီး ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၃ ရက္မွာ အမ်ိဳးသား ညီလာခံကို အျပီးသတ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမ ၂၉ ရက္မွာ ဆႏၵခံယူပြဲ လုပ္ပါတယ္။ ဆႏၵမဲေပးခဲ့သူ ၉၈ ဒသမ ၅၈ ရာခိုင္ႏႈန္းထဲက ၉၂ ဒသမ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေထာက္ခံမဲေပးခဲ့တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲတဲ့ အမ်ဳိးသားညီလာခံဆုိတာက တစ္ကမၻာလုံးမွာ အၾကာရွည္ဆုံးပဲဗ်ာ။ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့လည္း နာဂစ္မုန္တုိင္းနဲ႔ ကမန္းကတန္း တက္သုတ္႐ုိက္ၿပီး ဥပေဒတစ္ခု ထြက္လာတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါက လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဥပေဒပဲ။ ဒါက ဒီမိုကေရစီ မဟုတ္ဘူးဗ်ာ” လို႔ ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္းက ဆိုပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို အတည္ျပဳၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ ထပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
လက္ရွိ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအဖြဲ႕ဟာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကတစ္ဆင့္ အာဏာရယူခဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္အလက္ေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္ န၀တအစိုးရဟာ ပထမအခ်က္အေနနဲ႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကတိ မတည္ခဲ့ဘူး၊ အာဏာလႊဲမေပးခဲ့ပါဘူး။ ဒုတိယ အခ်က္က ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ပါ “လႊတ္ေတာ္ေခၚယူ ဖြဲ႕စည္းျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္” ဆိုတဲ့ အခ်က္ ကို ထပ္ၿပီးေဖာက္ဖ်က္ပါတယ္။
အဆိုးဆံုးကေတာ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ NLD အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ဖမ္းဆီးႏွိပ္ကြပ္ၿပီး အမ်ိဳးသားညီလာခံကို ျပဳလုပ္တယ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲၿပီး ေနာက္ထပ္ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခု ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ၉၀ ရလဒ္ကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ေနာက္ဆံုးသိရတဲ့ အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕အရ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရၿပီး၂၀၀၅ ခုႏွစ္အထိ ျပန္မလြတ္ခဲ့တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၄ ဦးထက္မနည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ပကို ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္သြားခဲ့သူ ၄၄ ဦး ထက္ မနည္းရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ကြယ္လြန္သြားသူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။
ေသခ်ာတဲ့ အခ်က္က ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ NLD ပါတီ၀င္ေတြ အပါအ၀င္ ေရြးေကာက္ခံရသူ အမ်ားစုကဟာ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရျပီး ပုဒ္မမ်ိဳးစံုနဲ႔ ႏွစ္တို၊ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ခံရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး သူတို႔အားလံုး ႏိုင္ငံေရးအရ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ေအာင္ ႏွိပ္ကြပ္ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။
■ နင္းေျခခံခဲ့ရေသာ ျပည္သူ႔ဆႏၵ
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိဖ်က္ခဲ့တာက ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေတြအေပၚသာ သက္ေရာက္မႈမရွိဘဲ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး အေပၚမွာပါ သက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ မဲေတြအခိုးခံခဲ့ရတယ္။ ျပည္သူ႔ဆႏၵေတြ နင္းေျခခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“၁၉၈၈ က စေျပာရရင္ေတာ့ တကယ္လူထုေတြက အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုအတြက္ တကယ္ျပင္းျပၿပီး ေပါက္ကြဲမႈတစ္ခုေပါ့။ အဲဒီ ကေန ၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ရလဒ္ရတာကုိ။ လြယ္လြယ္ကူကူေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ လူထုေတြက ျပင္းျပတယ္။ အေျပာင္းအလဲ လုိခ်င္တယ္။ လူထုေတြရဲ႕ တကယ္စစ္မွန္တဲ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေပးတဲ့ မဲကုိရခဲ့တာပါ။ ဒီလုိလူထုဆႏၵအမွန္ အစစ္ျဖစ္ရဲ႕သားနဲ႔ လက္ရွိ အစုိးရကဒါကုိ လက္မခံၾကဘူး” လို႔ ေဒၚနန္းခင္ေထြးျမင့္က ေျပာပါတယ္။
ေဒၚနန္းခင္ေထြးျမင့္ဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဘားအံၿမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၁)မွ NLD ကိုယ္စားျပဳအျဖစ္ ၀င္ျပိဳင္ခဲ့ျပီး အႏိုင္ရခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာလည္း NLD လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။
“ျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ဆုံးျဖတ္ခ်က္၊ ဒီမုိကေရစီ လုိလားတယ္ဆုိတဲ့ သက္ေသေတြကုိ မသိက်ဳိးကြၽံ လုပ္႐ုံတင္မက ဖ်က္လုိဖ်က္ဆီး အခ်ိန္ၾကာရင္ ေမ့သြားမယ္၊ ပ်က္သြားမယ္ လုပ္ၿပီးေတာ့ အခုထိ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ မေရာက္ေတာ့ဘူးဗ်ာ” လို႔ ဦးေစာႏိုင္းႏိုင္းကလည္း ေျပာပါတယ္။
“၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အတုိင္း အာဏာလႊဲေပးခဲ့ရင္ အခုလုိ ဘယ္ျဖစ္ပါ့မလဲ။ အခုခ်ိန္ဆုိရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလးႀကိမ္၊ ငါးႀကိမ္ျဖစ္လာၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြေရာ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြေရာ ဒီမုိကရက္တစ္ အေတြ႕အၾကံဳေတြရမယ္။ ၿပီးေတာ့ဖြဲ႕စည္းပံုကလည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံထက္အမ်ားႀကီး တုိင္းရင္းသားေတြပါ လက္ခံႏုိင္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ ဖြဲ႕စည္းပုံတုိ႔ ဒီမုိကေရစီ အေျခခံေရးဆြဲတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံတုိ႔ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ တုိင္းျပည္က အခုထက္မ်ားစြာ တုိးတက္တဲ့ အေနအထား ေရာက္ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္” လို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအဖြဲ႕ (CRPP) မွာ အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဦးေအးသာေအာင္က ေျပာၾကားပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းခံရၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဆႏၵဟာ အႀကိမ္ႀကိမ္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ နင္းေခ်ခံခဲ့ရတာကေတာ့ အဆိုးဆံုးပါပဲ။ ဒီအတြက္လည္း တာ၀န္ရွိသူမ်ားဘက္က ၀န္ခံေျပာဆိုတာမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ ဦးေန၀င္းေခတ္မွာ တိုင္းျပည္ဟာ စီးပြားေရးအရ ခြၽတ္ျခံဳက်သြားတယ္။ ဦးေန၀င္း အေမြဆက္ခံ ခဲ့ၾကသူေတြက ၁၉၉၀ ျပည့္ ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ျငင္းပယ္ျပီး ကိုယ္ထင္ရာ လုပ္ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ စီးပြားေရး ခြၽတ္ျခံဳက်ရာကေန နာလန္မထူ က်ဆံုးတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္သြားပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ခဲ့ေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အာဆီယံမွာ ေနာက္ဆံုး ေရာက္တဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနဆဲပါပဲ။
အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ဖို႔ အခ်ိန္ငါးလခန္႔ပဲ လိုပါေတာ့တယ္။ ဒီအတြက္ ကတိက၀တ္ေတြကို ထင္ထင္ရွားရွား မျမင္ရေသးပါဘူး။
ဒီအခ်ိန္မွာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစံုအေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းကလို ကတိဖ်က္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ...... ။
ကိုးကား။ ။ (၁) ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ မွတ္တမ္း (ျမန္မာ့အလင္း ေအာင္သန္း) ၁၉၉၂ ခုႏွစ္၊ (၂) ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမ ၂၇ ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ မွတ္တမ္း (ခင္ေက်ာ္ဟန္) ၂၀၀၅ ခုႏွစ္၊ (၃) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳ ေကာ္မတီ သမိုင္း၀င္မွတ္တမ္း မွတ္ရာမ်ား (ခင္ေက်ာ္ဟန္) ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ (၄) ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အႏွစ္ခ်ဳပ္ (၁၉၉၁ ခုႏွစ္)၊ (၅) ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ထုတ္ လုပ္သား ေန႔စဥ္သတင္းစာမ်ား။