၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကုိ လာမည့္ ေအာက္တုိဘာလကုန္(သို႔မဟုတ္)
ႏုိ၀င္ဘာလဆန္းပုိင္းတြင္ က်င္းပမည္ဟု ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က
ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားရာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအားလုံးက မၾကာမီက်င္းပေတာ့ မည့္
ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ယခင္
စစ္အစုိးရလက္ထက္ အေရးပါသည့္ စစ္ ေခါင္း ေဆာင္တဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္း ဦးတင္ေအး ဥကၠ႒အျဖစ္ ဦးစီးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က က်င္း ပ မည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ တရားမွ်တမႈရွိေရးႏွင့္ သန္႔ရွင္းလြတ္လပ္ေရး ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားက သံသယရွိေနၾက သည္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးကုိ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း အဂၤလိပ္ပုိင္းအယ္ဒီတာ ေက်ာ္စြာမုိး က ေတြ႕ ဆုံ ေမးျမန္းထားသည္။
ေမး။ ။ ဥကၠ႒ က်ေနာ္တို႔ ၁၉၉၈ ေနာက္ပိုင္း ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အမ်ားစုက ယုံၾကည္မႈ ခံခဲ့ရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမဟုတ္ဘူးလု႔ိ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဥပမာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုရင္ အသိအမွတ္ျပဳ မခံခဲ့ရဘူး၊ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုရင္လည္း မဲမသမာမႈေတြရွိတယ္လို႔ အသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥကၠ႒ဦးစီးတဲ့ ၂၀၁၂ ၾကား ျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ မဲဆႏၵနယ္ နည္းေပမယ့္လည္း ျပည္ပမွာေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာေရာ ယုံၾကည္မႈ အတိုင္း အတာ တခုအထိကို ရခဲ့တယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေရာ အဲ့လို ၂၀၁၂ ကရခဲ့တဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ မ်ဳိး၊ ယုံၾကည္မႈမ်ဳိးု ရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လုိစိန္ေခၚမႈ ေတြရွိလဲ။
ေျဖ။ ။ ျမန္မာျပည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေတြ႕အႀကဳံ၊ ဗဟုသုတ အင္မတန္ နည္းပါတယ္။ တကယ့္ တကယ္ ေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအထိ ျမန္မာျပည္ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ၅ ႀကိမ္ပဲရွိတာပဲ။ ၅၂ ၊ ၅၆ ၊ ၆၀ ၊ ၉၀ ၊ ေနာက္ ပိုင္း အႏွစ္ ၂၀ ၾကာမွ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုေတာ႔ ၅ ႀကိမ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေတာ့ က်ေနာ့္စံနဲ႔ ေျပာရင္ လူထုက လူထုကိုယ္စားလွယ္ေတြကို လူေတာ္လူေကာင္းေတြပဲ ေရြးခဲ႔တဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ မဟုတ္ဘူး။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ က တဖက္ပါတီကို မႀကိဳက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တဖက္ပါတီ ေပးတဲ့ကာလ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက်ေတာ့ တပါတီတည္းရွိတဲ့သေဘာမ်ဳိး၊ သူကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အာဏာရပါတီ ကိုယ္ပြား ဆိုေတာ့လည္း သူ႔မွာ handicap ေတြက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ Golf စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ ဟိုလူေတြက သုည နဲ႔ရိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ အာဏာရပါတီက ၂၄ ေလာက္နဲ႔တင္ မဟုတ္ ၃၆ ေလာက္နဲ႔ကို ရိုက္တဲ႔ အေနအထား ဆိုေတာ႔ အဲဒီမွာ ေတာ္ေတာ္ အဆင္ေျပသြားတယ္။ က် ေနာ္ လည္း အဲဒီတုန္းက တေယာက္ ပါတာေပါ့ေလ။ ခုနက ခင္ဗ်ားေမးတဲ့ေမးခြန္း ၂၀၁၅ မွာ ဘယ္လို ေကာင္းေအာင္ လုပ္မလဲ။ ယခင္က အမွားေတြကို ျပန္သုံးသပ္ပါတယ္။ အမွားလည္းရွိတယ္၊ အမွန္လည္းရွိတယ္။ အမွားကို က်ေနာ္တို႔ ျပင္ မယ္၊ မွန္တာကို ထိန္းသိမ္းမယ္။
ေမး။ ။ ဒါဆိုရင္ ၂၀၁၅ မွာ ၂၀၁၂ လိုပဲ ဒါမွမဟုတ္ ဒီထက္ပိုေကာင္းေအာင္ေတာင္ ျဖစ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့။
ေျဖ။ ။ ျဖစ္ကိုျဖစ္ရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ခုနက က်ေနာ္ေျပာသလို ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၂ ဘာကြာသလဲဆိုေတာ့ အဓိ က ကြာတာက ႀကိဳတင္မဲ။ ၂၀၁၀ တုန္းက ၾကိဳတင္မဲ ဆိုတာ ဘာမွန္းညာမွန္းလည္းမသိဘူး။ တခ်ဳိ႕ သိတဲ့လူကလည္း သိသိ ႀကီးနဲ႔ ဥပေဒကို မ်က္ကြယ္ျပဳျပီး အႏိုင္ယူလိုက္တယ္။ က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ႀကိဳတင္မဲ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ႏိုင္တယ္၊ ဘယ္ပါတီ ႏိုင္ခဲ့တယ္၊ ႀကိဳတင္မဲ ဘယ္ေလာက္ထည့္လို႔ ႏိုင္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ေသာင္း ဂဏန္း နဲ႔ခ်ီၿပီး ရလို႔ႏိုင္တာ၊ ေထာင္ဂဏန္း ႀကီးႀကီးေလးရရင္ေတာင္ မႏုိင္ဘူး။ အဲ့ဒါမ်ဳိး က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ရွိပါ တယ္။
ေမး။ ။ ႀကိဳတင္မဲကိစၥက အဲ့တုန္းကေတာ့ နာမည္ပ်က္သြားတာေပါ့ေနာ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေရာ၊ ဒီမွာေရာ။
ေျဖ။ ။ မွန္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အလားအလာမ်ဳိးေတြက်ေတာ့ေရာ ဘယ္လိုတားဆီးမလဲ ၂၀၁၅ မွာ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ ၂၀၁၂ ထဲက တားထားတာ၊ ႀကိဳတင္မဲဆိုတာ ၂ မ်ဳိးရွိတယ္။ တစ္ကေတာ့ မဲဆႏၵနယ္ထဲမွာရွိေသာ ႀကိဳတင္ မဲ၊ ဘယ္လိုလူေတြေပးရလဲ။ ၁- ခရီးသြားေနလို႔ ႀကိဳတင္မဲေပးသြားတယ္၊ ၂- လာမေပးႏိုင္တဲ့ သက္ႀကီး ရြယ္အို ေတြ၊ ေရာဂါရေနတဲ့လူေတြ ဒါမ်ဳိး ရပ္ကြက္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲက သြားယူရတယ္။ အခ်ဳပ္က်ရင္လည္း သြားယူ ရ တယ္။ က်ေတာ္႔ လက္ထက္ မွာေတာ႔ ဘယ္သူက ႀကိဳတင္မဲေပးတယ္ ဆိုတာ စာရင္းလုပ္ထားတယ္။ အဲ့ဒီမဲပုံးကို မဲရုံမဖြင့္ခင္မွာ အပ္ရမယ္။ မနက္ ၆ နာရီေနာက္ပိုင္းလာတဲ့ဟာ ႀကိဳတင္မဲဟာ ပယ္မဲ ျဖစ္ရမယ္။ မဲရံုပိတ္လို႔ မဲစေရ ၿပီဆုိတာနဲ႔ ႀကိဳတင္မဲ ဦးေရ ကုိ စၿပီးေရရမယ္၊ ၿပီးရင္ ဘယ္ေလာက္ရလဲဆုိတာ က်ေနာ္ကပ္ထားတယ္။ ႀကိဳတင္မဲ ၁၀၀ ေပးထားတယ္ ဘယ္သူ႕ ဘယ္ႏွစ္မဲရလဲဆုိတာ စာရင္းရွိၿပီးသားဆုိေတာ့ ဒီအေပၚမွာ ႀကိဳတင္မဲကစားလုိ႔မရဘူး။ က်ေတာ္ အဲဒီလိုမ်ိဳး ထိန္း ထားတယ္။
ေမး။ ။ ဒီလုိမ်ဳိး ႀကိဳတင္မဲနဲ႔ ကစားတယ္ဆုိတာက ျပည္ေထာင္စု ႀက့ံခုိင္ေရးပါတီက ကစားတဲ့သေဘာေပါ့၊
ေျဖ။ ။ မ်ားပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အရင္တုန္းက ဥကၠ႒က ျပည္ေထာင္စု ၾကံခိုင္ေရး ႏွင္႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ပါတီက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရတဲ့ အမတ္ပဲ။ အခုအခ်ိန္မွာ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး လုပ္ေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပါတီဘက္က သေဘာက်ရဲ႕လား။
ေျဖ။ ။ က်တာ မက်တာကေတာ့မတတ္ႏုိင္ဘူးေလ။ က်ေနာ့္ကုိ ဒီလုိကိစၥမ်ဳိးနဲ႔ လက္ရွိပုဂၢိဳလ္ေတြထဲက က်ေနာ့္ကုိ ခံေျပာရင္ သြားေခၚခဲ႔။ က်ေနာ္အမွန္တရားကို ဥပေဒနဲ႔ပဲ စကားေျပာမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ က်ေနာ့္က ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒီလုိဟာမ်ဳိးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ ဥပေဒမညီရင္ ေျပာလည္း ေျပာရဲတယ္။ က်ေနာ့္ကိုယ္တုိင္ကလည္းပဲ က်ေနာ္မွားရင္ ေတာင္းပန္မယ။္ အေရးယူရင္လည္း ခံမယ္၊ နရင္းတီးလည္း က်ေနာ္ခံမယ။္ မွားတာကုိးဗ်။ အဲ့ဒီအတြက္ က်ေနာ္က ေတာ႔ မေလ်ာ့ပါဘူး။
အဲဒီလို က်ေတာ္ လုပ္ေနတာေတြကို လက္ခံသလားဆုိေတာ့ ဘယ္ႀကိဳက္ၾကမလဲ။ ဘက္လုိက္ေစခ်င္တာေပါ့၊ ဘက္မလုိက္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ဘယ္ႀကိဳက္မလဲ။ ဒါေပမယ္႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဥပေဒၾကီးနဲ႔ေလဗ်ာ။ အဲဒီမွာ ေမးစရာေတြရွိတယ္။ မဲရံုမွဴး ကို Pressure (ဖိအား) ေပးလုိက္လို႔ လက္ခံလုိက္ရင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲ။ က်ေနာ္က စာထုတ္ထားပါတယ္။ ဒီလုိျပစ္မႈေတြျဖစ္ရင္ ဥပမာ- မနက္ ၆ နာရီေနာက္ပိုင္း ေရာက္လာတဲ့ ႀကိဳတင္မဲဟာ ပယ္မဲ ျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ ေျပာထားပါလ်က္နဲ႔ ခုိင္လံုမဲ လုပ္ေပးရင္ က်ေတာ္ က ေထာင္ခ်လုိက္မွာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က ထပ္စာထုတ္ထားပါတယ္ မင္းတို႔ေတာ့ ဒီလုိခြင့္ျပဳထားသည္။ ေအး ဒီလုိလုပ္လုိက္ရင္ေတာ့ ေထာင္က်သြားမယ္မွတ္လုိ႔ က်ေနာ္က စာထုတ္ထားတယ္။
ေမး။ ။ အဲ့ဒါကလည္း ခုနေျပာတဲ့စိန္ေခၚမႈေတြထဲက တခုျဖစ္ေနတာေပါ့။
ေျဖ။ ။ ဟုိတုန္းကေတာ႔ ဖိအားေတြ နည္းနည္းရွိရင္ ရွိေနမွာေပါ့။ အခုေတာ့ က်ေတာ္မေၾကာက္ပါဘူး။ ဘယ္သူ႔ကို မွ မေၾကာက္ပါဘူး။ သူတုိ႔ကို က်ေနာ္ စေပးလိုက္ကတည္းကိုက အဲဒီ ဥပေဒ ၊ နည္းဥပေဒ လက္စြဲစာအုပ္ေတြဖတ္။ မၾကာခင္ မွာပဲ Training လာပါေတာ့မယ္။ အဲ့အခါက်ရင္ know ၊ Must know ၊ Do၊ Don’t ဆုိၿပီး က်ေနာ္ ေသခ်ာ ေပးပါ့မယ္။ လုပ္ရမွာကိုလုပ္၊ မလုပ္ရမွာကို လုပ္ရင္ မင္းေထာင္က်မွာပဲလို႔ ေျပာရမွာပဲ။
ေမး။ ။ က်ေတာ္တို႔ နိစၥဒူ၀ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ၾကားေနရတာကေတာ့ သူတုိ႔မွာ သံသယေတြရွိေနၾကတယ္။ ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ေျပာရရင္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဥကၠ႒ ကိုယ္တုိင္ကလည္း တပ္မေတာ္ကေနလာတာျဖစ္တယ္။ မဲစာရင္း ေတြဘက္ကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ဥပမာ လြဲေခ်ာ္တာေတြရွိမွာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခ်က္ မတည္ၿငိမ္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာေရာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္မလားဆုိတဲ့ သုိ႔ေလာ သို႔ေလာ ေျပာဆုိတာေတြရွိတယ္။ ၿခဳံၿပီးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ အမ်ား စု နဲ႔ ျပည္သူအမ်ားစုျမင္တာကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး မွ်တပါ့မလားဆုိတဲ့ သံသယေပါ့။ အဲဒါေတာ့ ႀကီး ေနတာအမွန္ပဲ၊ ဒီအင္တာဗ်ဴးကေန သူတုိ႔ရဲ႕ သံသယေတြကုိဘယ္လိုမ်ိဳး ေဖ်ာက္ဖ်က္ႏုိင္တဲ့ အာမခံခ်က္ မ်ဳိး ေပးႏို္င္မလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္က ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္၊ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီမွာလည္း လုပ္ခ့ဲပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ႀက့ံခိုင္ေရး ပါတီဆုိတာကေတာ့ ေျပာေၾကးဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ နာယကကေနစၿပီးေတာ့ ပါလာတာေပါ့ေလ၊ ၉၃ က ေတာ့ က်ေနာ္ ဗ်ဴဟာမွဴး ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ မပါပါဘူး။ ၉၇ က်ေတာ့ တုိင္းမွဴးျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ နာယကအေနနဲ႔ က်ေနာ္ လုပ္ခဲ့တာပါ။ နာယက လုပ္တယ္ဆုိတဲ့သေဘာအတိုင္းပဲ ႀက့ံခုိင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြမွာထဲထဲ ၀င္၀င္ မပါခဲ့ဘူး။ အဲ့ဒါေတြကေတာ့ သူရဲ႕ အသင္းရဲ႕ CEC ကလုပ္တာေပါ့ဗ်ာ၊ က်ေနာ္တို႔က အဲ့ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြ ကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ အကူအညီေပးတဲ့ေနရာမွာ ပါတာေပါ့ဗ်ာ၊ အဲ့ကေန ပါတီေျပာင္းလုိက္တယ္၊ ေျပာင္းလုိက္တဲ့ အခါက် ေတာ့ က်ေနာ္လည္း ဘယ္အခ်ိန္မွာ ပါတီ၀င္ျဖစ္လာတယ္ဆုိေတာ့ ၂၀၁၀ ၾသဂုတ္ေနာက္ပုိင္းေပါ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာ ၿပီးေနာက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ရမယ္ဆုိတဲ့အခ်ိန္မွာ တပ္ကလည္း အၿငိမ္စားသြားရေတာ့မယ္ဆုိတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ ပါတီ ၀င္ပါတယ္။
အေရြးခံေပါ့။ ဆုိေတာ့ ျပန္ထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ၂၀၁၁ မတ္လထြက္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္က ၈ လ ေလာက္ပဲ ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီထဲမွာ ရွိပါတယ္ ဒါကေတာ့ ထားပါေတာ့၊ သုိ႔ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တေယာက္ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ သံသယရွိမယ္ဆုိလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္ ရွိပါလုိ႔လဲမေျပာဘူး၊ မရွိပါနဲ႔လုိ႔လည္း မေျပာဘူး။ ႏုိင္တဲ့ပါတီကေတာ့ ေကာင္းတယ္ေျပာမွာပဲ၊ ႐ံႈးတဲ့ပါတီကေတာ့မတရားဘူးပဲ ေျပာမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ငါသက္ေသ ရွိရင္ ေကာင္းမယ္ဆုိၿပီးေတာ့ CSo ေတြကို က်ေနာ္က တာ၀န္ေပးပါတယ္။
CSo ေတြြကို Voter Education ေပးထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မင္းတုိ႔နားလည္ေနၿပီ၊ ငါအလုပ္လုပ္တာ ဥပေဒ ညီလား မညီလားေျပာ။ ဒါအျပင္ International Observer ေခၚတယ္။ Observer ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ခဏလာတဲ့ Observer နဲ႔ Long Term Observer။ ေရြးေကာက္ပြဲနားမွလာတဲ့ တရက္ ႏွစ္ရက္ေနၿပီးေတာ့မွ ၿပီးရင္ျပန္ အဲဒါက Short Term Observer။ Long Term Observer ကေတာ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာတဲ့အခ်ိန္မွစၿပီးေတာ့ Candidate ေတြကို ဘယ္လို Nominate လုပ္တယ္၊ Validity လုပ္တယ္၊ Election Campaign ဘယ္လိုသြားလဲ၊ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ဘာေတြလုပ္လဲ၊ ဒါေတြ က်ေနာ္တို႔ အေသးစိတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလဘယ္လုိလုပ္သလဲ၊ အႏုိင္အ႐ံႈးစာရင္းေတြ ဘယ္လုိထုတ္ၾကသလဲ၊ အျငင္းပြားမႈေတြ ဘယ္လုိစစ္ေဆးၾကသလဲ၊ လႊတ္ေတာ္ထဲ ဘယ္လုိေရာက္သြား လဲအထိ။ တခု က်ေနာ္က သူတို႔ (Long Term Observer) ရဲ႕ သက္တမ္းကုိဘယ္ေလာက္အထိေပးထားလဲဆုိေတာ့ သူတို႔လာတဲ့ေန႔မွ စ၍ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လႊတ္္ေတာ္ အမတ္ေတြက်မ္းက်ိန္တဲ့အခ်ိန္ထိ ေပးထားပါတယ္။ က်ေနာ့္အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ပါ့မယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတုိ႔မယံုဘူးဆုိတာ က်ေနာ္သိပါတယ္၊ က်ေနာ္ သက္ေသနဲ႔လုပ္ပါ့မယ္ က်ေနာ္ ဒီလုိပဲေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္က လည္း မယံုလည္း မတတ္ႏိုင္ပါဘူး၊ က်ေနာ္ကေတာ့ အေကာင္းဆံုးႀကိဳးစားပါ့မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိ ဒါႀကီးကလည္း လူတုိင္းက မ်က္စိေဒါက္ေထာက္ၾကည့္ေနၾကတာေလ၊ က်ေနာ္ လုပ္လို႔လည္းမရပါဘူး။
ေမး။ ။ ဒီေနရာမွာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတာ တမၻာလံုးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ႔ေန႔ လြတ္ လပ္ တာနဲ႔ တရားမွ်တတယ္၊ လြတ္လပ္တယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔မွ မရတာကုိး။ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီႏုိင္ငံမွာဆုိရင္ အထူးသျဖင့္ စည္း မ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ၊ ဥပေဒေတြ ေနာက္ဆံုး အေျခခံဥပေဒအထိၾကည့္ရတာေပါ့။ အေျခခံဥပေဒ ကုိျပန္ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ လည္း ဒီမုိကေရစီ စံခ်ိန္စံၫြန္းေတြနဲ႔ကိုက္ညီဖုိ႔လုိအပ္ေနတဲ့ အခ်က္ေတြရွိေနတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး Constitution ေအာက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ က်င္းပရင္ အဲ့ဒီေန႔မွာလြတ္လပ္တာေတာင္မွ တရားမွ်တမႈ ရွိပါ့မလား။
ေျဖ။ ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ေပတံနဲ႔ တုိင္းရင္ေတာ့ မွန္ပါတယ္၊ က်ေနာ္လည္းေထာက္ခံပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္ တုိ႔ ဥပေဒေတြရွိတာပဲ။ တႀကိမ္မွာ ဆရာႀကီးဦး၀င္းတင္နဲ႔ အႀကိတ္အနယ္ ေဆာင္းပါးေတြေရးၿပီးေတာ့ စကားမ်ား ခဲ့ဖူး ပါ တယ္။ က်ေနာ္ ထုတ္လိုက္တဲ့ Election Campaign Rule ေတြကို ၾကည္႔ၿပီး ပါတီအေပၚ ႀကိမ္တို႔တယ္လုိ႔ ေျပာတယ္ေပါ့။ က်ေတာ္က ေျပာပါတယ္။ ပါတီေတြကို ၾကိမ္မတို႔ ပါဘူး။ ႏုိင္ငံေတာ္မွာ ဒီဥပေဒေတြရွိပါတယ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြ ဒီလိုမ်ဳိးရွိပါတယ္၊ ဒီမွာ ဒီဥပေဒရွိပါတယ္ လုိက္နာၾကပါလုိ႔ေရးေပးလုိက္ရင္ က်ေနာ့္ကို ႀကိမ္တို႔တယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ေျပာပံုအရဆုိရင္ေတာ့ ေကာ္မရွင္က လုပ္တာေတြဟာ တင္းက်ပ္တယ္လုိ႔ ထင္ရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ သူတုိ႔မေက်နပ္ပါဘူး။ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ့္က က်ပ္တယ္လုိ႔ဆိုတယ္။ က်ေနာ္က ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ရတာပဲ။
စစ္အစုိးရလက္ထက္ အေရးပါသည့္ စစ္ ေခါင္း ေဆာင္တဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္း ဦးတင္ေအး ဥကၠ႒အျဖစ္ ဦးစီးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က က်င္း ပ မည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ တရားမွ်တမႈရွိေရးႏွင့္ သန္႔ရွင္းလြတ္လပ္ေရး ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားက သံသယရွိေနၾက သည္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးကုိ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း အဂၤလိပ္ပုိင္းအယ္ဒီတာ ေက်ာ္စြာမုိး က ေတြ႕ ဆုံ ေမးျမန္းထားသည္။
ေမး။ ။ ဥကၠ႒ က်ေနာ္တို႔ ၁၉၉၈ ေနာက္ပိုင္း ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အမ်ားစုက ယုံၾကည္မႈ ခံခဲ့ရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမဟုတ္ဘူးလု႔ိ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဥပမာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုရင္ အသိအမွတ္ျပဳ မခံခဲ့ရဘူး၊ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုရင္လည္း မဲမသမာမႈေတြရွိတယ္လို႔ အသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥကၠ႒ဦးစီးတဲ့ ၂၀၁၂ ၾကား ျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ မဲဆႏၵနယ္ နည္းေပမယ့္လည္း ျပည္ပမွာေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာေရာ ယုံၾကည္မႈ အတိုင္း အတာ တခုအထိကို ရခဲ့တယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေရာ အဲ့လို ၂၀၁၂ ကရခဲ့တဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ မ်ဳိး၊ ယုံၾကည္မႈမ်ဳိးု ရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လုိစိန္ေခၚမႈ ေတြရွိလဲ။
ေျဖ။ ။ ျမန္မာျပည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေတြ႕အႀကဳံ၊ ဗဟုသုတ အင္မတန္ နည္းပါတယ္။ တကယ့္ တကယ္ ေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအထိ ျမန္မာျပည္ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ၅ ႀကိမ္ပဲရွိတာပဲ။ ၅၂ ၊ ၅၆ ၊ ၆၀ ၊ ၉၀ ၊ ေနာက္ ပိုင္း အႏွစ္ ၂၀ ၾကာမွ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုေတာ႔ ၅ ႀကိမ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေတာ့ က်ေနာ့္စံနဲ႔ ေျပာရင္ လူထုက လူထုကိုယ္စားလွယ္ေတြကို လူေတာ္လူေကာင္းေတြပဲ ေရြးခဲ႔တဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ မဟုတ္ဘူး။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ က တဖက္ပါတီကို မႀကိဳက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တဖက္ပါတီ ေပးတဲ့ကာလ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက်ေတာ့ တပါတီတည္းရွိတဲ့သေဘာမ်ဳိး၊ သူကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အာဏာရပါတီ ကိုယ္ပြား ဆိုေတာ့လည္း သူ႔မွာ handicap ေတြက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ Golf စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ ဟိုလူေတြက သုည နဲ႔ရိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ အာဏာရပါတီက ၂၄ ေလာက္နဲ႔တင္ မဟုတ္ ၃၆ ေလာက္နဲ႔ကို ရိုက္တဲ႔ အေနအထား ဆိုေတာ႔ အဲဒီမွာ ေတာ္ေတာ္ အဆင္ေျပသြားတယ္။ က် ေနာ္ လည္း အဲဒီတုန္းက တေယာက္ ပါတာေပါ့ေလ။ ခုနက ခင္ဗ်ားေမးတဲ့ေမးခြန္း ၂၀၁၅ မွာ ဘယ္လို ေကာင္းေအာင္ လုပ္မလဲ။ ယခင္က အမွားေတြကို ျပန္သုံးသပ္ပါတယ္။ အမွားလည္းရွိတယ္၊ အမွန္လည္းရွိတယ္။ အမွားကို က်ေနာ္တို႔ ျပင္ မယ္၊ မွန္တာကို ထိန္းသိမ္းမယ္။
ေမး။ ။ ဒါဆိုရင္ ၂၀၁၅ မွာ ၂၀၁၂ လိုပဲ ဒါမွမဟုတ္ ဒီထက္ပိုေကာင္းေအာင္ေတာင္ ျဖစ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့။
ေျဖ။ ။ ျဖစ္ကိုျဖစ္ရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ခုနက က်ေနာ္ေျပာသလို ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၂ ဘာကြာသလဲဆိုေတာ့ အဓိ က ကြာတာက ႀကိဳတင္မဲ။ ၂၀၁၀ တုန္းက ၾကိဳတင္မဲ ဆိုတာ ဘာမွန္းညာမွန္းလည္းမသိဘူး။ တခ်ဳိ႕ သိတဲ့လူကလည္း သိသိ ႀကီးနဲ႔ ဥပေဒကို မ်က္ကြယ္ျပဳျပီး အႏိုင္ယူလိုက္တယ္။ က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ႀကိဳတင္မဲ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ႏိုင္တယ္၊ ဘယ္ပါတီ ႏိုင္ခဲ့တယ္၊ ႀကိဳတင္မဲ ဘယ္ေလာက္ထည့္လို႔ ႏိုင္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ေသာင္း ဂဏန္း နဲ႔ခ်ီၿပီး ရလို႔ႏိုင္တာ၊ ေထာင္ဂဏန္း ႀကီးႀကီးေလးရရင္ေတာင္ မႏုိင္ဘူး။ အဲ့ဒါမ်ဳိး က်ေနာ့္လက္ထဲမွာ ရွိပါ တယ္။
ေမး။ ။ ႀကိဳတင္မဲကိစၥက အဲ့တုန္းကေတာ့ နာမည္ပ်က္သြားတာေပါ့ေနာ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေရာ၊ ဒီမွာေရာ။
ေျဖ။ ။ မွန္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အလားအလာမ်ဳိးေတြက်ေတာ့ေရာ ဘယ္လိုတားဆီးမလဲ ၂၀၁၅ မွာ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ ၂၀၁၂ ထဲက တားထားတာ၊ ႀကိဳတင္မဲဆိုတာ ၂ မ်ဳိးရွိတယ္။ တစ္ကေတာ့ မဲဆႏၵနယ္ထဲမွာရွိေသာ ႀကိဳတင္ မဲ၊ ဘယ္လိုလူေတြေပးရလဲ။ ၁- ခရီးသြားေနလို႔ ႀကိဳတင္မဲေပးသြားတယ္၊ ၂- လာမေပးႏိုင္တဲ့ သက္ႀကီး ရြယ္အို ေတြ၊ ေရာဂါရေနတဲ့လူေတြ ဒါမ်ဳိး ရပ္ကြက္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲက သြားယူရတယ္။ အခ်ဳပ္က်ရင္လည္း သြားယူ ရ တယ္။ က်ေတာ္႔ လက္ထက္ မွာေတာ႔ ဘယ္သူက ႀကိဳတင္မဲေပးတယ္ ဆိုတာ စာရင္းလုပ္ထားတယ္။ အဲ့ဒီမဲပုံးကို မဲရုံမဖြင့္ခင္မွာ အပ္ရမယ္။ မနက္ ၆ နာရီေနာက္ပိုင္းလာတဲ့ဟာ ႀကိဳတင္မဲဟာ ပယ္မဲ ျဖစ္ရမယ္။ မဲရံုပိတ္လို႔ မဲစေရ ၿပီဆုိတာနဲ႔ ႀကိဳတင္မဲ ဦးေရ ကုိ စၿပီးေရရမယ္၊ ၿပီးရင္ ဘယ္ေလာက္ရလဲဆုိတာ က်ေနာ္ကပ္ထားတယ္။ ႀကိဳတင္မဲ ၁၀၀ ေပးထားတယ္ ဘယ္သူ႕ ဘယ္ႏွစ္မဲရလဲဆုိတာ စာရင္းရွိၿပီးသားဆုိေတာ့ ဒီအေပၚမွာ ႀကိဳတင္မဲကစားလုိ႔မရဘူး။ က်ေတာ္ အဲဒီလိုမ်ိဳး ထိန္း ထားတယ္။
ေမး။ ။ ဒီလုိမ်ဳိး ႀကိဳတင္မဲနဲ႔ ကစားတယ္ဆုိတာက ျပည္ေထာင္စု ႀက့ံခုိင္ေရးပါတီက ကစားတဲ့သေဘာေပါ့၊
ေျဖ။ ။ မ်ားပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အရင္တုန္းက ဥကၠ႒က ျပည္ေထာင္စု ၾကံခိုင္ေရး ႏွင္႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ပါတီက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရတဲ့ အမတ္ပဲ။ အခုအခ်ိန္မွာ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး လုပ္ေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပါတီဘက္က သေဘာက်ရဲ႕လား။
ေျဖ။ ။ က်တာ မက်တာကေတာ့မတတ္ႏုိင္ဘူးေလ။ က်ေနာ့္ကုိ ဒီလုိကိစၥမ်ဳိးနဲ႔ လက္ရွိပုဂၢိဳလ္ေတြထဲက က်ေနာ့္ကုိ ခံေျပာရင္ သြားေခၚခဲ႔။ က်ေနာ္အမွန္တရားကို ဥပေဒနဲ႔ပဲ စကားေျပာမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ က်ေနာ့္က ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒီလုိဟာမ်ဳိးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ ဥပေဒမညီရင္ ေျပာလည္း ေျပာရဲတယ္။ က်ေနာ့္ကိုယ္တုိင္ကလည္းပဲ က်ေနာ္မွားရင္ ေတာင္းပန္မယ။္ အေရးယူရင္လည္း ခံမယ္၊ နရင္းတီးလည္း က်ေနာ္ခံမယ။္ မွားတာကုိးဗ်။ အဲ့ဒီအတြက္ က်ေနာ္က ေတာ႔ မေလ်ာ့ပါဘူး။
အဲဒီလို က်ေတာ္ လုပ္ေနတာေတြကို လက္ခံသလားဆုိေတာ့ ဘယ္ႀကိဳက္ၾကမလဲ။ ဘက္လုိက္ေစခ်င္တာေပါ့၊ ဘက္မလုိက္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ဘယ္ႀကိဳက္မလဲ။ ဒါေပမယ္႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဥပေဒၾကီးနဲ႔ေလဗ်ာ။ အဲဒီမွာ ေမးစရာေတြရွိတယ္။ မဲရံုမွဴး ကို Pressure (ဖိအား) ေပးလုိက္လို႔ လက္ခံလုိက္ရင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲ။ က်ေနာ္က စာထုတ္ထားပါတယ္။ ဒီလုိျပစ္မႈေတြျဖစ္ရင္ ဥပမာ- မနက္ ၆ နာရီေနာက္ပိုင္း ေရာက္လာတဲ့ ႀကိဳတင္မဲဟာ ပယ္မဲ ျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ ေျပာထားပါလ်က္နဲ႔ ခုိင္လံုမဲ လုပ္ေပးရင္ က်ေတာ္ က ေထာင္ခ်လုိက္မွာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က ထပ္စာထုတ္ထားပါတယ္ မင္းတို႔ေတာ့ ဒီလုိခြင့္ျပဳထားသည္။ ေအး ဒီလုိလုပ္လုိက္ရင္ေတာ့ ေထာင္က်သြားမယ္မွတ္လုိ႔ က်ေနာ္က စာထုတ္ထားတယ္။
ေမး။ ။ အဲ့ဒါကလည္း ခုနေျပာတဲ့စိန္ေခၚမႈေတြထဲက တခုျဖစ္ေနတာေပါ့။
ေျဖ။ ။ ဟုိတုန္းကေတာ႔ ဖိအားေတြ နည္းနည္းရွိရင္ ရွိေနမွာေပါ့။ အခုေတာ့ က်ေတာ္မေၾကာက္ပါဘူး။ ဘယ္သူ႔ကို မွ မေၾကာက္ပါဘူး။ သူတုိ႔ကို က်ေနာ္ စေပးလိုက္ကတည္းကိုက အဲဒီ ဥပေဒ ၊ နည္းဥပေဒ လက္စြဲစာအုပ္ေတြဖတ္။ မၾကာခင္ မွာပဲ Training လာပါေတာ့မယ္။ အဲ့အခါက်ရင္ know ၊ Must know ၊ Do၊ Don’t ဆုိၿပီး က်ေနာ္ ေသခ်ာ ေပးပါ့မယ္။ လုပ္ရမွာကိုလုပ္၊ မလုပ္ရမွာကို လုပ္ရင္ မင္းေထာင္က်မွာပဲလို႔ ေျပာရမွာပဲ။
ေမး။ ။ က်ေတာ္တို႔ နိစၥဒူ၀ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ၾကားေနရတာကေတာ့ သူတုိ႔မွာ သံသယေတြရွိေနၾကတယ္။ ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ေျပာရရင္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဥကၠ႒ ကိုယ္တုိင္ကလည္း တပ္မေတာ္ကေနလာတာျဖစ္တယ္။ မဲစာရင္း ေတြဘက္ကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ဥပမာ လြဲေခ်ာ္တာေတြရွိမွာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခ်က္ မတည္ၿငိမ္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာေရာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္မလားဆုိတဲ့ သုိ႔ေလာ သို႔ေလာ ေျပာဆုိတာေတြရွိတယ္။ ၿခဳံၿပီးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ အမ်ား စု နဲ႔ ျပည္သူအမ်ားစုျမင္တာကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး မွ်တပါ့မလားဆုိတဲ့ သံသယေပါ့။ အဲဒါေတာ့ ႀကီး ေနတာအမွန္ပဲ၊ ဒီအင္တာဗ်ဴးကေန သူတုိ႔ရဲ႕ သံသယေတြကုိဘယ္လိုမ်ိဳး ေဖ်ာက္ဖ်က္ႏုိင္တဲ့ အာမခံခ်က္ မ်ဳိး ေပးႏို္င္မလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္က ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္၊ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီမွာလည္း လုပ္ခ့ဲပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ႀက့ံခိုင္ေရး ပါတီဆုိတာကေတာ့ ေျပာေၾကးဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ နာယကကေနစၿပီးေတာ့ ပါလာတာေပါ့ေလ၊ ၉၃ က ေတာ့ က်ေနာ္ ဗ်ဴဟာမွဴး ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ မပါပါဘူး။ ၉၇ က်ေတာ့ တုိင္းမွဴးျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ နာယကအေနနဲ႔ က်ေနာ္ လုပ္ခဲ့တာပါ။ နာယက လုပ္တယ္ဆုိတဲ့သေဘာအတိုင္းပဲ ႀက့ံခုိင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြမွာထဲထဲ ၀င္၀င္ မပါခဲ့ဘူး။ အဲ့ဒါေတြကေတာ့ သူရဲ႕ အသင္းရဲ႕ CEC ကလုပ္တာေပါ့ဗ်ာ၊ က်ေနာ္တို႔က အဲ့ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြ ကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ အကူအညီေပးတဲ့ေနရာမွာ ပါတာေပါ့ဗ်ာ၊ အဲ့ကေန ပါတီေျပာင္းလုိက္တယ္၊ ေျပာင္းလုိက္တဲ့ အခါက် ေတာ့ က်ေနာ္လည္း ဘယ္အခ်ိန္မွာ ပါတီ၀င္ျဖစ္လာတယ္ဆုိေတာ့ ၂၀၁၀ ၾသဂုတ္ေနာက္ပုိင္းေပါ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာ ၿပီးေနာက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ရမယ္ဆုိတဲ့အခ်ိန္မွာ တပ္ကလည္း အၿငိမ္စားသြားရေတာ့မယ္ဆုိတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ ပါတီ ၀င္ပါတယ္။
အေရြးခံေပါ့။ ဆုိေတာ့ ျပန္ထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ၂၀၁၁ မတ္လထြက္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္က ၈ လ ေလာက္ပဲ ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီထဲမွာ ရွိပါတယ္ ဒါကေတာ့ ထားပါေတာ့၊ သုိ႔ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တေယာက္ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ သံသယရွိမယ္ဆုိလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္ ရွိပါလုိ႔လဲမေျပာဘူး၊ မရွိပါနဲ႔လုိ႔လည္း မေျပာဘူး။ ႏုိင္တဲ့ပါတီကေတာ့ ေကာင္းတယ္ေျပာမွာပဲ၊ ႐ံႈးတဲ့ပါတီကေတာ့မတရားဘူးပဲ ေျပာမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ငါသက္ေသ ရွိရင္ ေကာင္းမယ္ဆုိၿပီးေတာ့ CSo ေတြကို က်ေနာ္က တာ၀န္ေပးပါတယ္။
CSo ေတြြကို Voter Education ေပးထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မင္းတုိ႔နားလည္ေနၿပီ၊ ငါအလုပ္လုပ္တာ ဥပေဒ ညီလား မညီလားေျပာ။ ဒါအျပင္ International Observer ေခၚတယ္။ Observer ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ခဏလာတဲ့ Observer နဲ႔ Long Term Observer။ ေရြးေကာက္ပြဲနားမွလာတဲ့ တရက္ ႏွစ္ရက္ေနၿပီးေတာ့မွ ၿပီးရင္ျပန္ အဲဒါက Short Term Observer။ Long Term Observer ကေတာ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာတဲ့အခ်ိန္မွစၿပီးေတာ့ Candidate ေတြကို ဘယ္လို Nominate လုပ္တယ္၊ Validity လုပ္တယ္၊ Election Campaign ဘယ္လိုသြားလဲ၊ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ဘာေတြလုပ္လဲ၊ ဒါေတြ က်ေနာ္တို႔ အေသးစိတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလဘယ္လုိလုပ္သလဲ၊ အႏုိင္အ႐ံႈးစာရင္းေတြ ဘယ္လုိထုတ္ၾကသလဲ၊ အျငင္းပြားမႈေတြ ဘယ္လုိစစ္ေဆးၾကသလဲ၊ လႊတ္ေတာ္ထဲ ဘယ္လုိေရာက္သြား လဲအထိ။ တခု က်ေနာ္က သူတို႔ (Long Term Observer) ရဲ႕ သက္တမ္းကုိဘယ္ေလာက္အထိေပးထားလဲဆုိေတာ့ သူတို႔လာတဲ့ေန႔မွ စ၍ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လႊတ္္ေတာ္ အမတ္ေတြက်မ္းက်ိန္တဲ့အခ်ိန္ထိ ေပးထားပါတယ္။ က်ေနာ့္အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ပါ့မယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတုိ႔မယံုဘူးဆုိတာ က်ေနာ္သိပါတယ္၊ က်ေနာ္ သက္ေသနဲ႔လုပ္ပါ့မယ္ က်ေနာ္ ဒီလုိပဲေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္က လည္း မယံုလည္း မတတ္ႏိုင္ပါဘူး၊ က်ေနာ္ကေတာ့ အေကာင္းဆံုးႀကိဳးစားပါ့မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိ ဒါႀကီးကလည္း လူတုိင္းက မ်က္စိေဒါက္ေထာက္ၾကည့္ေနၾကတာေလ၊ က်ေနာ္ လုပ္လို႔လည္းမရပါဘူး။
ေမး။ ။ ဒီေနရာမွာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတာ တမၻာလံုးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ႔ေန႔ လြတ္ လပ္ တာနဲ႔ တရားမွ်တတယ္၊ လြတ္လပ္တယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔မွ မရတာကုိး။ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီႏုိင္ငံမွာဆုိရင္ အထူးသျဖင့္ စည္း မ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ၊ ဥပေဒေတြ ေနာက္ဆံုး အေျခခံဥပေဒအထိၾကည့္ရတာေပါ့။ အေျခခံဥပေဒ ကုိျပန္ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ လည္း ဒီမုိကေရစီ စံခ်ိန္စံၫြန္းေတြနဲ႔ကိုက္ညီဖုိ႔လုိအပ္ေနတဲ့ အခ်က္ေတြရွိေနတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး Constitution ေအာက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ က်င္းပရင္ အဲ့ဒီေန႔မွာလြတ္လပ္တာေတာင္မွ တရားမွ်တမႈ ရွိပါ့မလား။
ေျဖ။ ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ေပတံနဲ႔ တုိင္းရင္ေတာ့ မွန္ပါတယ္၊ က်ေနာ္လည္းေထာက္ခံပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္ တုိ႔ ဥပေဒေတြရွိတာပဲ။ တႀကိမ္မွာ ဆရာႀကီးဦး၀င္းတင္နဲ႔ အႀကိတ္အနယ္ ေဆာင္းပါးေတြေရးၿပီးေတာ့ စကားမ်ား ခဲ့ဖူး ပါ တယ္။ က်ေနာ္ ထုတ္လိုက္တဲ့ Election Campaign Rule ေတြကို ၾကည္႔ၿပီး ပါတီအေပၚ ႀကိမ္တို႔တယ္လုိ႔ ေျပာတယ္ေပါ့။ က်ေတာ္က ေျပာပါတယ္။ ပါတီေတြကို ၾကိမ္မတို႔ ပါဘူး။ ႏုိင္ငံေတာ္မွာ ဒီဥပေဒေတြရွိပါတယ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြ ဒီလိုမ်ဳိးရွိပါတယ္၊ ဒီမွာ ဒီဥပေဒရွိပါတယ္ လုိက္နာၾကပါလုိ႔ေရးေပးလုိက္ရင္ က်ေနာ့္ကို ႀကိမ္တို႔တယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ေျပာပံုအရဆုိရင္ေတာ့ ေကာ္မရွင္က လုပ္တာေတြဟာ တင္းက်ပ္တယ္လုိ႔ ထင္ရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ သူတုိ႔မေက်နပ္ပါဘူး။ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ့္က က်ပ္တယ္လုိ႔ဆိုတယ္။ က်ေနာ္က ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ရတာပဲ။
Comments
Post a Comment